| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(੨.) ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
(2.) Dukaniddesavaṇṇanā
੮੯੧. ਦੁਕੇਸੁ ਕੋਧਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨਾਗਤੇਸੁ ਪਨ ਉਪਨਾਹਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕੋਧਂ ਉਪਨਯ੍ਹਤੀਤਿ ਅਪਰਕਾਲਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਨਾਮ। ਉਪਨਯ੍ਹਨਾਕਾਰੋ ਉਪਨਯ੍ਹਨਾ। ਉਪਨਯ੍ਹਿਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਉਪਨਯ੍ਹਿਤਤ੍ਤਂ। ਅਟ੍ਠਪਨਾਤਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਟ੍ਠਪਨਾ ਮਰਿਯਾਦਟ੍ਠਪਨਾ વਾ। ਠਪਨਾਤਿ ਪਕਤਿਠਪਨਾ। ਸਣ੍ਠਪਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਘਾਤਟ੍ਠਪਨਾ। ਅਨੁਸਂਸਨ੍ਦਨਾਤਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਕੋਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਏਕੀਭਾવਕਰਣਾ। ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਨਾਤਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਘਟਨਾ। ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਥਿਰਕਰਣਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਂ ਉਪਨਨ੍ਧਨਲਕ੍ਖਣੋ વੇਰਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਰਸੋ ਉਪਨਾਹੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ; ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વੇਰਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ; ‘ਏવਂ ਨਾਮ ਮਂ ਏਸ વਤ੍ਤੁਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛવਿਕੋ’ਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ; ਆਦਿਤ੍ਤਪੂਤਿਅਲਾਤਂ વਿਯ ਜਲਤੇવ ; ਧੋવਿਯਮਾਨਂ ਅਚ੍ਛਚਮ੍ਮਂ વਿਯ, વਸਾਤੇਲਮਕ੍ਖਿਤਪਿਲੋਤਿਕਾ વਿਯ ਚ ਨ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ।
891. Dukesu kodhaniddesādayo heṭṭhā vuttanayeneva veditabbā. Heṭṭhā anāgatesu pana upanāhaniddesādīsu pubbakālaṃ kodhaṃ upanayhatīti aparakālakodho upanāho nāma. Upanayhanākāro upanayhanā. Upanayhitassa bhāvo upanayhitattaṃ. Aṭṭhapanāti paṭhamuppannassa anantaraṭṭhapanā mariyādaṭṭhapanā vā. Ṭhapanāti pakatiṭhapanā. Saṇṭhapanāti sabbatobhāgena punappunaṃ āghātaṭṭhapanā. Anusaṃsandanāti paṭhamuppannena kodhena saddhiṃ antaraṃ adassetvā ekībhāvakaraṇā. Anuppabandhanāti purimena saddhiṃ pacchimassa ghaṭanā. Daḷhīkammanti thirakaraṇaṃ. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ upanandhanalakkhaṇo veraṃ appaṭinissajjanaraso upanāhoti vuccati; yena samannāgato puggalo veraṃ nissajjituṃ na sakkoti; ‘evaṃ nāma maṃ esa vattuṃ ananucchaviko’ti aparāparaṃ anubandhati; ādittapūtialātaṃ viya jalateva ; dhoviyamānaṃ acchacammaṃ viya, vasātelamakkhitapilotikā viya ca na parisujjhati.
