| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi |
ਦੁਕਨਿਕ੍ਖੇਪਂ
Dukanikkhepaṃ
ਹੇਤੁਗੋਚ੍ਛਕਂ
Hetugocchakaṃ
੧੦੫੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ? ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ, ਨવ ਕਾਮਾવਚਰਹੇਤੂ ਛ ਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ, ਛ ਅਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ, ਛ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਹੇਤੂ।
1059. Katame dhammā hetū? Tayo kusalahetū, tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū, nava kāmāvacarahetū cha rūpāvacarahetū, cha arūpāvacarahetū, cha apariyāpannahetū.
੧੦੬੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ।
1060. Tattha katame tayo kusalahetū? Alobho, adoso, amoho.
੧੦੬੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਲੋਭੋ? ਯੋ ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ ਅਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਅਸਾਰਾਗੋ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਅਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲੋਭੋ।
1061. Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati alobho.
੧੦੬੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦੋਸੋ? ਯੋ ਅਦੋਸੋ ਅਦੁਸ੍ਸਨਾ ਅਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਦਾ ਅਨੁਦ੍ਦਾਯਨਾ ਅਨੁਦਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਹਿਤੇਸਿਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਦੋਸੋ।
1062. Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ metti mettāyanā mettāyitattaṃ anuddā anuddāyanā anudāyitattaṃ hitesitā anukampā abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati adoso.
੧੦੬੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਮੋਹੋ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ, ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ વਿਚਯੋ ਪવਿਚਯੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਉਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਨੇਪੁਞ੍ਞਂ વੇਭਬ੍ਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ ਭੂਰੀ ਮੇਧਾ ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਪਤੋਦੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਪਞ੍ਞਾਸਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਞਾਪਾਸਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਆਲੋਕੋ ਪਞ੍ਞਾਓਭਾਸੋ ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤੋ ਪਞ੍ਞਾਰਤਨਂ ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮੋਹੋ।
1063. Tattha katamo amoho? Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ, pubbante ñāṇaṃ, aparante ñāṇaṃ, pubbantāparante ñāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu ñāṇaṃ, yā evarūpā paññā pajānanā vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaṇā upalakkhaṇā paccupalakkhaṇā paṇḍiccaṃ kosallaṃ nepuññaṃ vebhabyā cintā upaparikkhā bhūrī medhā pariṇāyikā vipassanā sampajaññaṃ patodo paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ paññāsatthaṃ paññāpāsādo paññāāloko paññāobhāso paññāpajjoto paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati amoho.
ਇਮੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ।
Ime tayo kusalahetū.
੧੦੬੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ? ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ।
1064. Tattha katame tayo akusalahetū? Lobho, doso, moho.
੧੦੬੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਲੋਭੋ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋ 1 ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ ਇਚ੍ਛਾ ਮੁਚ੍ਛਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗੇਧੋ ਪਲਿਗੇਧੋ ਸਙ੍ਗੋ ਪਙ੍ਕੋ ਏਜਾ ਮਾਯਾ ਜਨਿਕਾ ਸਞ੍ਜਨਨੀ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ 2 ਜਾਲਿਨੀ ਸਰਿਤਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਸੁਤ੍ਤਂ વਿਸਟਾ ਆਯੂਹਿਨੀ 3 ਦੁਤਿਯਾ ਪਣਿਧਿ ਭવਨੇਤ੍ਤਿ વਨਂ વਨਥੋ ਸਨ੍ਥવੋ ਸਿਨੇਹੋ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਪਟਿਬਨ੍ਧੁ ਆਸਾ ਆਸਿਸਨਾ ਆਸਿਸਿਤਤ੍ਤਂ 4 ਰੂਪਾਸਾ ਸਦ੍ਦਾਸਾ ਗਨ੍ਧਾਸਾ ਰਸਾਸਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਸਾ ਲਾਭਾਸਾ ਧਨਾਸਾ ਪੁਤ੍ਤਾਸਾ ਜੀવਿਤਾਸਾ ਜਪ੍ਪਾ ਪਜਪ੍ਪਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਨਾ ਜਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਨਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਞ੍ਜਿਕਤਾ 5 ਸਾਧੁਕਮ੍ਯਤਾ ਅਧਮ੍ਮਰਾਗੋ વਿਸਮਲੋਭੋ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਨਿਕਾਮਨਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਿਹਨਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਥਨਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ વਿਭવਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਅਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੋਧਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਗਨ੍ਥੋ ਉਪਾਦਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਛਾਦਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਅਨੁਸਯੋ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਲਤਾ વੇવਿਚ੍ਛਂ ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਦਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਭવੋ ਮਾਰਪਾਸੋ ਮਾਰਬਲ਼ਿਸਂ ਮਾਰવਿਸਯੋ ਤਣ੍ਹਾਨਦੀ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਗਦ੍ਦੁਲਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਭੋ।
1065. Tattha katamo lobho? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandīrāgo 6 cittassa sārāgo icchā mucchā ajjhosānaṃ gedho paligedho saṅgo paṅko ejā māyā janikā sañjananī sibbinī 7 jālinī saritā visattikā suttaṃ visaṭā āyūhinī 8 dutiyā paṇidhi bhavanetti vanaṃ vanatho santhavo sineho apekkhā paṭibandhu āsā āsisanā āsisitattaṃ 9 rūpāsā saddāsā gandhāsā rasāsā phoṭṭhabbāsā lābhāsā dhanāsā puttāsā jīvitāsā jappā pajappā abhijappā jappā jappanā jappitattaṃ loluppaṃ loluppāyanā loluppāyitattaṃ pucchañjikatā 10 sādhukamyatā adhammarāgo visamalobho nikanti nikāmanā patthanā pihanā sampatthanā kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā rūpataṇhā arūpataṇhā nirodhataṇhā rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā ogho yogo gantho upādānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ chādanaṃ bandhanaṃ upakkileso anusayo pariyuṭṭhānaṃ latā vevicchaṃ dukkhamūlaṃ dukkhanidānaṃ dukkhappabhavo mārapāso mārabaḷisaṃ māravisayo taṇhānadī taṇhājālaṃ taṇhāgaddulaṃ taṇhāsamuddo abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati lobho.
੧੦੬੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦੋਸੋ? ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਪਨ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਸੋ।
1066. Tattha katamo doso? Anatthaṃ me acarīti āghāto jāyati, anatthaṃ me caratīti āghāto jāyati, anatthaṃ me carissatīti āghāto jāyati, piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati doso.
੧੦੬੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਮੋਹੋ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਂਗਾਹਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮੋਹੋ।
1067. Tattha katamo moho? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃ, yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati moho.
ਇਮੇ ਤਯੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ।
Ime tayo akusalahetū.
੧੦੬੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ? ਕੁਸਲਾਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਤੋ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤੇਸੁ વਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਲੋਭੋ ਅਦੋਸੋ ਅਮੋਹੋ – ਇਮੇ ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ।
1068. Tattha katame tayo abyākatahetū? Kusalānaṃ vā dhammānaṃ vipākato kiriyābyākatesu vā dhammesu alobho adoso amoho – ime tayo abyākatahetū.
੧੦੬੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਨવ ਕਾਮਾવਚਰਹੇਤੂ? ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ – ਇਮੇ ਨવ ਕਾਮਾવਚਰਹੇਤੂ।
1069. Tattha katame nava kāmāvacarahetū? Tayo kusalahetū, tayo akusalahetū, tayo abyākatahetū – ime nava kāmāvacarahetū.
੧੦੭੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਛ ਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ? ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ – ਇਮੇ ਛ ਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ।
1070. Tattha katame cha rūpāvacarahetū? Tayo kusalahetū, tayo abyākatahetū – ime cha rūpāvacarahetū.
੧੦੭੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਛ ਅਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ? ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ – ਇਮੇ ਛ ਅਰੂਪਾવਚਰਹੇਤੂ।
1071. Tattha katame cha arūpāvacarahetū? Tayo kusalahetū, tayo abyākatahetū – ime cha arūpāvacarahetū.
੧੦੭੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਛ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਹੇਤੂ? ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ – ਇਮੇ ਛ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਹੇਤੂ।
1072. Tattha katame cha apariyāpannahetū? Tayo kusalahetū, tayo abyākatahetū – ime cha apariyāpannahetū.
੧੦੭੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ? ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ।
1073. Tattha katame tayo kusalahetū? Alobho, adoso, amoho.
੧੦੭੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਲੋਭੋ? ਯੋ ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ ਅਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਅਸਾਰਾਗੋ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਅਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲੋਭੋ।
1074. Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati alobho.
੧੦੭੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦੋਸੋ? ਯੋ ਅਦੋਸੋ ਅਦੁਸ੍ਸਨਾ ਅਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਦੋਸੋ।
1075. Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ…pe… abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati adoso.
੧੦੭੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਮੋਹੋ ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ, ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ વਿਚਯੋ ਪવਿਚਯੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਉਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਨੇਪੁਞ੍ਞਂ વੇਭਬ੍ਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ ਭੂਰੀ ਮੇਧਾ ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਪਤੋਦੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਪਞ੍ਞਾਸਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਞਾਪਾਸਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਆਲੋਕੋ ਪਞ੍ਞਾਓਭਾਸੋ ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤੋ ਪਞ੍ਞਾਰਤਨਂ ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮੋਹੋ।
1076. Tattha katamo amoho ? Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ, pubbante ñāṇaṃ, aparante ñāṇaṃ, pubbantāparante ñāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu ñāṇaṃ, yā evarūpā paññā pajānanā vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaṇā upalakkhaṇā paccupalakkhaṇā paṇḍiccaṃ kosallaṃ nepuññaṃ vebhabyā cintā upaparikkhā bhūrī medhā pariṇāyikā vipassanā sampajaññaṃ patodo paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ paññāsatthaṃ paññāpāsādo paññāāloko paññāobhāso paññāpajjoto paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati amoho.
ਇਮੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ।
Ime tayo kusalahetū.
੧੦੭੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ? ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਤੋ ਅਲੋਭੋ ਅਦੋਸੋ ਅਮੋਹੋ – ਇਮੇ ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ। ਇਮੇ ਛ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਹੇਤੂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ।
1077. Tattha katame tayo abyākatahetū? Kusalānaṃ dhammānaṃ vipākato alobho adoso amoho – ime tayo abyākatahetū. Ime cha apariyāpannahetū – ime dhammā hetū.
੧੦੭੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ।
1078. Katame dhammā na hetū? Te dhamme ṭhapetvā, avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na hetū.
੧੦੭੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ।
1079. Katame dhammā sahetukā? Tehi dhammehi ye dhammā sahetukā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sahetukā .
੧੦੮੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੇਤੁਕਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੇਤੁਕਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੇਤੁਕਾ।
1080. Katame dhammā ahetukā? Tehi dhammehi ye dhammā ahetukā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā ahetukā.
੧੦੮੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1081. Katame dhammā hetusampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā hetusampayuttā.
੧੦੮੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1082. Katame dhammā hetuvippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā hetuvippayuttā.
੧੦੮੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚ? ਲੋਭੋ ਮੋਹੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਲੋਭੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕੋ ਚ, ਦੋਸੋ ਮੋਹੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਦੋਸੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕੋ ਚ; ਅਲੋਭੋ ਅਦੋਸੋ ਅਮੋਹੋ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚ।
1083. Katame dhammā hetū ceva sahetukā ca? Lobho mohena hetu ceva sahetuko ca, moho lobhena hetu ceva sahetuko ca, doso mohena hetu ceva sahetuko ca, moho dosena hetu ceva sahetuko ca; alobho adoso amoho, te aññamaññaṃ hetū ceva sahetukā ca – ime dhammā hetū ceva sahetukā ca.
੧੦੮੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ।
1084. Katame dhammā sahetukā ceva na ca hetū? Tehi dhammehi ye dhammā sahetukā te dhamme ṭhapetvā, vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sahetukā ceva na ca hetū.
੧੦੮੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਲੋਭੋ ਮੋਹੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਲੋਭੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਦੋਸੋ ਮੋਹੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਦੋਸੇਨ ਹੇਤੁ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ; ਅਲੋਭੋ ਅਦੋਸੋ ਅਮੋਹੋ , ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1085. Katame dhammā hetū ceva hetusampayuttā ca? Lobho mohena hetu ceva hetusampayutto ca, moho lobhena hetu ceva hetusampayutto ca, doso mohena hetu ceva hetusampayutto ca, moho dosena hetu ceva hetusampayutto ca; alobho adoso amoho , te aññamaññaṃ hetū ceva hetusampayuttā ca – ime dhammā hetū ceva hetusampayuttā ca.
੧੦੮੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ।
1086. Katame dhammā hetusampayuttā ceva na ca hetū? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā te dhamme ṭhapetvā, vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā hetusampayuttā ceva na ca hetū.
੧੦੮੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਸਹੇਤੁਕਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਸਹੇਤੁਕਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਸਹੇਤੁਕਾ।
1087. Katame dhammā na hetū sahetukā? Tehi dhammehi ye dhammā na hetū sahetukā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā na hetū sahetukā.
੧੦੮੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਅਹੇਤੁਕਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਅਹੇਤੁਕਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੇਤੂ ਅਹੇਤੁਕਾ।
1088. Katame dhammā na hetū ahetukā? Tehi dhammehi ye dhammā na hetū ahetukā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na hetū ahetukā.
ਚੂਲ਼ਨ੍ਤਰਦੁਕਂ
Cūḷantaradukaṃ
੧੦੮੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ? ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ – ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ।
1089. Katame dhammā sappaccayā? Pañcakkhandhā – rūpakkhandho, vedanākkhandho, saññākkhandho , saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā sappaccayā.
੧੦੯੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ? ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ।
1090. Katame dhammā appaccayā? Asaṅkhatā dhātu – ime dhammā appaccayā.
੧੦੯੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ? ਯੇવ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ, ਤੇવ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ।
1091. Katame dhammā saṅkhatā? Yeva te dhammā sappaccayā, teva te dhammā saṅkhatā.
੧੦੯੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ? ਯੋ ਏવ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸੋ ਏવ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਸਙ੍ਖਤੋ।
1092. Katame dhammā asaṅkhatā? Yo eva so dhammo appaccayo, so eva so dhammo asaṅkhato.
੧੦੯੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਾ? ਰੂਪਾਯਤਨਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਾ ।
1093. Katame dhammā sanidassanā? Rūpāyatanaṃ – ime dhammā sanidassanā .
੧੦੯੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਾ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਘਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਾ।
1094. Katame dhammā anidassanā? Cakkhāyatanaṃ…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ, vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaṃ appaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anidassanā.
੧੦੯੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪਟਿਘਾ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪਟਿਘਾ।
1095. Katame dhammā sappaṭighā? Cakkhāyatanaṃ…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ – ime dhammā sappaṭighā.
੧੦੯੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਘਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾ।
1096. Katame dhammā appaṭighā? Vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaṃ appaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā appaṭighā.
੧੦੯੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਰੂਪਿਨੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਰੂਪਿਨੋ।
1097. Katame dhammā rūpino? Cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – ime dhammā rūpino.
੧੦੯੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪਿਨੋ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪਿਨੋ।
1098. Katame dhammā arūpino? Vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā arūpino.
੧੦੯੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਿਯਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਿਯਾ।
1099. Katame dhammā lokiyā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā lokiyā.
੧੧੦੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ।
1100. Katame dhammā lokuttarā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā lokuttarā.
੧੧੦੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੇਨਚਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਕੇਨਚਿ ਨ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ? ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ , ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯੇ વਾ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੇਨਚਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਕੇਨਚਿ ਨ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
1101. Katame dhammā kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā? Ye te dhammā cakkhuviññeyyā , na te dhammā sotaviññeyyā; ye vā pana te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā. Ye te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā; ye vā pana te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā. Ye te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā; ye vā pana te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā. Ye te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā; ye vā pana te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā. Ye te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā; ye vā pana te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā. Ye te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā; ye vā pana te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā. Ye te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā; ye vā pana te dhammā kāyaviññeyyā na te dhammā sotaviññeyyā. Ye te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā; ye vā pana te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā. Ye te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā; ye vā pana te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā. Ye te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā; ye vā pana te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā. Ye te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā; ye vā pana te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā. Ye te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā; ye vā pana te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā. Ye te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā; ye vā pana te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā. Ye te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā; ye vā pana te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā. Ye te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā; ye vā pana te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā. Ye te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā; ye vā pana te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā. Ye te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā cakkhuviññeyyā; ye vā pana te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā. Ye te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyā; ye vā pana te dhammā sotaviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā. Ye te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā ghānaviññeyyā; ye vā pana te dhammā ghānaviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā. Ye te dhammā kāyaviññeyyā, na te dhammā jivhāviññeyyā; ye vā pana te dhammā jivhāviññeyyā, na te dhammā kāyaviññeyyā. Ime dhammā kenaci viññeyyā kenaci na viññeyyā.
ਆਸવਗੋਚ੍ਛਕਂ
Āsavagocchakaṃ
੧੧੦੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ।
1102. Katame dhammā āsavā? Cattāro āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo.
੧੧੦੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕਾਮਾਸવੋ? ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਾਸવੋ।
1103. Tattha katamo kāmāsavo? Yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ – ayaṃ vuccati kāmāsavo.
੧੧੦੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਭવਾਸવੋ? ਯੋ ਭવੇਸੁ ਭવਛਨ੍ਦੋ 11 ਭવਰਾਗੋ ਭવਨਨ੍ਦੀ ਭવਤਣ੍ਹਾ ਭવਸਿਨੇਹੋ ਭવਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਭવਮੁਚ੍ਛਾ ਭવਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਭવਾਸવੋ।
1104. Tattha katamo bhavāsavo? Yo bhavesu bhavachando 12 bhavarāgo bhavanandī bhavataṇhā bhavasineho bhavapariḷāho bhavamucchā bhavajjhosānaṃ – ayaṃ vuccati bhavāsavo.
੧੧੦੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ; ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ।
1105. Tattha katamo diṭṭhāsavo? Sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā; yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati diṭṭhāsavo. Sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhāsavo.
੧੧੦੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ , ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂਃ ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਂਗਾਹਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ।
1106. Tattha katamo avijjāsavo? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ , pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃः yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjāsavo.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਾ।
Ime dhammā āsavā.
੧੧੦੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਆਸવਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਆਸવਾ।
1107. Katame dhammā no āsavā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no āsavā.
੧੧੦੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਸવਾ? ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਸવਾ।
1108. Katame dhammā sāsavā? Kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sāsavā.
੧੧੦੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਾਸવਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਾਸવਾ।
1109. Katame dhammā anāsavā? Apariyāpannā maggā ca maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anāsavā.
੧੧੧੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1110. Katame dhammā āsavasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā āsavasampayuttā.
