| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੨. ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
2. Dukaniddesavaṇṇanā
੪੫. ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਕੋਧਨੋਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਸੀਲੋ ਮਹਾਕੋਧੋ। ਏવਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾਪਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੋਧੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਉਪਨਾਹੀਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ। ਤਥਾ ਉਪਨਾਹੀਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕੋਧੋਤਿਆਦੀਨਿ। ਅਯਂ ਕੋਧੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕੋ ਕੋਧੋ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ। ਪਰਤੋ ਉਪਨਾਹਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
45. Dukaniddese kodhanoti kujjhanasīlo mahākodho. Evaṃ puggalaṃ pucchitvāpi dhammena puggalaṃ dassetuṃ tattha katamo kodhotiādimāha. Upanāhīniddesādīsupi eseva nayo. Kodho kujjhanātiādīni heṭṭhā vuttatthāneva. Tathā upanāhīniddesādīsu pubbakālaṃ kodhotiādīni. Ayaṃ kodho appahīnoti ayaṃ ettako kodho vikkhambhanappahānena vā tadaṅgappahānena vā samucchedappahānena vā appahīno. Parato upanāhādīsupi eseva nayo.
੫੩. ਅਹਿਰਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ – ਇਮਿਨਾ ਅਹਿਰਿਕੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏવਂਪਕਾਰੇਨ ਅਹਿਰਿਕਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਇਮਿਨਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
53. Ahirikaniddesādīsu – iminā ahirikenāti iminā evaṃpakārena ahirikadhammena samannāgato. Iminā anottappenātiādīsupi eseva nayo.
੬੩. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨੋਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨੋ। ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨੋਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਬਨ੍ਧਨੋ। ਤੇ ਉਭੋਪਿ વਚ੍ਛਕਸਾਲੂਪਮਾਯ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾ। વਚ੍ਛਕਸਾਲਾਯ ਹਿ ਅਨ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋਯੇવ ਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਇਧਟ੍ਠਕਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਬਨ੍ਧਨਮ੍ਪਿ ਇਧੇવ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਇਧੇવ। ਅਨ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧੋ ਪਨ ਬਹਿ ਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਬਨ੍ਧਨਮੇવ ਇਧ, ਸਯਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤਾ। ਬਹਿ ਬਦ੍ਧੋ ਬਹਿ ਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਅਨਾਗਾਮੀ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਬਨ੍ਧਨਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾવ। ਬਹਿ ਬਦ੍ਧੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਇਧਟ੍ਠਕਅਨਾਗਾਮੀ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ, ਸਯਂ ਪਨ ਇਧ ਠਿਤੋ।
63. Ajjhattasaṃyojanoti ajjhattabandhano. Bahiddhāsaṃyojanoti bahiddhābandhano. Te ubhopi vacchakasālūpamāya dīpetabbā. Vacchakasālāya hi anto baddho antoyeva sayitavacchako viya idhaṭṭhakasotāpannasakadāgāmino. Tesañhi bandhanampi idheva, sayampi idheva. Anto baddho pana bahi sayitavacchako viya rūpārūpabhave sotāpannasakadāgāmino. Tesañhi bandhanameva idha, sayaṃ pana brahmaloke ṭhitā. Bahi baddho bahi sayitavacchako viya rūpārūpabhave anāgāmī. Tassa hi bandhanampi bahiddhā, sayampi bahiddhāva. Bahi baddho pana antosayitavacchako viya idhaṭṭhakaanāgāmī. Tassa hi bandhanaṃ rūpārūpabhavesu, sayaṃ pana idha ṭhito.
੬੫. ਅਕ੍ਕੋਧਨਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ – ਪਹੀਨੋਤਿ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ, ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਾ ਪਹੀਨੋ।