੮੯੨. ਮਕ੍ਖਨਭਾવવਸੇਨ ਮਕ੍ਖੋ; ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਾਯ ਪવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਣਂ, ਗੂਥਪਹਰਣਕਂ ਗੂਥੋ વਿਯ, ਪਠਮਤਰਂ ਮਕ੍ਖੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤੋ ਪਰਾ ਦ੍વੇ ਆਕਾਰਭਾવਨਿਦ੍ਦੇਸਾ। ਨਿਟ੍ਠੁਰਭਾવੋ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਂ; ‘ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਖੇਲ਼ਪਾਤਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਕਰਣਂ। ਗਹਟ੍ਠੋ વਾ ਹਿ ਗਹਟ੍ਠਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨੇવ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਖੇਲ਼ਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਪਾਦੇਨ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ વਿਯ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਂ ਨਾਮ ਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋ ਪਨੇਸ ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ, ਤੇਸਂ વਿਨਾਸਨਰਸੋ, ਪਰੇਨ ਸੁਕਤਾਨਂ ਕਿਰਿਯਾਨਂ ਅવਚ੍ਛਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ।
892. Makkhanabhāvavasena makkho; paraguṇamakkhanāya pavattentopi attano kāraṇaṃ, gūthapaharaṇakaṃ gūtho viya, paṭhamataraṃ makkhetīti attho. Tato parā dve ākārabhāvaniddesā. Niṭṭhurabhāvo niṭṭhuriyaṃ; ‘taṃ nissāya ettakampi natthī’ti kheḷapātananti attho. Niṭṭhuriyakammanti niṭṭhuriyakaraṇaṃ. Gahaṭṭho vā hi gahaṭṭhaṃ, bhikkhu vā bhikkhuṃ nissāya vasanto appamattakeneva kujjhitvā ‘taṃ nissāya ettakampi natthī’ti kheḷaṃ pātetvā pādena maddanto viya niṭṭhuriyaṃ nāma karoti. Tassa taṃ kammaṃ niṭṭhuriyakammanti vuccati. Lakkhaṇādito panesa paraguṇamakkhanalakkhaṇo makkho, tesaṃ vināsanaraso, parena sukatānaṃ kiriyānaṃ avacchādanapaccupaṭṭhāno.
ਪਲ਼ਾਸਤੀਤਿ ਪਲ਼ਾਸੋ; ਪਰਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਲ਼ਾਸਸ੍ਸ ਆਯਨਾ ਪਲ਼ਾਸਾਯਨਾ। ਪਲ਼ਾਸੋ ਚ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਯਾਹਰਣਤੋ ਆਹਾਰੋ ਚਾਤਿ ਪਲ਼ਾਸਾਹਾਰੋ। વਿવਾਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ વਿવਾਦਕਾਰਣਂ। ਯੁਗਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਸਮਧੁਰਗ੍ਗਹਣਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ। ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋ ਪਨੇਸ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੋ ਪਲ਼ਾਸੋ, ਪਰਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਾਨਂ ਸਮਕਰਣਰਸੋ, ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ। ਪਲ਼ਾਸੀ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਧੁਰਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਸਮਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਾਕਚ੍ਛਮਣ੍ਡਲੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਬਹੂਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਕਾਰਣੇਸੁ ਚ ਆਭਤੇਸੁਪਿ ‘ਤવ ਚ ਮਮ ਚ વਾਦੇ ਕਿਂ ਨਾਮ ਨਾਨਾਕਰਣਂ? ਨਨੁ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਸੁવਣ੍ਣਂ વਿਯ ਏਕਸਦਿਸਮੇવ ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ વਦਤਿ। ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਨਿਦ੍ਦੇਸਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏવ।
Paḷāsatīti paḷāso; parassa guṇe dassetvā attano guṇehi samaṃ karotīti attho. Paḷāsassa āyanā paḷāsāyanā. Paḷāso ca so attano jayāharaṇato āhāro cāti paḷāsāhāro. Vivādaṭṭhānanti vivādakāraṇaṃ. Yugaggāhoti samadhuraggahaṇaṃ. Appaṭinissaggoti attanā gahitassa appaṭinissajjanaṃ. Lakkhaṇādito panesa yugaggāhalakkhaṇo paḷāso, paraguṇehi attano guṇānaṃ samakaraṇaraso, paresaṃ guṇappamāṇena upaṭṭhānapaccupaṭṭhāno. Paḷāsī hi puggalo dutiyassa dhuraṃ na deti, samaṃ pasāretvā tiṭṭhati, sākacchamaṇḍale aññena bhikkhunā bahūsu suttesu ca kāraṇesu ca ābhatesupi ‘tava ca mama ca vāde kiṃ nāma nānākaraṇaṃ? Nanu majjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya ekasadisameva amhākaṃ vacana’nti vadati. Issāmacchariyaniddesā vuttatthā eva.