੧੧੧੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1111. Katame dhammā āsavavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā āsavavippayuttā.
੧੧੧੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚ? ਤੇਯੇવ ਆਸવਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚ।
1112. Katame dhammā āsavā ceva sāsavā ca? Teyeva āsavā āsavā ceva sāsavā ca.
੧੧੧੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਸવਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ , ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ।
1113. Katame dhammā sāsavā ceva no ca āsavā? Tehi dhammehi ye dhammā sāsavā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā , arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sāsavā ceva no ca āsavā.
੧੧੧੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਕਾਮਾਸવੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਕਾਮਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਭવਾਸવੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਭવਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੇਨ ਆਸવੋ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1114. Katame dhammā āsavā ceva āsavasampayuttā ca? Kāmāsavo avijjāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca, avijjāsavo kāmāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca, bhavāsavo avijjāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca, avijjāsavo bhavāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca, diṭṭhāsavo avijjāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca, avijjāsavo diṭṭhāsavena āsavo ceva āsavasampayutto ca – ime dhammā āsavā ceva āsavasampayuttā ca.
੧੧੧੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾ।
1115. Katame dhammā āsavasampayuttā ceva no ca āsavā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā āsavasampayuttā ceva no ca āsavā.
੧੧੧੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ।
1116. Katame dhammā āsavavippayuttā sāsavā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā āsavavippayuttā sāsavā.
੧੧੧੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨਾਸવਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨਾਸવਾ।
1117. Katame dhammā āsavavippayuttā anāsavā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā āsavavippayuttā anāsavā.
ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਣ੍ਡੇ ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ।
Nikkhepakaṇḍe paṭhamabhāṇavāro.
ਸਂਯੋਜਨਗੋਚ੍ਛਕਂ
Saṃyojanagocchakaṃ
੧੧੧੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾ? ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ – ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ , ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ, ਭવਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ।
1118. Katame dhammā saṃyojanā? Dasa saṃyojanāni – kāmarāgasaṃyojanaṃ, paṭighasaṃyojanaṃ , mānasaṃyojanaṃ, diṭṭhisaṃyojanaṃ, vicikicchāsaṃyojanaṃ, sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ, bhavarāgasaṃyojanaṃ, issāsaṃyojanaṃ, macchariyasaṃyojanaṃ, avijjāsaṃyojanaṃ.
੧੧੧੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ? ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ।
1119. Tattha katamaṃ kāmarāgasaṃyojanaṃ? Yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ – idaṃ vuccati kāmarāgasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ? ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਪਨ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ।
1120. Tattha katamaṃ paṭighasaṃyojanaṃ? Anatthaṃ me acarīti āghāto jāyati, anatthaṃ me caratīti āghāto jāyati, anatthaṃ me carissatīti āghāto jāyati, piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – idaṃ vuccati paṭighasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ? ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਮਾਨੋ ਮਞ੍ਞਨਾ ਮਞ੍ਞਿਤਤ੍ਤਂ ਉਨ੍ਨਤਿ ਉਨ੍ਨਮੋ 13 ਧਜੋ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਾਹੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ।
1121. Tattha katamaṃ mānasaṃyojanaṃ? Seyyohamasmīti māno, sadisohamasmīti māno, hīnohamasmīti māno. Yo evarūpo māno maññanā maññitattaṃ unnati unnamo 14 dhajo sampaggāho ketukamyatā cittassa – idaṃ vuccati mānasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ; ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ। ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ।
1122. Tattha katamaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ? Sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā; yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati diṭṭhisaṃyojanaṃ. Ṭhapetvā sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhisaṃyojanaṃ.
੧੧੨੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਕਙ੍ਖਾ ਕਙ੍ਖਾਯਨਾ ਕਙ੍ਖਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વਿਮਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਦ੍વੇਧਾਪਥੋ ਸਂਸਯੋ ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹੋ ਆਸਪ੍ਪਨਾ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ।
1123. Tattha katamaṃ vicikicchāsaṃyojanaṃ? Satthari kaṅkhati vicikicchati, dhamme kaṅkhati vicikicchati, saṅghe kaṅkhati vicikicchati, sikkhāya kaṅkhati vicikicchati, pubbante kaṅkhati vicikicchati, aparante kaṅkhati vicikicchati, pubbantāparante kaṅkhati vicikicchati, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhati vicikicchatiः yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā thambhitattaṃ cittassa manovilekho – idaṃ vuccati vicikicchāsaṃyojanaṃ.
੧੧੨੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ? ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ; ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ।
1124. Tattha katamaṃ sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhi vatena suddhi sīlabbatena suddhīti; yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਭવਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ? ਯੋ ਭવੇਸੁ ਭવਛਨ੍ਦੋ ਭવਰਾਗੋ ਭવਨਨ੍ਦੀ ਭવਤਣ੍ਹਾ ਭવਸਿਨੇਹੋ ਭવਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਭવਮੁਚ੍ਛਾ ਭવਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਭવਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ।
1125. Tattha katamaṃ bhavarāgasaṃyojanaṃ? Yo bhavesu bhavachando bhavarāgo bhavanandī bhavataṇhā bhavasineho bhavapariḷāho bhavamucchā bhavajjhosānaṃ – idaṃ vuccati bhavarāgasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ? ਯਾ ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰਮਾਨਨવਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾਸੁ ਇਸ੍ਸਾ ਇਸ੍ਸਾਯਨਾ ਇਸ੍ਸਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਉਸੂਯਾ ਉਸੂਯਨਾ ਉਸੂਯਿਤਤ੍ਤਂ 15 – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ।
1126. Tattha katamaṃ issāsaṃyojanaṃ? Yā paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issā issāyanā issāyitattaṃ usūyā usūyanā usūyitattaṃ 16 – idaṃ vuccati issāsaṃyojanaṃ.
੧੧੨੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ? ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ – ਆવਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, વਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯਂ। ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਮਚ੍ਛਰਾਯਨਾ ਮਚ੍ਛਰਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વੇવਿਚ੍ਛਂ ਕਦਰਿਯਂ ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕਤਾ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ।
1127. Tattha katamaṃ macchariyasaṃyojanaṃ? Pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ, kulamacchariyaṃ, lābhamacchariyaṃ, vaṇṇamacchariyaṃ, dhammamacchariyaṃ. Yaṃ evarūpaṃ maccheraṃ maccharāyanā maccharāyitattaṃ vevicchaṃ kadariyaṃ kaṭukañcukatā aggahitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati macchariyasaṃyojanaṃ.
੧੧੨੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂਃ ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਂਗਾਹਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ।
1128. Tattha katamaṃ avijjāsaṃyojanaṃ? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃः yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – idaṃ vuccati avijjāsaṃyojanaṃ.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾ।
Ime dhammā saṃyojanā.
੧੧੨੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਸਂਯੋਜਨਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਸਂਯੋਜਨਾ।
1129. Katame dhammā no saṃyojanā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no saṃyojanā.
੧੧੩੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ।
1130. Katame dhammā saṃyojaniyā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃyojaniyā.
੧੧੩੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ।
1131. Katame dhammā asaṃyojaniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā asaṃyojaniyā.
੧੧੩੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1132. Katame dhammā saṃyojanasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃyojanasampayuttā.
੧੧੩੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1133. Katame dhammā saṃyojanavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā saṃyojanavippayuttā.
੧੧੩੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚ? ਤਾਨੇવ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚ।
1134. Katame dhammā saṃyojanā ceva saṃyojaniyā ca? Tāneva saṃyojanāni saṃyojanā ceva saṃyojaniyā ca.
੧੧੩੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ।
1135. Katame dhammā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā? Tehi dhammehi ye dhammā saṃyojaniyā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā.
੧੧੩੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਮਾਨਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਭવਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਭવਰਾਗਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚੇવ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1136. Katame dhammā saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā ca? Kāmarāgasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ kāmarāgasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, paṭighasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ paṭighasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, mānasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ mānasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, diṭṭhisaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ diṭṭhisaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, vicikicchāsaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ vicikicchāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ sīlabbataparāmāsasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, bhavarāgasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ bhavarāgasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, issāsaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ issāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, macchariyasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, avijjāsaṃyojanaṃ macchariyasaṃyojanena saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca – ime dhammā saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā ca.
੧੧੩੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾ।
1137. Katame dhammā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā.
੧੧੩੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ।
1138. Katame dhammā saṃyojanavippayuttā saṃyojaniyā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃyojanavippayuttā saṃyojaniyā.
੧੧੩੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾ।
1139. Katame dhammā saṃyojanavippayuttā asaṃyojaniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā saṃyojanavippayuttā asaṃyojaniyā.
ਗਨ੍ਥਗੋਚ੍ਛਕਂ
Ganthagocchakaṃ
੧੧੪੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਨ੍ਥਾ – ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਇਦਂ ਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ।
1140. Katame dhammā ganthā? Cattāro ganthā – abhijjhā kāyagantho, byāpādo kāyagantho, sīlabbataparāmāso kāyagantho, idaṃ saccābhiniveso kāyagantho.