65. Akkodhananiddesādīsu – pahīnoti vikkhambhanappahānena vā, tadaṅgappahānena vā, samucchedappahānena vā pahīno.
੮੩. ਦੁਲ੍ਲਭਨਿਦ੍ਦੇਸੇ – ਦੁਲ੍ਲਭਾਤਿ ਨ ਸੁਲਭਾ। ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀਤਿ ਪਠਮਮੇવ ਕਾਰਕੋ। ਕਤવੇਦੀਤਿ ਕਤਂ વੇਦੇਤਿ, વਿਦਿਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤਿ। ਤੇ ਅਗਾਰਿਯਾਨਗਾਰਿਯੇਹਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾ। ਅਗਾਰਿਯੇਸੁ ਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਿਨੋ ਨਾਮ। ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਪਨ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਅਭਿવਾਦਨਾਦੀਨਿ ਤੇਸਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਕਤવੇਦਿਨੋ ਨਾਮ। ਅਨਗਾਰਿਯੇਸੁ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਿਨੋ ਨਾਮ। ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਅਭਿવਾਦਨਾਦੀਨਿ ਤੇਸਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਕਤવੇਦਿਨੋ ਨਾਮ। ਤੇਸਂ ਆવਿਭਾવਤ੍ਥਾਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯਪੋਸਕਸੋਣਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ વਤ੍ਥੂਨਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨਿ।
83. Dullabhaniddese – dullabhāti na sulabhā. Pubbakārīti paṭhamameva kārako. Katavedīti kataṃ vedeti, viditaṃ pākaṭaṃ karoti. Te agāriyānagāriyehi dīpetabbā. Agāriyesu hi mātāpitaro pubbakārino nāma. Puttadhītaro pana mātāpitaro paṭijaggantā abhivādanādīni tesaṃ kurumānā katavedino nāma. Anagāriyesu ācariyupajjhāyā pubbakārino nāma. Antevāsikasaddhivihārikā ācariyupajjhāye paṭijaggantā abhivādanādīni tesaṃ kurumānā katavedino nāma. Tesaṃ āvibhāvatthāya upajjhāyaposakasoṇattherādīnaṃ vatthūni kathetabbāni.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਪਰੇਨ ਅਕਤੇਯੇવ ਉਪਕਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਤਂ ਉਪਕਾਰਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਕਾਰਕੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚੇવ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਚ। ਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ; ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਭਿਭੂਤਤ੍ਤਾ। ਪਰੇਨ ਕਤਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਤਂ ਉਪਕਾਰਂ ਉਪਕਾਰਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ, વੇਦਿਯਨ੍ਤੋ, ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੁਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ। ਸੋਪਿ ਦੁਲ੍ਲਭੋ; ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਭਿਭੂਤਤ੍ਤਾ।
Aparo nayo – parena akateyeva upakāre attani kataṃ upakāraṃ anapekkhitvā kārako pubbakārī, seyyathāpi mātāpitaro ceva ācariyupajjhāyā ca. So dullabho; sattānaṃ taṇhābhibhūtattā. Parena katassa upakārassa anurūpappavattiṃ attani kataṃ upakāraṃ upakārato jānanto, vediyanto, kataññukatavedī. Seyyathāpi mātāpituācariyupajjhāyesu sammā paṭipanno. Sopi dullabho; sattānaṃ avijjābhibhūtattā.
ਅਪਿਚ – ਅਕਾਰਣવਚ੍ਛਲੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ, ਸਕਾਰਣવਚ੍ਛਲੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ। ‘ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਮੇ’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਕਾਰਣਨਿਰਪੇਕ੍ਖਕਿਰਿਯੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ। ‘ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਮੇ’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਕਾਰਣਸਾਪੇਕ੍ਖਕਿਰਿਯੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ। ਤਮੋਜੋਤਿਪਰਾਯਣੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ, ਜੋਤਿਜੋਤਿਪਰਾਯਣੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ। ਦੇਸੇਤਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਾ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ। ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀਤਿ। ਦੁਕਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੨.੧੨੦) ਪਨ – ‘‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ’ਤਿ ਪਠਮਂ ਉਪਕਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ, ‘ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦੀ’ਤਿ ਤੇਨ ਕਤਂ ਞਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਕਾਰਕੋ। ਤੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰੀ ਇਣਂ ਦੇਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਕਾਰਕੋ ‘ਇਣਂ ਜੀਰਾਪੇਮੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ।
Apica – akāraṇavacchalo pubbakārī, sakāraṇavacchalo kataññukatavedī. ‘Karissati me’ti evamādikāraṇanirapekkhakiriyo pubbakārī. ‘Karissati me’ti evamādikāraṇasāpekkhakiriyo kataññukatavedī. Tamojotiparāyaṇo pubbakārī, jotijotiparāyaṇo kataññukatavedī. Desetā pubbakārī, paṭipajjitā kataññukatavedī. Sadevake loke arahaṃ sammāsambuddho pubbakārī, ariyasāvako kataññukatavedīti. Dukanipātaṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 2.2.120) pana – ‘‘‘pubbakārī’ti paṭhamaṃ upakārassa kārako, ‘kataññukatavedī’ti tena kataṃ ñatvā pacchā kārako. Tesu pubbakārī iṇaṃ demīti saññaṃ karoti, pacchākārako ‘iṇaṃ jīrāpemī’ti saññaṃ karotī’’ti ettakameva vuttaṃ.