੮੯੪. ਮਾਯਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વਾਚਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਜਾਨਂਯੇવ ‘ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ વੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਉਪਸਨ੍ਤੋ વਿਯ ਭਾਸਤਿ। ਕਾਯੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ‘ਮਯਾ ਕਤਂ ਇਦਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਮਾ ਕੇਚਿ ਜਾਨਿਂਸੂ’ਤਿ ਕਾਯੇਨ વਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ। વਿਜ੍ਜਮਾਨਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮੋਹਨਮਾਯਾ વਿਯਾਤਿ ਮਾਯਾ। ਮਾਯਾવਿਨੋ ਭਾવੋ ਮਾਯਾવਿਤਾ। ਕਤ੍વਾ ਪਾਪਂ ਪੁਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਅਤਿਚ੍ਚ ਆਸਰਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਚ੍ਚਾਸਰਾ। ਕਾਯવਾਚਾਕਿਰਿਯਾਹਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਸ੍ਸਨਤੋ વਞ੍ਚੇਤੀਤਿ વਞ੍ਚਨਾ। ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਕਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘ਨਾਹਂ ਏવਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਪਾਪਾਨਂ વਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ વਿਕਿਰਣਾ। ‘ਨਾਹਂ ਏવਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਪਰਿવਜ੍ਜਨਤੋ ਪਰਿਹਰਣਾ। ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਂવਰਣਤੋ ਗੂਹਨਾ। ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਗੂਹਨਾ ਪਰਿਗੂਹਨਾ। ਤਿਣਪਣ੍ਣੇਹਿ વਿਯ ਗੂਥਂ ਕਾਯવਚੀਕਮ੍ਮੇਹਿ ਪਾਪਂ ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਛਾਦਨਾ। ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਛਾਦਨਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾ। ਨ ਉਤ੍ਤਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਂ। ਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਨਾવਿਕਮ੍ਮਂ। ਸੁਟ੍ਠੁ ਛਾਦਨਾ વੋਚ੍ਛਾਦਨਾ। ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨવਸੇਨ ਪੁਨਪਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਕਰਣਤੋ ਪਾਪਕਿਰਿਯਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਂ ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਤਿ; ਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਸ੍ਮਾਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ વਿਯ ਅਙ੍ਗਾਰੋ, ਉਦਕਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ વਿਯ ਖਾਣੁ, ਪਿਲੋਤਿਕਾਪਲਿવੇਠਿਤਂ વਿਯ ਚ ਸਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ।
894. Māyāniddese vācaṃ bhāsatīti jānaṃyeva ‘paṇṇattiṃ vītikkamantā bhikkhū bhāriyaṃ karonti, amhākaṃ pana vītikkamaṭṭhānaṃ nāma natthī’ti upasanto viya bhāsati. Kāyena parakkamatīti ‘mayā kataṃ idaṃ pāpakammaṃ mā keci jāniṃsū’ti kāyena vattaṃ karoti. Vijjamānadosapaṭicchādanato cakkhumohanamāyā viyāti māyā. Māyāvino bhāvo māyāvitā. Katvā pāpaṃ puna paṭicchādanato aticca āsaranti etāya sattāti accāsarā. Kāyavācākiriyāhi aññathā dassanato vañcetīti vañcanā. Etāya sattā nikarontīti nikati; micchākarontīti attho. ‘Nāhaṃ evaṃ karomī’ti pāpānaṃ vikkhipanato vikiraṇā. ‘Nāhaṃ evaṃ karomī’ti parivajjanato pariharaṇā. Kāyādīhi saṃvaraṇato gūhanā. Sabbatobhāgena gūhanā parigūhanā. Tiṇapaṇṇehi viya gūthaṃ kāyavacīkammehi pāpaṃ chādetīti chādanā. Sabbatobhāgena chādanā paṭicchādanā. Na uttānaṃ katvā dassetīti anuttānīkammaṃ. Na pākaṭaṃ katvā dassetīti anāvikammaṃ. Suṭṭhu chādanā vocchādanā. Katapaṭicchādanavasena punapi pāpassa karaṇato pāpakiriyā. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ katapaṭicchādanalakkhaṇā māyā nāma vuccati; yāya samannāgato puggalo bhasmāpaṭicchanno viya aṅgāro, udakapaṭicchanno viya khāṇu, pilotikāpaliveṭhitaṃ viya ca satthaṃ hoti.
ਸਾਠੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਠੋਤਿ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਪਰਿਦੀਪਨਤੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਭਾਸਿਤਾ। ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਸਠੋ ਪਰਿਸਠੋ। ਯਂ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਯਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ। ਸਠਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਦੀਪਨਂ ਕੇਰਾਟਿਯਂ। ਸਠਤਾਤਿ ਸਠਾਕਾਰੋ। ਕਕ੍ਕਰਤਾਤਿ ਪਦੁਮਨਾਲਿਸ੍ਸ વਿਯ ਅਪਰਾਮਸਨਕ੍ਖਮੋ ਖਰਫਰੁਸਭਾવੋ। ਕਕ੍ਕਰਿਯਨ੍ਤਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਪਰਿਕ੍ਖਤ੍ਤਤਾ ਪਾਰਿਕ੍ਖਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਪਦਦ੍વਯੇਨ ਨਿਖਣਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਂ વਿਯ ਦਲ਼੍ਹਕੇਰਾਟਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਤਿ; ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਂ વਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ વਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ।
Sāṭheyyaniddese saṭhoti asantaguṇaparidīpanato na sammā bhāsitā. Sabbatobhāgena saṭho parisaṭho. Yaṃ tatthāti yaṃ tasmiṃ puggale. Saṭhanti asantaguṇadīpanaṃ kerāṭiyaṃ. Saṭhatāti saṭhākāro. Kakkaratāti padumanālissa viya aparāmasanakkhamo kharapharusabhāvo. Kakkariyantipi tasseva vevacanaṃ. Parikkhattatā pārikkhattiyanti padadvayena nikhaṇitvā ṭhapitaṃ viya daḷhakerāṭiyaṃ vuttaṃ. Idaṃ vuccatīti idaṃ attano avijjamānaguṇappakāsanalakkhaṇaṃ sāṭheyyaṃ nāma vuccati; yena samannāgatassa puggalassa kucchiṃ vā piṭṭhiṃ vā jānituṃ na sakkā.
વਾਮੇਨ ਸੂਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਅਜਾਮਿਗੋ।
Vāmena sūkaro hoti, dakkhiṇena ajāmigo;
ਸਰੇਨ ਨੇਲਕੋ ਹੋਤਿ, વਿਸਾਣੇਨ ਜਰਗ੍ਗવੋਤਿ॥
Sarena nelako hoti, visāṇena jaraggavoti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤਯਕ੍ਖਸੂਕਰਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏવ।
Evaṃ vuttayakkhasūkarasadiso hoti. Avijjādiniddesā vuttatthā eva.
੯੦੨. ਅਨਜ੍ਜવਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨਜ੍ਜવੋਤਿ ਅਨੁਜੁਤਾਕਾਰੋ। ਅਨਜ੍ਜવਭਾવੋ ਅਨਜ੍ਜવਤਾ। ਜਿਮ੍ਹਤਾਤਿ ਚਨ੍ਦવਙ੍ਕਤਾ। વਙ੍ਕਤਾਤਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤવਙ੍ਕਤਾ। ਕੁਟਿਲਤਾਤਿ ਨਙ੍ਗਲਕੋਟਿવਙ੍ਕਤਾ। ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਕਾਯવਚੀਚਿਤ੍ਤવਙ੍ਕਤਾવ ਕਥਿਤਾ।
902. Anajjavaniddese anajjavoti anujutākāro. Anajjavabhāvo anajjavatā. Jimhatāti candavaṅkatā. Vaṅkatāti gomuttavaṅkatā. Kuṭilatāti naṅgalakoṭivaṅkatā. Sabbehipi imehi padehi kāyavacīcittavaṅkatāva kathitā.