੧੧੪੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ ਇਚ੍ਛਾ ਮੁਚ੍ਛਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗੇਧੋ ਪਲਿਗੇਧੋ ਸਙ੍ਗੋ ਪਙ੍ਕੋ ਏਜਾ ਮਾਯਾ ਜਨਿਕਾ ਸਞ੍ਜਨਨੀ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ ਜਾਲਿਨੀ ਸਰਿਤਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਸੁਤ੍ਤਂ વਿਸਟਾ ਆਯੂਹਿਨੀ ਦੁਤਿਯਾ ਪਣਿਧਿ ਭવਨੇਤ੍ਤਿ વਨਂ વਨਥੋ ਸਨ੍ਥવੋ ਸਿਨੇਹੋ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਪਟਿਬਨ੍ਧੁ ਆਸਾ ਆਸਿਸਨਾ ਆਸਿਸਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਸਾ ਸਦ੍ਦਾਸਾ ਗਨ੍ਧਾਸਾ ਰਸਾਸਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਸਾ ਲਾਭਾਸਾ ਧਨਾਸਾ ਪੁਤ੍ਤਾਸਾ ਜੀવਿਤਾਸਾ ਜਪ੍ਪਾ ਪਜਪ੍ਪਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਨਾ ਜਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਨਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਞ੍ਜਿਕਤਾ ਸਾਧੁਕਮ੍ਯਤਾ ਅਧਮ੍ਮਰਾਗੋ વਿਸਮਲੋਭੋ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਨਿਕਾਮਨਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਿਹਨਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਥਨਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ વਿਭવਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਅਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੋਧਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਗਨ੍ਥੋ ਉਪਾਦਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਛਾਦਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਅਨੁਸਯੋ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਲਤਾ વੇવਿਚ੍ਛਂ ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਦਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਭવੋ ਮਾਰਪਾਸੋ ਮਾਰਬਲ਼ਿਸਂ ਮਾਰવਿਸਯੋ ਤਣ੍ਹਾਨਦੀ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਗਦ੍ਦੁਲਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ।
1141. Tattha katamo abhijjhā kāyagantho? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandīrāgo cittassa sārāgo icchā mucchā ajjhosānaṃ gedho paligedho saṅgo paṅko ejā māyā janikā sañjananī sibbinī jālinī saritā visattikā suttaṃ visaṭā āyūhinī dutiyā paṇidhi bhavanetti vanaṃ vanatho santhavo sineho apekkhā paṭibandhu āsā āsisanā āsisitattaṃ rūpāsā saddāsā gandhāsā rasāsā phoṭṭhabbāsā lābhāsā dhanāsā puttāsā jīvitāsā jappā pajappā abhijappā jappā jappanā jappitattaṃ loluppaṃ loluppāyanā loluppāyitattaṃ pucchañjikatā sādhukamyatā adhammarāgo visamalobho nikanti nikāmanā patthanā pihanā sampatthanā kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā rūpataṇhā arūpataṇhā nirodhataṇhā rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā ogho yogo gantho upādānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ chādanaṃ bandhanaṃ upakkileso anusayo pariyuṭṭhānaṃ latā vevicchaṃ dukkhamūlaṃ dukkhanidānaṃ dukkhappabhavo mārapāso mārabaḷisaṃ māravisayo taṇhānadī taṇhājālaṃ taṇhāgaddulaṃ taṇhāsamuddo abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati abhijjhā kāyagantho.
੧੧੪੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ? ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀ ਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਪਨ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ।
1142. Tattha katamo byāpādo kāyagantho? Anatthaṃ me acarī ti āghāto jāyati, anatthaṃ me caratīti āghāto jāyati, anatthaṃ me carissatīti āghāto jāyati, piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati byāpādo kāyagantho.
੧੧੪੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ? ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ।
1143. Tattha katamo sīlabbataparāmāso kāyagantho? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhi, vatena suddhi, sīlabbatena suddhītiः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sīlabbataparāmāso kāyagantho.
੧੧੪੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾ; ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਾਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ। ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਂ ਕਾਯਗਨ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ।
1144. Tattha katamo idaṃsaccābhiniveso kāyagantho? Sassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; asassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; antavā loko, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; anantavā loko, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti vā; neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti vāः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati idaṃsaccābhiniveso kāyagantho. Ṭhapetvā sīlabbataparāmāsaṃ kāyaganthaṃ sabbāpi micchādiṭṭhi idaṃsaccābhiniveso kāyagantho.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਾ।
Ime dhammā ganthā.
੧੧੪੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਗਨ੍ਥਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਗਨ੍ਥਾ।
1145. Katame dhammā no ganthā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no ganthā.
੧੧੪੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ।
1146. Katame dhammā ganthaniyā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ganthaniyā.
੧੧੪੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ।
1147. Katame dhammā aganthaniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā aganthaniyā.
੧੧੪੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1148. Katame dhammā ganthasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ganthasampayuttā.
੧੧੪੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1149. Katame dhammā ganthavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā ganthavippayuttā.
੧੧੫੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚ? ਤੇવ ਗਨ੍ਥਾ ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚ।
1150. Katame dhammā ganthā ceva ganthaniyā ca? Teva ganthā ganthā ceva ganthaniyā ca.
੧੧੫੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ।
1151. Katame dhammā ganthaniyā ceva no ca ganthā? Tehi dhammehi ye dhammā ganthaniyā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ganthaniyā ceva no ca ganthā.
੧੧੫੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੇਨ ਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੇਨ ਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਾ ਚੇવ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1152. Katame dhammā ganthā ceva ganthasampayuttā ca? Sīlabbataparāmāso kāyagantho abhijjhākāyaganthena gantho ceva ganthasampayutto ca, abhijjhākāyagantho sīlabbataparāmāsena kāyaganthena gantho ceva ganthasampayutto ca, idaṃsaccābhiniveso kāyagantho abhijjhākāyaganthena gantho ceva ganthasampayutto ca, abhijjhākāyagantho idaṃsaccābhinivesena kāyaganthena gantho ceva ganthasampayutto ca – ime dhammā ganthā ceva ganthasampayuttā ca.
੧੧੫੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਗਨ੍ਥਾ।
1153. Katame dhammā ganthasampayuttā ceva no ca ganthā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ganthasampayuttā ceva no ca ganthā.
੧੧੫੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਗਨ੍ਥਨਿਯਾ।
1154. Katame dhammā ganthavippayuttā ganthaniyā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ganthavippayuttā ganthaniyā.
੧੧੫੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਗਨ੍ਥਨਿਯਾ।
1155. Katame dhammā ganthavippayuttā aganthaniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā ganthavippayuttā aganthaniyā.
ਓਘਗੋਚ੍ਛਕਂ
Oghagocchakaṃ
੧੧੫੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਓਘਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਓਘવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਓਘਨਿਯਾ।
1156. Katame dhammā oghā? Cattāro oghā…pe… ime dhammā oghavippayuttā oghaniyā.
ਯੋਗਗੋਚ੍ਛਕਂ
Yogagocchakaṃ
੧੧੫੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੋਗਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਯੋਗਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਯੋਗਨਿਯਾ।
1157. Katame dhammā yogā? Cattāro yogā…pe… ime dhammā yogavippayuttā yoganiyā.
ਨੀવਰਣਗੋਚ੍ਛਕਂ
Nīvaraṇagocchakaṃ
੧੧੫੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ? ਛ ਨੀવਰਣਾ 17 – ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ।
1158. Katame dhammā nīvaraṇā? Cha nīvaraṇā 18 – kāmacchandanīvaraṇaṃ, byāpādanīvaraṇaṃ, thinamiddhanīvaraṇaṃ, uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ, vicikicchānīvaraṇaṃ, avijjānīvaraṇaṃ.
੧੧੫੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ? ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ।
1159. Tattha katamaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ? Yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ – idaṃ vuccati kāmacchandanīvaraṇaṃ.
੧੧੬੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣਂ? ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ; ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ; ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਪਨ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣਂ।
1160. Tattha katamaṃ byāpādanīvaraṇaṃ? Anatthaṃ me acarīti āghāto jāyati, anatthaṃ me caratīti āghāto jāyati; anatthaṃ me carissatīti āghāto jāyati; piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – idaṃ vuccati byāpādanīvaraṇaṃ.
੧੧੬੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਥਿਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਿਦ੍ਧਂ।
1161. Tattha katamaṃ thinamiddhanīvaraṇaṃ? Atthi thinaṃ, atthi middhaṃ.
੧੧੬੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਥਿਨਂ? ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਓਲੀਯਨਾ ਸਲ੍ਲੀਯਨਾ ਲੀਨਂ ਲੀਯਨਾ ਲੀਯਿਤਤ੍ਤਂ ਥਿਨਂ ਥਿਯਨਾ ਥਿਯਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਥਿਨਂ।
1162. Tattha katamaṃ thinaṃ? Yā cittassa akallatā akammaññatā olīyanā sallīyanā līnaṃ līyanā līyitattaṃ thinaṃ thiyanā thiyitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati thinaṃ.
੧੧੬੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਿਦ੍ਧਂ? ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਓਨਾਹੋ ਪਰਿਯੋਨਾਹੋ ਅਨ੍ਤੋਸਮੋਰੋਧੋ ਮਿਦ੍ਧਂ ਸੋਪ੍ਪਂ ਪਚਲਾਯਿਕਾ ਸੋਪ੍ਪਂ ਸੁਪਨਾ ਸੁਪਿਤਤ੍ਤਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਿਦ੍ਧਂ। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਥਿਨਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਮਿਦ੍ਧਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣਂ।
1163. Tattha katamaṃ middhaṃ? Yā kāyassa akallatā akammaññatā onāho pariyonāho antosamorodho middhaṃ soppaṃ pacalāyikā soppaṃ supanā supitattaṃ – idaṃ vuccati middhaṃ. Iti idañca thinaṃ, idañca middhaṃ – idaṃ vuccati thinamiddhanīvaraṇaṃ.
