| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๒. ทุกปฎฺฐานวณฺณนา
2. Dukapaṭṭhānavaṇṇanā
ทุกปฎฺฐาเนปิ สพฺพทุเกสุ ปญฺหาวิสฺสชฺชนานิ เจว คณนา จ ปาฬิยํ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพาฯ อปิเจตฺถ สเหตุกเหตุสมฺปยุตฺตทุกานํ วิสฺสชฺชนํ เหตุทุกวิสฺสชฺชนสทิสํ; ตถา เหตูเจวสเหตุกเหตูเจวเหตุสมฺปยุตฺตทุกานํ, ตถา สปฺปจฺจยสงฺขตทุกานํฯ อิทํ ทุกํ ยถา สปฺปจฺจยทุกํ, เอวํ กาตพฺพนฺติ อิทํ ยสฺมา สปฺปจฺจโย วิย อปฺปจฺจเยน สงฺขโตปิ, อสงฺขเตน สทฺธิํ โยชนํ น ลพฺภติ, ตสฺมา วุตฺตํฯ สารมฺมณจิตฺตสมฺปยุตฺตสํสฎฺฐทุกาปิ สทิสวิสฺสชฺชนาเยว; ตถา อาสวโอฆโยคโคจฺฉกาฯ เอเต หิ ตโย อญฺญมญฺญํ สทิสวิสฺสชฺชนาเยวฯ อปิจ โลกิยสาสวสํโยชนิยคนฺถนิยนีวรณิยปรามฎฺฐสงฺกิเลสิกทุกา อาสววิปฺปยุตฺตสาสวสํโยชนวิปฺปยุตฺตสํโยชนิยคนฺถวิปฺปยุตฺตคนฺถนิยนีวรณวิปฺปยุตฺตนีวรณิยปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฎฺฐกิเลสวิปฺปยุตฺตสงฺกิเลสิกปริยาปนฺนสอุตฺตรทุกาต อิเมปิ ทุกา สมานาฯ
Dukapaṭṭhānepi sabbadukesu pañhāvissajjanāni ceva gaṇanā ca pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbā. Apicettha sahetukahetusampayuttadukānaṃ vissajjanaṃ hetudukavissajjanasadisaṃ; tathā hetūcevasahetukahetūcevahetusampayuttadukānaṃ, tathā sappaccayasaṅkhatadukānaṃ. Idaṃ dukaṃ yathā sappaccayadukaṃ, evaṃ kātabbanti idaṃ yasmā sappaccayo viya appaccayena saṅkhatopi, asaṅkhatena saddhiṃ yojanaṃ na labbhati, tasmā vuttaṃ. Sārammaṇacittasampayuttasaṃsaṭṭhadukāpi sadisavissajjanāyeva; tathā āsavaoghayogagocchakā. Ete hi tayo aññamaññaṃ sadisavissajjanāyeva. Apica lokiyasāsavasaṃyojaniyaganthaniyanīvaraṇiyaparāmaṭṭhasaṅkilesikadukā āsavavippayuttasāsavasaṃyojanavippayuttasaṃyojaniyaganthavippayuttaganthaniyanīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyaparāmāsavippayuttaparāmaṭṭhakilesavippayuttasaṅkilesikapariyāpannasauttaradukāta imepi dukā samānā.
กิเลสทุกํ สํโยชนทุกสทิสํฯ สงฺกิลิฎฺฐกิเลสสมฺปยุตฺตนีวรณสมฺปยุตฺตทสฺสเนนปหาตพฺพสรณทุกาปิ สมานาฯ ตถากิเลสา เจว สงฺกิลิฎฺฐนีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตกิเลสา เจว กิเลสสมฺปยุตฺตทุกาฯ อิมินา นเยน สเพฺพสํ อตฺถโต สทิสานํ ทุกานํ วิสฺสชฺชนานิ สทิสาเนว โหนฺตีติ เวทิตพฺพานิฯ สพฺพสฺมิมฺปิ ปน ปฎฺฐาเน เกนจิวิเญฺญยฺยทุกํ น ลพฺภติฯ อาสวา เจว อาสวสมฺปยุตฺตา จ, สํโยชนา เจว สํโยชนสมฺปยุตฺตา จ, คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ, นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ, กิเลสา เจว สงฺกิลิฎฺฐา จาติ เอวรูเปสุ ทุเกสุ วิปากปจฺจโย เจว นานากฺขณิกกมฺมปจฺจโย จ น ลพฺภติฯ นเหตุสเหตุกนเหตุอเหตุเกสุ เหตุปจฺจโย นตฺถิฯ เหตู เจว เหตุสมฺปยุตฺตา จ, อาสวา เจว อาสวสมฺปยุตฺตา จ, คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จาติ อิเมสุ ทุเกสุ นเหตุนฌานนมคฺคา น ลพฺภนฺติฯ สํโยชนา เจว สํโยชนสมฺปยุตฺตา จ, นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ, กิเลสา เจว กิเลสสมฺปยุตฺตา จ, กิเลสา เจว สงฺกิลิฎฺฐา จาติ อิเมสุ ปน วิจิกิจฺฉุทฺธจฺจสหคตสฺส โมหสฺส วเสน นเหตุปจฺจโย ลพฺภติ; นฌานนมคฺคปจฺจยา น ลพฺภนฺตีติ เอวํ สพฺพทุเกสุ ลพฺภมานาลพฺภมานํ อุปปริกฺขิตฺวา ปาฬิวเสเนว วารคณนา เวทิตพฺพาติฯ
Kilesadukaṃ saṃyojanadukasadisaṃ. Saṅkiliṭṭhakilesasampayuttanīvaraṇasampayuttadassanenapahātabbasaraṇadukāpi samānā. Tathākilesā ceva saṅkiliṭṭhanīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttakilesā ceva kilesasampayuttadukā. Iminā nayena sabbesaṃ atthato sadisānaṃ dukānaṃ vissajjanāni sadisāneva hontīti veditabbāni. Sabbasmimpi pana paṭṭhāne kenaciviññeyyadukaṃ na labbhati. Āsavā ceva āsavasampayuttā ca, saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā ca, ganthā ceva ganthasampayuttā ca, nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā ca, kilesā ceva saṅkiliṭṭhā cāti evarūpesu dukesu vipākapaccayo ceva nānākkhaṇikakammapaccayo ca na labbhati. Nahetusahetukanahetuahetukesu hetupaccayo natthi. Hetū ceva hetusampayuttā ca, āsavā ceva āsavasampayuttā ca, ganthā ceva ganthasampayuttā cāti imesu dukesu nahetunajhānanamaggā na labbhanti. Saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā ca, nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā ca, kilesā ceva kilesasampayuttā ca, kilesā ceva saṅkiliṭṭhā cāti imesu pana vicikicchuddhaccasahagatassa mohassa vasena nahetupaccayo labbhati; najhānanamaggapaccayā na labbhantīti evaṃ sabbadukesu labbhamānālabbhamānaṃ upaparikkhitvā pāḷivaseneva vāragaṇanā veditabbāti.
ทุกปฎฺฐานวณฺณนาฯ
Dukapaṭṭhānavaṇṇanā.