ਅਮਦ੍ਦવਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਨ ਮੁਦੁਭਾવੋ ਅਮੁਦੁਤਾ। ਅਮਦ੍ਦવਾਕਾਰੋ ਅਮਦ੍ਦવਤਾ। ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾવੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ਿਯਂ। ਮਦ੍ਦવਕਰਸ੍ਸ ਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਫਰੁਸਭਾવੋ ਫਾਰੁਸਿਯਂ। ਅਨੀਚવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਉਜੁਕਮੇવ ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਭਾવੋ ਉਜੁਚਿਤ੍ਤਤਾ । ਪੁਨ ਅਮੁਦੁਤਾਗਹਣਂ ਤਸ੍ਸਾ વਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘ਅਮੁਦੁਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਉਜੁਚਿਤ੍ਤਤਾ, ਨ ਅਜ੍ਜવਸਙ੍ਖਾਤਾ ਉਜੁਚਿਤ੍ਤਤਾ’ਤਿ।
Amaddavaniddese na mudubhāvo amudutā. Amaddavākāro amaddavatā. Kakkhaḷabhāvo kakkhaḷiyaṃ. Maddavakarassa sinehassa abhāvato pharusabhāvo phārusiyaṃ. Anīcavuttitāya ujukameva ṭhitacittabhāvo ujucittatā. Puna amudutāgahaṇaṃ tassā visesanatthaṃ ‘amudutāsaṅkhātā ujucittatā, na ajjavasaṅkhātā ujucittatā’ti.
੯੦੩. ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦਯੋ ਖਨ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
903. Akkhantiniddesādayo khantiniddesādipaṭipakkhato veditabbā.
੯੦੮. ਸਂਯੋਜਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਭવੋ। ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੋ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮਭવੇ ਅਪ੍ਪਂ ਕਾਲਂ વਸਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਮੇવ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਇਤਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਕਾਮਭવੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ ਤੁਚ੍ਛੋ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਬਹੁਂ ਕਾਲਂ વਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨੇਸਂ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਭવੇ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਬਹੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਬਹੁਕਾ ਤਤ੍ਥ ਆਲਯੋਪਿ ਪਤ੍ਥਨਾਪਿ ਅਭਿਲਾਸੋਪਿ ਬਹੁ ਹੋਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਾ ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਭવੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਜਾਤੋ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨਾਮ। ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਮਭવੇ ਬਨ੍ਧਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਬਨ੍ਧਨਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ। ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਕਂ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚવਿਧਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਓਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਤਂ ਓਰਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ। ਉਦ੍ਧਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਤਂ ਉਦ੍ਧਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨੀਤਿ।
908. Saṃyojananiddese ajjhattanti kāmabhavo. Bahiddhāti rūpārūpabhavo. Kiñcāpi hi sattā kāmabhave appaṃ kālaṃ vasanti kappassa catutthameva koṭṭhāsaṃ, itaresu tīsu koṭṭhāsesu kāmabhavo suñño hoti tuccho, rūpārūpabhave bahuṃ kālaṃ vasanti, tathāpi nesaṃ yasmā kāmabhave cutipaṭisandhiyo bahukā honti, appā rūpārūpabhavesu, yattha ca cutipaṭisandhiyo bahukā tattha ālayopi patthanāpi abhilāsopi bahu hoti, yattha appā tattha appo, tasmā kāmabhavo ajjhattaṃ nāma jāto, rūpārūpabhavā bahiddhā nāma. Iti ajjhattasaṅkhāte kāmabhave bandhanaṃ ajjhattasaṃyojanaṃ nāma, bahiddhāsaṅkhātesu rūpārūpabhavesu bandhanaṃ bahiddhāsaṃyojanaṃ nāma. Tattha ekekaṃ pañcapañcavidhaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘pañcorambhāgiyāni pañcuddhambhāgiyānī’’ti. Tatrāyaṃ vacanattho – oraṃ vuccati kāmadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni. Uddhaṃ vuccati rūpārūpadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ uddhaṃ bhajantīti uddhambhāgiyānīti.
ਦੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ।
Dukaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੧੭. ਖੁਦ੍ਦਕવਤ੍ਥੁવਿਭਙ੍ਗੋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