੧੧੬੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ।
1164. Tattha katamaṃ uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ? Atthi uddhaccaṃ, atthi kukkuccaṃ.
੧੧੬੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવੂਪਸਮੋ ਚੇਤਸੋ વਿਕ੍ਖੇਪੋ ਭਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ।
1165. Tattha katamaṃ uddhaccaṃ? Yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ vuccati uddhaccaṃ.
੧੧੬੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ? ਅਕਪ੍ਪਿਯੇ ਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਕਪ੍ਪਿਯੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਅવਜ੍ਜੇ વਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਤਾ, વਜ੍ਜੇ ਅવਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਤਾ। ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਚੇਤਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ।
1166. Tattha katamaṃ kukkuccaṃ? Akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitā, avajje vajjasaññitā, vajje avajjasaññitā. Yaṃ evarūpaṃ kukkuccaṃ kukkuccāyanā kukkuccāyitattaṃ cetaso vippaṭisāro manovilekho – idaṃ vuccati kukkuccaṃ. Iti idañca uddhaccaṃ, idañca kukkuccaṃ – idaṃ vuccati uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ.
੧੧੬੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣਂ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ। ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਕਙ੍ਖਾ ਕਙ੍ਖਾਯਨਾ ਕਙ੍ਖਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વਿਮਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਦ੍વੇਧਾਪਥੋ ਸਂਸਯੋ ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹੋ ਆਸਪ੍ਪਨਾ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣਂ।
1167. Tattha katamaṃ vicikicchānīvaraṇaṃ? Satthari kaṅkhati vicikicchati, dhamme kaṅkhati vicikicchati, saṅghe kaṅkhati vicikicchati, sikkhāya kaṅkhati vicikicchati, pubbante kaṅkhati vicikicchati, aparante kaṅkhati vicikicchati, pubbantāparante kaṅkhati vicikicchati, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhati vicikicchati. Yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā thambhitattaṃ cittassa manovilekho – idaṃ vuccati vicikicchānīvaraṇaṃ.
੧੧੬੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂਃ ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਂਗਾਹਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ।
1168. Tattha katamaṃ avijjānīvaraṇaṃ? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃः yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – idaṃ vuccati avijjānīvaraṇaṃ.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ।
Ime dhammā nīvaraṇā.
੧੧੬੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਨੀવਰਣਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਨੀવਰਣਾ।
1169. Katame dhammā no nīvaraṇā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no nīvaraṇā.
੧੧੭੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ।
1170. Katame dhammā nīvaraṇiyā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā nīvaraṇiyā.
੧੧੭੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੀવਰਣਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੀવਰਣਿਯਾ।
1171. Katame dhammā anīvaraṇiyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anīvaraṇiyā.
੧੧੭੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1172. Katame dhammā nīvaraṇasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā nīvaraṇasampayuttā.
੧੧੭੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1173. Katame dhammā nīvaraṇavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā nīvaraṇavippayuttā.
੧੧੭੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚ? ਤਾਨੇવ ਨੀવਰਣਾਨਿ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚ।
1174. Katame dhammā nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā ca? Tāneva nīvaraṇāni nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā ca.
੧੧੭੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ।
1175. Katame dhammā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā? Tehi dhammehi ye dhammā nīvaraṇiyā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā.
੧੧੭੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1176. Katame dhammā nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā ca? Kāmacchandanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ kāmacchandanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, byāpādanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ byāpādanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, thinamiddhanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ thinamiddhanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, kukkuccanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ kukkuccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, vicikicchānīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ vicikicchānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, kāmacchandanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ kāmacchandanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, byāpādanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ byāpādanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, thinamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ thinamiddhanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, kukkuccanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ kukkuccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, vicikicchānīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ vicikicchānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, avijjānīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, uddhaccanīvaraṇaṃ avijjānīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca – ime dhammā nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā ca.
੧੧੭੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਨੀવਰਣਾ।
1177. Katame dhammā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā.
੧੧੭੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਨੀવਰਣਿਯਾ।
1178. Katame dhammā nīvaraṇavippayuttā nīvaraṇiyā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā nīvaraṇavippayuttā nīvaraṇiyā.
੧੧੭੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨੀવਰਣਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨੀવਰਣਿਯਾ।
1179. Katame dhammā nīvaraṇavippayuttā anīvaraṇiyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā nīvaraṇavippayuttā anīvaraṇiyā.
ਪਰਾਮਾਸਗੋਚ੍ਛਕਂ
Parāmāsagocchakaṃ
੧੧੮੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸਾ? ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ।
1180. Katame dhammā parāmāsā? Diṭṭhiparāmāso.
੧੧੮੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ।
1181. Tattha katamo diṭṭhiparāmāso? Sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vāः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati diṭṭhiparāmāso. Sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhiparāmāso.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸਾ।
Ime dhammā parāmāsā.
੧੧੮੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਪਰਾਮਾਸਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਪਰਾਮਾਸਾ।
1182. Katame dhammā no parāmāsā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no parāmāsā.
੧੧੮੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ।
1183. Katame dhammā parāmaṭṭhā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā parāmaṭṭhā.
੧੧੮੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ।
1184. Katame dhammā aparāmaṭṭhā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā aparāmaṭṭhā.
੧੧੮੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1185. Katame dhammā parāmāsasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā parāmāsasampayuttā.
੧੧੮੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1186. Katame dhammā parāmāsavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā parāmāsavippayuttā.
੧੧੮੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸਾ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚ? ਸ੍વੇવ ਪਰਾਮਾਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਚੇવ ਪਰਾਮਟ੍ਠੋ ਚ।
1187. Katame dhammā parāmāsā ceva parāmaṭṭhā ca? Sveva parāmāso parāmāso ceva parāmaṭṭho ca.
੧੧੮੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਪਰਾਮਾਸਾ।
1188. Katame dhammā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā? Tehi dhammehi ye dhammā parāmaṭṭhā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā.
੧੧੮੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ।
1189. Katame dhammā parāmāsavippayuttā parāmaṭṭhā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā parāmāsavippayuttā parāmaṭṭhā.
੧੧੯੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਾਮਾਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾ।
1190. Katame dhammā parāmāsavippayuttā aparāmaṭṭhā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā parāmāsavippayuttā aparāmaṭṭhā.
ਮਹਨ੍ਤਰਦੁਕਂ
Mahantaradukaṃ
੧੧੯੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਰਮ੍ਮਣਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਰਮ੍ਮਣਾ।
1191. Katame dhammā sārammaṇā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā sārammaṇā.
੧੧੯੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ? ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ।
1192. Katame dhammā anārammaṇā? Sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anārammaṇā.
੧੧੯੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਾ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਮਨੋਧਾਤੁ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਾ।
1193. Katame dhammā cittā? Cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manodhātu, manoviññāṇadhātu – ime dhammā cittā.
੧੧੯੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾ।
1194. Katame dhammā no cittā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittā.
੧੧੯੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚੇਤਸਿਕਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚੇਤਸਿਕਾ।
1195. Katame dhammā cetasikā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cetasikā.
੧੧੯੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਚੇਤਸਿਕਾ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਚੇਤਸਿਕਾ।
1196. Katame dhammā acetasikā? Cittañca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā acetasikā.
੧੧੯੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1197. Katame dhammā cittasampayuttā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cittasampayuttā.
੧੧੯੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ।
1198. Katame dhammā cittavippayuttā? Sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā cittavippayuttā. Cittaṃ na vattabbaṃ – cittena sampayuttantipi, cittena vippayuttantipi.
੧੧੯੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਾ।
1199. Katame dhammā cittasaṃsaṭṭhā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cittasaṃsaṭṭhā.
੧੨੦੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਸਂਸਟ੍ਠਾ? ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਸਂਸਟ੍ਠਾ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ।
1200. Katame dhammā cittavisaṃsaṭṭhā? Sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā cittavisaṃsaṭṭhā. Cittaṃ na vattabbaṃ – cittena saṃsaṭṭhantipi, cittena visaṃsaṭṭhantipi.
੧੨੦੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વਚੀવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ; ਯਂ વਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਜਂ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ ਰਸਾਯਤਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਆਪੋਧਾਤੁ ਰੂਪਸ੍ਸ ਲਹੁਤਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਮੁਦੁਤਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਚਯੋ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਤਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ।
1201. Katame dhammā cittasamuṭṭhānā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho; kāyaviññatti vacīviññatti; yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ rūpāyatanaṃ saddāyatanaṃ gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ ākāsadhātu āpodhātu rūpassa lahutā rūpassa mudutā rūpassa kammaññatā rūpassa upacayo rūpassa santati kabaḷīkāro āhāro – ime dhammā cittasamuṭṭhānā.
੧੨੦੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਸੇਸਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ।
1202. Katame dhammā no cittasamuṭṭhānā? Cittañca, avasesañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittasamuṭṭhānā.
੧੨੦੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, વਚੀવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ।
1203. Katame dhammā cittasahabhuno? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, kāyaviññatti, vacīviññatti – ime dhammā cittasahabhuno.
੧੨੦੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਸੇਸਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ।
1204. Katame dhammā no cittasahabhuno? Cittañca, avasesañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittasahabhuno.
੧੨੦੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, વਚੀવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ।
1205. Katame dhammā cittānuparivattino? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, kāyaviññatti, vacīviññatti – ime dhammā cittānuparivattino.
੧੨੦੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅવਸੇਸਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ।
1206. Katame dhammā no cittānuparivattino? Cittañca, avasesañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittānuparivattino.