੮੪. ਦੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ – ਦੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯਾਤਿ ਅਤਪ੍ਪਯਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਤਪ੍ਪੇਤੁਂ। ਯੋ ਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲਂ વਾ ਞਾਤਿਕੁਲਂ વਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਮਾਨੋ ਚੀવਰੇ ਜਿਣ੍ਣੇ ਤੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੀવਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੇવ। ਯੋ ਚ ਤੇਨੇવ ਨਯੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਲਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਤਥੇવ ਕਰੋਤਿ। ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਕਟੇਹਿਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਉਪਨੇਨ੍ਤੇਨ ਤਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਦੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯਾ ਨਾਮ।
84. Duttappayaniddese – duttappayāti atappayā, na sakkā kenaci tappetuṃ. Yo hi upaṭṭhākakulaṃ vā ñātikulaṃ vā nissāya vasamāno cīvare jiṇṇe tehi dinnaṃ cīvaraṃ nikkhipati, na paribhuñjati. Punappunaṃ dinnampi gahetvā nikkhipateva. Yo ca teneva nayena laddhaṃ laddhaṃ vissajjeti parassa deti. Punappunaṃ laddhampi tatheva karoti. Ime dve puggalā sakaṭehipi paccaye upanentena tappetuṃ na sakkāti duttappayā nāma.
੮੫. ਸੁਤਪ੍ਪਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ – ਨ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਕਤ੍વਾ ਪਰਸ੍ਸ ਨ ਦੇਤਿ। ਅਤਿਰੇਕੇ ਪਨ ਸਤਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲਾ વਾ ਞਾਤਿਕੁਲਾ વਾ ਜਿਣ੍ਣਚੀવਰੋ ਸਾਟਕਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ; ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਦਤ੍વਾ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੋਪਿ ਪੁਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੇ ਸਹਸਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਯੋ ਚ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਨ ਦੇਤਿ। ਇਮੇ ਦ੍વੇਪਿ ਸੁਖੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਪ੍ਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸੁਤਪ੍ਪਯਾ ਨਾਮਾਤਿ।
85. Sutappayaniddese – na vissajjetīti attano akatvā parassa na deti. Atireke pana sati na nikkhipati parassa deti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo pana bhikkhu upaṭṭhākakulā vā ñātikulā vā jiṇṇacīvaro sāṭakaṃ labhitvā cīvaraṃ katvā paribhuñjati, na nikkhipati; aggaḷaṃ datvā pārupantopi puna diyyamāne sahasā na paṭiggaṇhāti. Yo ca laddhaṃ laddhaṃ attanā paribhuñjati, paresaṃ na deti. Ime dvepi sukhena sakkā tappetunti sutappayā nāmāti.
੮੬. ਆਸવਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾ। ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤੀਤਿ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ। ਸੂਕਰਮਂਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਅਚ੍ਛਮਂਸਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ, ਮਿਗਮਂਸਂ, ਲਭਿਤ੍વਾ ਦੀਪਿਮਂਸਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ। ਕਾਲੇ ਸਨ੍ਤੇਯੇવ ‘ਕਾਲੋ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ, ਅਪ੍ਪવਾਰੇਤ੍વਾવ ‘ਪવਾਰਿਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ, ਪਤ੍ਤੇ ਰਜਸ੍ਮਿਂ ਅਪਤਿਤੇਯੇવ ‘ਪਤਿਤ’ਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਮਂਸੇ ਅਕਤੇਯੇવ ‘ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ। ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤੀਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ। ਅਚ੍ਛਮਂਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸੂਕਰਮਂਸਨ੍ਤਿ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਮਂਸੇ ਕਤੇ ‘ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ । ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ – ‘‘‘ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਭੋਗਸ੍ਸ ਅਪਟ੍ਠਪਨਂ ਅવਿਚਾਰਣਂ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ। ‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਪਟ੍ਠਪਨਂ વਿਚਾਰਣਂ, ਤਂ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮੇਸਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸੁਭੂਮਿਯਂ ਤਿਣਲਤਾਦੀਨਿ વਿਯ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿવਾਪਿ ਆਸવਾ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿਯੇવ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਨ੍ਤ੍વੇવ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
86. Āsavāti kilesā. Na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyatīti na kukkuccāyitabbayuttakaṃ kukkuccāyati. Sūkaramaṃsaṃ labhitvā acchamaṃsanti kukkuccāyati, migamaṃsaṃ, labhitvā dīpimaṃsanti kukkuccāyati. Kāle santeyeva ‘kālo natthī’ti, appavāretvāva ‘pavāritosmī’ti, patte rajasmiṃ apatiteyeva ‘patita’nti, attānaṃ uddissa macchamaṃse akateyeva ‘maṃ uddissa kata’nti kukkuccāyati. Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyatīti kukkuccāyitabbayuttakaṃ na kukkuccāyati. Acchamaṃsaṃ labhitvā sūkaramaṃsanti na kukkuccāyati…pe… attānaṃ uddissa macchamaṃse kate ‘maṃ uddissa kata’nti na kukkuccāyati . Aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ pana – ‘‘‘na kukkuccāyitabba’nti saṅghabhogassa apaṭṭhapanaṃ avicāraṇaṃ na kukkuccāyitabbaṃ nāma, taṃ kukkuccāyati. ‘Kukkuccāyitabba’nti tasseva paṭṭhapanaṃ vicāraṇaṃ, taṃ na kukkuccāyatī’’ti ettakameva vuttaṃ. Imesanti imesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ subhūmiyaṃ tiṇalatādīni viya rattimpi divāpi āsavā vaḍḍhantiyeva. Sukkapakkhe kappiyamaṃsaṃ labhitvā kappiyamaṃsantveva gaṇhanto na kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyati nāmāti iminā nayena attho veditabbo.