੧੨੦੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ।
1207. Katame dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā.
੧੨੦੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ।
1208. Katame dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā? Cittañca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā.
੧੨੦੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ।
1209. Katame dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno.
੧੨੧੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ।
1210. Katame dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno? Cittañca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno.
੧੨੧੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ।
1211. Katame dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – ime dhammā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino.
੧੨੧੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ।
1212. Katame dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino? Cittañca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino.
੧੨੧੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਮਨਾਯਤਨਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ।
1213. Katame dhammā ajjhattikā? Cakkhāyatanaṃ…pe… manāyatanaṃ – ime dhammā ajjhattikā.
੧੨੧੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਬਾਹਿਰਾ? ਰੂਪਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਬਾਹਿਰਾ।
1214. Katame dhammā bāhirā? Rūpāyatanaṃ…pe… dhammāyatanaṃ – ime dhammā bāhirā.
੧੨੧੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾ? ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾ।
1215. Katame dhammā upādā? Cakkhāyatanaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro – ime dhammā upādā.
੧੨੧੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾ।
1216. Katame dhammā no upādā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, cattāro ca mahābhūtā, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no upādā.
੧੨੧੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਾ ।
1217. Katame dhammā upādiṇṇā? Sāsavā kusalākusalānaṃ dhammānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; yañca rūpaṃ kammassa katattā – ime dhammā upādiṇṇā .
੧੨੧੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਾਦਿਣ੍ਣਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਯੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਰਿਯਾ ਨੇવ ਕੁਸਲਾ ਨਾਕੁਸਲਾ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਾ, ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਨ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਾਦਿਣ੍ਣਾ।
1218. Katame dhammā anupādiṇṇā? Sāsavā kusalākusalā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; ye ca dhammā kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā, yañca rūpaṃ na kammassa katattā, apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anupādiṇṇā.
ਉਪਾਦਾਨਗੋਚ੍ਛਕਂ
Upādānagocchakaṃ
੧੨੧੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਾ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ – ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਂ 19।
1219. Katame dhammā upādānā? Cattāri upādānāni – kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ 20.
੧੨੨੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ? ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ।
1220. Tattha katamaṃ kāmupādānaṃ? Yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ – idaṃ vuccati kāmupādānaṃ.
੧੨੨੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ? ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ 21 ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ। ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ।
1221. Tattha katamaṃ diṭṭhupādānaṃ? Natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā 22 sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti – yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati diṭṭhupādānaṃ. Ṭhapetvā sīlabbatupādānañca attavādupādānañca sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhupādānaṃ.
੧੨੨੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ? ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ – ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ।
1222. Tattha katamaṃ sīlabbatupādānaṃ? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhi, vatena suddhi, sīlabbatena suddhīti – yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati sīlabbatupādānaṃ.
੧੨੨੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਂ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਂ।
1223. Tattha katamaṃ attavādupādānaṃ? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati attavādupādānaṃ.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਾ।
Ime dhammā upādānā.
੧੨੨੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾਨਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਉਪਾਦਾਨਾ।
1224. Katame dhammā no upādānā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no upādānā.
੧੨੨੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ।
1225. Katame dhammā upādāniyā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā upādāniyā.
੧੨੨੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ।
1226. Katame dhammā anupādāniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anupādāniyā.
੧੨੨੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1227. Katame dhammā upādānasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā upādānasampayuttā.
੧੨੨੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1228. Katame dhammā upādānavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā upādānavippayuttā.
੧੨੨੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚ? ਤਾਨੇવ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚ।
1229. Katame dhammā upādānā ceva upādāniyā ca? Tāneva upādānāni upādānā ceva upādāniyā ca.
੧੨੩੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ , ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ।
1230. Katame dhammā upādāniyā ceva no ca upādānā? Tehi dhammehi ye dhammā upādāniyā , te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā upādāniyā ceva no ca upādānā.
੧੨੩੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ , ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਾ ਚੇવ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1231. Katame dhammā upādānā ceva upādānasampayuttā ca? Diṭṭhupādānaṃ kāmupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca, kāmupādānaṃ diṭṭhupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca, sīlabbatupādānaṃ kāmupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca, kāmupādānaṃ sīlabbatupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca , attavādupādānaṃ kāmupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca, kāmupādānaṃ attavādupādānena upādānañceva upādānasampayuttañca – ime dhammā upādānā ceva upādānasampayuttā ca.
੧੨੩੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾ।
1232. Katame dhammā upādānasampayuttā ceva no ca upādānā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā upādānasampayuttā ceva no ca upādānā.
੧੨੩੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ , ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਉਪਾਦਾਨਿਯਾ।
1233. Katame dhammā upādānavippayuttā upādāniyā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā , rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā upādānavippayuttā upādāniyā.
੧੨੩੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਾਦਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ।
1234. Katame dhammā upādānavippayuttā anupādāniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā upādānavippayuttā anupādāniyā.
ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਣ੍ਡੇ ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
Nikkhepakaṇḍe dutiyabhāṇavāro.
ਕਿਲੇਸਗੋਚ੍ਛਕਂ
Kilesagocchakaṃ
੧੨੩੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ? ਦਸ ਕਿਲੇਸવਤ੍ਥੂਨਿ – ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ, ਮਾਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਥਿਨਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਹਿਰੀਕਂ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ।
1235. Katame dhammā kilesā? Dasa kilesavatthūni – lobho, doso, moho, māno, diṭṭhi, vicikicchā, thinaṃ, uddhaccaṃ, ahirīkaṃ, anottappaṃ.
੧੨੩੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਲੋਭੋ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ ਇਚ੍ਛਾ ਮੁਚ੍ਛਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗੇਧੋ ਪਲਿਗੇਧੋ ਸਙ੍ਗੋ ਪਙ੍ਕੋ ਏਜਾ ਮਾਯਾ ਜਨਿਕਾ ਸਞ੍ਜਨਨੀ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ ਜਾਲਿਨੀ ਸਰਿਤਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਸੁਤ੍ਤਂ વਿਸਟਾ ਆਯੂਹਿਨੀ ਦੁਤਿਯਾ ਪਣਿਧਿ ਭવਨੇਤ੍ਤਿ વਨਂ વਨਥੋ ਸਨ੍ਥવੋ ਸਿਨੇਹੋ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਪਟਿਬਨ੍ਧੁ ਆਸਾ ਆਸਿਸਨਾ ਆਸਿਸਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਸਾ ਸਦ੍ਦਾਸਾ ਗਨ੍ਧਾਸਾ ਰਸਾਸਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਸਾ ਲਾਭਾਸਾ ਧਨਾਸਾ ਪੁਤ੍ਤਾਸਾ ਜੀવਿਤਾਸਾ ਜਪ੍ਪਾ ਪਜਪ੍ਪਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਾ ਜਪ੍ਪਨਾ ਜਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਨਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਞ੍ਜਿਕਤਾ ਸਾਧੁਕਮ੍ਯਤਾ ਅਧਮ੍ਮਰਾਗੋ વਿਸਮਲੋਭੋ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਨਿਕਾਮਨਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਿਹਨਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਥਨਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ વਿਭવਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਅਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੋਧਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਗਨ੍ਥੋ ਉਪਾਦਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਛਾਦਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਅਨੁਸਯੋ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਲਤਾ વੇવਿਚ੍ਛਂ ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਦਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਭવੋ ਮਾਰਪਾਸੋ ਮਾਰਬਲ਼ਿਸਂ ਮਾਰવਿਸਯੋ ਤਣ੍ਹਾਨਦੀ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਗਦ੍ਦੁਲਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਭੋ।
1236. Tattha katamo lobho? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandīrāgo cittassa sārāgo icchā mucchā ajjhosānaṃ gedho paligedho saṅgo paṅko ejā māyā janikā sañjananī sibbinī jālinī saritā visattikā suttaṃ visaṭā āyūhinī dutiyā paṇidhi bhavanetti vanaṃ vanatho santhavo sineho apekkhā paṭibandhu āsā āsisanā āsisitattaṃ rūpāsā saddāsā gandhāsā rasāsā phoṭṭhabbāsā lābhāsā dhanāsā puttāsā jīvitāsā jappā pajappā abhijappā jappā jappanā jappitattaṃ loluppaṃ loluppāyanā loluppāyitattaṃ pucchañjikatā sādhukamyatā adhammarāgo visamalobho nikanti nikāmanā patthanā pihanā sampatthanā kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā rūpataṇhā arūpataṇhā nirodhataṇhā rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā ogho yogo gantho upādānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ chādanaṃ bandhanaṃ upakkileso anusayo pariyuṭṭhānaṃ latā vevicchaṃ dukkhamūlaṃ dukkhanidānaṃ dukkhappabhavo mārapāso mārabaḷisaṃ māravisayo taṇhānadī taṇhājālaṃ taṇhāgaddulaṃ taṇhāsamuddo abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati lobho.
੧੨੩੭. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦੋਸੋ? ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਪਨ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤਿ। ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ વਿਰੋਧੋ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰੋਪੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਸੋ।
1237. Tattha katamo doso? Anatthaṃ me acarīti āghāto jāyati, anatthaṃ me caratīti āghāto jāyati, anatthaṃ me carissatīti āghāto jāyati, piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati doso.
੧੨੩੮. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਮੋਹੋ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ । ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਭਿਸਮਯੋ ਅਨਨੁਬੋਧੋ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਅਸਂਗਾਹਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ ਬਾਲ੍ਯਂ ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮੋਹੋ।
1238. Tattha katamo moho? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃ . Yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati moho.
੧੨੩੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਮਾਨੋ? ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ; ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਮਾਨੋ ਮਞ੍ਞਨਾ ਮਞ੍ਞਿਤਤ੍ਤਂ ਉਨ੍ਨਤਿ ਉਨ੍ਨਮੋ ਧਜੋ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਾਹੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਨੋ।
1239. Tattha katamo māno? Seyyohamasmīti māno, sadisohamasmīti māno, hīnohamasmīti māno; yo evarūpo māno maññanā maññitattaṃ unnati unnamo dhajo sampaggāho ketukamyatā cittassa – ayaṃ vuccati māno.
੧੨੪੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ વਾ, ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾ, ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ વਾਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿ।
1240. Tattha katamā diṭṭhi? Sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vāः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati diṭṭhi. Sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhi.
੧੨੪੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿਃ ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਕਙ੍ਖਾ ਕਙ੍ਖਾਯਨਾ ਕਙ੍ਖਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વਿਮਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਦ੍વੇਧਾਪਥੋ ਸਂਸਯੋ, ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹੋ ਆਸਪ੍ਪਨਾ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ।
1241. Tattha katamā vicikicchā? Satthari kaṅkhati vicikicchati, dhamme kaṅkhati vicikicchati, saṅghe kaṅkhati vicikicchati sikkhāya kaṅkhati vicikicchati, pubbante kaṅkhati vicikicchati, aparante kaṅkhati vicikicchati, pubbantāparante kaṅkhati vicikicchati, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhati vicikicchatiः yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo, anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā thambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati vicikicchā.
੧੨੪੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਥਿਨਂ? ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਓਲੀਯਨਾ ਸਲ੍ਲੀਯਨਾ ਲੀਨਂ ਲੀਯਨਾ ਲੀਯਿਤਤ੍ਤਂ ਥਿਨਂ ਥਿਯਨਾ ਥਿਯਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਥਿਨਂ।
1242. Tattha katamaṃ thinaṃ? Yā cittassa akallatā akammaññatā olīyanā sallīyanā līnaṃ līyanā līyitattaṃ thinaṃ thiyanā thiyitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati thinaṃ.
੧੨੪੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવੂਪਸਮੋ ਚੇਤਸੋ વਿਕ੍ਖੇਪੋ ਭਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ।
1243. Tattha katamaṃ uddhaccaṃ? Yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ vuccati uddhaccaṃ.
੧੨੪੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅਹਿਰਿਕਂ? ਯਂ ਨ ਹਿਰੀਯਤਿ ਹਿਰਿਯਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਨ ਹਿਰੀਯਤਿ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਹਿਰਿਕਂ।
1244. Tattha katamaṃ ahirikaṃ? Yaṃ na hirīyati hiriyitabbena, na hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati ahirikaṃ.
੧੨੪੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ? ਯਂ ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ।
1245. Tattha katamaṃ anottappaṃ? Yaṃ na ottappati ottappitabbena, na ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati anottappaṃ.
ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ।
Ime dhammā kilesā.
੧੨੪੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਕਿਲੇਸਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ …ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਕਿਲੇਸਾ।
1246. Katame dhammā no kilesā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho …pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā no kilesā.
੧੨੪੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ।
1247. Katame dhammā saṃkilesikā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃkilesikā.
੧੨੪੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ।
1248. Katame dhammā asaṃkilesikā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā asaṃkilesikā.
੧੨੪੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ? ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ; ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ।
1249. Katame dhammā saṃkiliṭṭhā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā saṃkiliṭṭhā.
੧੨੫੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ? ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ।
1250. Katame dhammā asaṃkiliṭṭhā? Kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā asaṃkiliṭṭhā.
੧੨੫੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1251. Katame dhammā kilesasampayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā kilesasampayuttā.
੧੨੫੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
1252. Katame dhammā kilesavippayuttā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho ; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā kilesavippayuttā.
੧੨੫੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚ? ਤੇવ ਕਿਲੇਸਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚ।
1253. Katame dhammā kilesā ceva saṃkilesikā ca? Teva kilesā kilesā ceva saṃkilesikā ca.
੧੨੫੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ।
1254. Katame dhammā saṃkilesikā ceva no ca kilesā? Tehi dhammehi ye dhammā saṃkilesikā, te dhamme ṭhapetvā avasesā sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃkilesikā ceva no ca kilesā.
੧੨੫੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚ? ਤੇવ ਕਿਲੇਸਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚ।
1255. Katame dhammā kilesā ceva saṃkiliṭṭhā ca? Teva kilesā kilesā ceva saṃkiliṭṭhā ca.
੧੨੫੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ।
1256. Katame dhammā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā? Tehi dhammehi ye dhammā saṃkiliṭṭhā, te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā.
੧੨੫੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ? ਲੋਭੋ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਲੋਭੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਦੋਸੋ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਦੋਸੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮਾਨੋ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਮੋਹੋ ਮਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਮੋਹੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ , વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਮੋਹੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਥਿਨਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਥਿਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਲੋਭੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਲੋਭੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦੋਸੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਦੋਸੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮਾਨੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਮਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਥਿਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਲੋਭੋ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਲੋਭੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦੋਸੋ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਦੋਸੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮਾਨੋ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ , ਅਹਿਰਿਕਂ ਮਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਥਿਨਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਥਿਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਲੋਭੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਲੋਭੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ , ਦੋਸੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਦੋਸੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮੋਹੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਮੋਹੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਮਾਨੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਮਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਥਿਨਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਥਿਨੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ।
1257. Katame dhammā kilesā ceva kilesasampayuttā ca? Lobho mohena kileso ceva kilesasampayutto ca, moho lobhena kileso ceva kilesasampayutto ca, doso mohena kileso ceva kilesasampayutto ca, moho dosena kileso ceva kilesasampayutto ca, māno mohena kileso ceva kilesasampayutto ca, moho mānena kileso ceva kilesasampayutto ca, diṭṭhi mohena kileso ceva kilesasampayuttā ca, moho diṭṭhiyā kileso ceva kilesasampayutto ca , vicikicchā mohena kileso ceva kilesasampayuttā ca, moho vicikicchāya kileso ceva kilesasampayutto ca, thinaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho thinena kileso ceva kilesasampayutto ca, uddhaccaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho uddhaccena kileso ceva kilesasampayutto ca, ahirikaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho ahirikena kileso ceva kilesasampayutto ca, anottappaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho anottappena kileso ceva kilesasampayutto ca, lobho uddhaccena kileso ceva kilesasampayutto ca, uddhaccaṃ lobhena kileso ceva kilesasampayuttañca, doso uddhaccena kileso ceva kilesasampayutto ca, uddhaccaṃ dosena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho uddhaccena kileso ceva kilesasampayutto ca, uddhaccaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, māno uddhaccena kileso ceva kilesasampayutto ca, uddhaccaṃ mānena kileso ceva kilesasampayuttañca, diṭṭhi uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttā ca, uddhaccaṃ diṭṭhiyā kileso ceva kilesasampayuttañca, vicikicchā uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttā ca, uddhaccaṃ vicikicchāya kileso ceva kilesasampayuttañca, thinaṃ uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttañca, uddhaccaṃ thinena kileso ceva kilesasampayuttañca, ahirikaṃ uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttañca, uddhaccaṃ ahirikena kileso ceva kilesasampayuttañca, anottappaṃ uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttañca, uddhaccaṃ anottappena kileso ceva kilesasampayuttañca, lobho ahirikena kileso ceva kilesasampayutto ca, ahirikaṃ lobhena kileso ceva kilesasampayuttañca, doso ahirikena kileso ceva kilesasampayutto ca, ahirikaṃ dosena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho ahirikena kileso ceva kilesasampayutto ca, ahirikaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, māno ahirikena kileso ceva kilesasampayutto ca , ahirikaṃ mānena kileso ceva kilesasampayuttañca, diṭṭhi ahirikena kileso ceva kilesasampayuttā ca, ahirikaṃ diṭṭhiyā kileso ceva kilesasampayuttañca, vicikicchā ahirikena kileso ceva kilesasampayuttā ca, ahirikaṃ vicikicchāya kileso ceva kilesasampayuttañca, thinaṃ ahirikena kileso ceva kilesasampayuttañca, ahirikaṃ thinena kileso ceva kilesasampayuttañca, uddhaccaṃ ahirikena kileso ceva kilesasampayuttañca, ahirikaṃ uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttañca, anottappaṃ ahirikena kileso ceva kilesasampayuttañca, ahirikaṃ anottappena kileso ceva kilesasampayuttañca, lobho anottappena kileso ceva kilesasampayutto ca, anottappaṃ lobhena kileso ceva kilesasampayuttañca , doso anottappena kileso ceva kilesasampayutto ca, anottappaṃ dosena kileso ceva kilesasampayuttañca, moho anottappena kileso ceva kilesasampayutto ca, anottappaṃ mohena kileso ceva kilesasampayuttañca, māno anottappena kileso ceva kilesasampayutto ca, anottappaṃ mānena kileso ceva kilesasampayuttañca, diṭṭhi anottappena kileso ceva kilesasampayuttā ca, anottappaṃ diṭṭhiyā kileso ceva kilesasampayuttañca, vicikicchā anottappena kileso ceva kilesasampayuttā ca, anottappaṃ vicikicchāya kileso ceva kilesasampayuttañca, thinaṃ anottappena kileso ceva kilesasampayuttañca, anottappaṃ thinena kileso ceva kilesasampayuttañca, uddhaccaṃ anottappena kileso ceva kilesasampayuttañca, anottappaṃ uddhaccena kileso ceva kilesasampayuttañca, ahirikaṃ anottappena kileso ceva kilesasampayuttañca, anottappaṃ ahirikena kileso ceva kilesasampayuttañca – ime dhammā kilesā ceva kilesasampayuttā ca.