੮੮. ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਹੀਨਜ੍ਝਾਸਯੋ। ਦੁਸ੍ਸੀਲੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸੀਲੋ। ਪਾਪਧਮ੍ਮੋਤਿ ਲਾਮਕਧਮ੍ਮੋ।
88. Hīnādhimuttoti hīnajjhāsayo. Dussīloti nissīlo. Pāpadhammoti lāmakadhammo.
੮੯. ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਣੀਤਜ੍ਝਾਸਯੋ। ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭਦ੍ਦਕਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਚਿਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਨ੍ਦਰਧਮ੍ਮੋ।
89. Paṇītādhimuttoti paṇītajjhāsayo. Kalyāṇadhammoti bhaddakadhammo, sucidhammo, sundaradhammo.
੯੦. ਤਿਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਹਿਤੋ ਪਰਿਯੋਸਿਤੋ। ਤਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਤਿਤ੍ਤਿਕਰੋ। ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਯੇ ਚ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਨવਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਯਂ ਤਿਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ। ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਤਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਸਾવਕਾਨਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਮ੍ਪਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ વਚਨਂ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ વਚਨਂ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਸੋਤੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਪਿ ‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿ, ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤੀ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਕਰੋਤਿ। ਇਤਿ ਸੋ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋવ ਤਪ੍ਪੇਤਾ ਨਾਮ। ਯਥਾ ਹਿ ‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਆਣਤ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾવ ਤਤ੍ਥ ਦਾਯਕੋ। ਯੇਹਿਪਿ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤੇ ‘ਰਞ੍ਞਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਇਸ੍ਸਰਿਯવਿਭવੋ ਦਿਨ੍ਨੋ’ਤ੍વੇવ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਰਾਜਪੁਰਿਸੇਹੀਤਿ। ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
90. Tittoti suhito pariyosito. Tappetāti aññesampi tittikaro. Paccekasambuddhā ye ca tathāgatasāvakāti ettha paccekabuddhā navahi lokuttaradhammehi sayaṃ tittā paripuṇṇā. Aññe pana tappetuṃ na sakkonti. Tesañhi dhammakathāya abhisamayo na hoti. Sāvakānaṃ pana dhammakathāya aparimāṇānampi devamanussānaṃ abhisamayo hoti. Evaṃ santepi yasmā pana te dhammaṃ desentā na attano vacanaṃ katvā kathenti, buddhānaṃ vacanaṃ katvā kathenti. Sotuṃ nisinnaparisāpi ‘ayaṃ bhikkhu na attanā paṭividdhadhammaṃ katheti, buddhehi paṭividdhadhammaṃ kathetī’ti cittīkāraṃ karoti. Iti so cittīkāro buddhānaṃyeva hoti. Evaṃ tattha sammāsambuddhova tappetā nāma. Yathā hi ‘asukassa nāma idañcidañca dethā’ti raññā āṇattā kiñcāpi ānetvā denti, atha kho rājāva tattha dāyako. Yehipi laddhaṃ hoti, te ‘raññā amhākaṃ ṭhānantaraṃ dinnaṃ, issariyavibhavo dinno’tveva gaṇhanti, na rājapurisehīti. Evaṃsampadamidaṃ veditabbaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ।
Dukaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿ • Puggalapaññattipāḷi / ੨. ਦੁਕਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ • 2. Dukapuggalapaññatti
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੨. ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 2. Dukaniddesavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੨. ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 2. Dukaniddesavaṇṇanā