੧੨੫੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਕਿਲੇਸਾ।
1258. Katame dhammā kilesasampayuttā ceva no ca kilesā? Tehi dhammehi ye dhammā sampayuttā te dhamme ṭhapetvā vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā kilesasampayuttā ceva no ca kilesā.
੧੨੫੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ? ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ।
1259. Katame dhammā kilesavippayuttā saṃkilesikā? Tehi dhammehi ye dhammā vippayuttā sāsavā kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā kilesavippayuttā saṃkilesikā.
੧੨੬੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ।
1260. Katame dhammā kilesavippayuttā asaṃkilesikā ? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā kilesavippayuttā asaṃkilesikā.
ਪਿਟ੍ਠਿਦੁਕਂ
Piṭṭhidukaṃ
੧੨੬੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ? ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ।
1261. Katame dhammā dassanena pahātabbā? Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso.
੧੨੬੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ।
1262. Tattha katamā sakkāyadiṭṭhi? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sakkāyadiṭṭhi.
੧੨੬੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ।
1263. Tattha katamā vicikicchā? Satthari kaṅkhati vicikicchati…pe… thambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati vicikicchā.
੧੨੬੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ? ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ – ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ।
1264. Tattha katamo sīlabbataparāmāso? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhi vatena suddhi sīlabbatena suddhīti – yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sīlabbataparāmāso. Imāni tīṇi saṃyojanāni, tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbā.
੧੨੬੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ।
1265. Katame dhammā na dassanena pahātabbā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na dassanena pahātabbā.
੧੨੬੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ? ਅવਸੇਸੋ ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ।
1266. Katame dhammā bhāvanāya pahātabbā? Avaseso lobho doso moho, tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ manokammaṃ – ime dhammā bhāvanāya pahātabbā.
੧੨੬੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ …ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ।
1267. Katame dhammā na bhāvanāya pahātabbā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho …pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na bhāvanāya pahātabbā.
੧੨੬੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ? ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ।
1268. Katame dhammā dassanena pahātabbahetukā? Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso.
੧੨੬੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ।
1269. Tattha katamā sakkāyadiṭṭhi? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sakkāyadiṭṭhi.
੧੨੭੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ।
1270. Tattha katamā vicikicchā? Satthari kaṅkhati vicikicchati…pe… thambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati vicikicchā.
੧੨੭੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ? ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ – ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ…ਪੇ॰… વਿਪਰਿਯਾਸਗ੍ਗਾਹੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੂ। ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ।
1271. Tattha katamo sīlabbataparāmāso? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhi vatena suddhi sīlabbatena suddhīti – yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sīlabbataparāmāso. Imāni tīṇi saṃyojanāni, tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbahetukā. Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso – ime dhammā dassanena pahātabbā. Tadekaṭṭho lobho doso moho – ime dhammā dassanena pahātabbahetū. Tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbahetukā.
੧੨੭੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ , ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ।
1272. Katame dhammā na dassanena pahātabbahetukā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā , rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na dassanena pahātabbahetukā.
੧੨੭੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ? ਅવਸੇਸੋ ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੂ। ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ।
1273. Katame dhammā bhāvanāya pahātabbahetukā? Avaseso lobho doso moho – ime dhammā bhāvanāya pahātabbahetū. Tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā bhāvanāya pahātabbahetukā.
੧੨੭੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ।
1274. Katame dhammā na bhāvanāya pahātabbahetukā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na bhāvanāya pahātabbahetukā.
੧੨੭੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ? ਸવਿਤਕ੍ਕਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, વਿਤਕ੍ਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ।
1275. Katame dhammā savitakkā? Savitakkabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne, vitakkaṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā savitakkā.
੧੨੭੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਾ? ਅવਿਤਕ੍ਕਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਾ।
1276. Katame dhammā avitakkā? Avitakkabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; vitakko ca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā avitakkā.
੧੨੭੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸવਿਚਾਰਾ? ਸવਿਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, વਿਚਾਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸવਿਚਾਰਾ।
1277. Katame dhammā savicārā? Savicārabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne, vicāraṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā savicārā.
੧੨੭੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਚਾਰਾ? ਅવਿਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; વਿਚਾਰੋ ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਚਾਰਾ।
1278. Katame dhammā avicārā? Avicārabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; vicāro ca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā avicārā.
੧੨੭੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾ? ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ , ਪੀਤਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾ।
1279. Katame dhammā sappītikā? Sappītikabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne , pītiṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sappītikā.
੧੨੮੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਾ? ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਪੀਤਿ ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਾ।
1280. Katame dhammā appītikā? Appītikabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; pīti ca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā appītikā.
੧੨੮੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ? ਪੀਤਿਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, ਪੀਤਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ।
1281. Katame dhammā pītisahagatā? Pītibhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne, pītiṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā pītisahagatā.
੧੨੮੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ? ਨ ਪੀਤਿਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਪੀਤਿ ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ।
1282. Katame dhammā na pītisahagatā? Na pītibhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; pīti ca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na pītisahagatā.
੧੨੮੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ? ਸੁਖਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, ਸੁਖਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ।
1283. Katame dhammā sukhasahagatā? Sukhabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne, sukhaṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā sukhasahagatā.
੧੨੮੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਸੁਖਸਹਗਤਾ? ਨ ਸੁਖਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ; ਸੁਖਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਸੁਖਸਹਗਤਾ।
1284. Katame dhammā na sukhasahagatā? Na sukhabhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sukhañca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na sukhasahagatā.
੧੨੮੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ? ਉਪੇਕ੍ਖਾਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ।
1285. Katame dhammā upekkhāsahagatā? Upekkhābhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare arūpāvacare apariyāpanne, upekkhaṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā upekkhāsahagatā.
੧੨੮੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ? ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ।
1286. Katame dhammā na upekkhāsahagatā? Na upekkhābhūmiyaṃ kāmāvacare rūpāvacare apariyāpanne, vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, upekkhā ca, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā na upekkhāsahagatā.
੧੨੮੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅવਿਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ, ਉਪਰਿਤੋ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવੇ 23 ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍વਾ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁ ਆਯਤਨਾ, ਰੂਪਂ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ।
1287. Katame dhammā kāmāvacarā? Heṭṭhato avicinirayaṃ pariyantaṃ karitvā, uparito paranimmitavasavattī deve 24 anto karitvā, yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhadhātu āyatanā, rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ – ime dhammā kāmāvacarā.
੧੨੮੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਕਾਮਾવਚਰਾ? ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਕਾਮਾવਚਰਾ।
1288. Katame dhammā na kāmāvacarā? Rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā – ime dhammā na kāmāvacarā.
੧੨੯੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਰੂਪਾવਚਰਾ? ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਰੂਪਾવਚਰਾ।
1290. Katame dhammā na rūpāvacarā? Kāmāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā – ime dhammā na rūpāvacarā.
੧੨੯੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇવੇ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ, ਉਪਰਿਤੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇવੇ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍વਾ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸ વਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ।
1291. Katame dhammā arūpāvacarā? Heṭṭhato ākāsānañcāyatanupage deve pariyantaṃ karitvā, uparito nevasaññānāsaññāyatanupage deve anto karitvā, yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā samāpannassa vā upapannassa vā diṭṭhadhammasukhavihārissa vā cittacetasikā dhammā – ime dhammā arūpāvacarā.
੧੨੯੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ? ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ।
1292. Katame dhammā na arūpāvacarā? Kāmāvacarā, rūpāvacarā, apariyāpannā – ime dhammā na arūpāvacarā.
੧੨੯੩. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ।
1293. Katame dhammā pariyāpannā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā pariyāpannā.
੧੨੯੪. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ? ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ।
1294. Katame dhammā apariyāpannā? Maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā apariyāpannā.
੧੨੯੫. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ।
1295. Katame dhammā niyyānikā? Cattāro maggā apariyāpannā – ime dhammā niyyānikā.
੧੨੯੬. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ।
1296. Katame dhammā aniyyānikā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā aniyyānikā.
੧੨੯੭. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯਤਾ? ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਾਨਿ, ਯਾ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਿਯਤਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯਤਾ।
1297. Katame dhammā niyatā? Pañca kammāni ānantarikāni, yā ca micchādiṭṭhi niyatā, cattāro maggā apariyāpannā – ime dhammā niyatā.
੧੨੯੮. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਾ? ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਾ।
1298. Katame dhammā aniyatā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā aniyatā.
੧੨੯੯. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਉਤ੍ਤਰਾ? ਸਾਸવਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ; ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਉਤ੍ਤਰਾ।
1299. Katame dhammā sauttarā? Sāsavā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā sauttarā.
੧੩੦੦. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ।
1300. Katame dhammā anuttarā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anuttarā.
੧੩੦੧. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਰਣਾ? ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ; ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਰਣਾ।
1301. Katame dhammā saraṇā? Tīṇi akusalamūlāni lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā saraṇā.
੧੩੦੨. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਣਾ? ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ; વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਣਾ।
1302. Katame dhammā araṇā? Kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā araṇā.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਦੁਕਂ।
Abhidhammadukaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ਦੁਕਨਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾ • Dukanikkhepakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਦੁਕਨਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Dukanikkhepakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਦੁਕਨਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Dukanikkhepakathāvaṇṇanā
