| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၃. ဒုကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
3. Dukatikapaṭṭhānavaṇṇanā
ဒုကတိကပဋ္ဌာနေ ဟေတုံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတု ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဧဝံ ပဉ္ဟာမတ္တုဒ္ဓာရဝသေနေဝ သင္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ။ ‘‘ကုသလံ အလောဘံ ပဋိစ္စ အဒောသော အမောဟော’’တိအာဒိနာ ပန နယေန ဝိတ္ထာရော ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ, သော ဟေဋ္ဌာ ဒသ္သိတနယေန သက္ကာ အဝုတ္တောပိ ဇာနိတုန္တိ ဧကပဒေပိ ဧကပစ္စယော ဝာ န ဝုတ္တော။ ယာ ပနေသာ သင္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ, သာ ဧဝံ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဟေတုဒုကေန ဟိ သဒ္ဓိံ ကုသလပဒံ ယောဇေတ္ဝာ ပဋိစ္စဝာရေ အနုလောမသ္သ စေဝ ပစ္စနီယသ္သ စ ဝသေန သဗ္ဗေ လဗ္ဘမာနကပစ္စယာ ဒသ္သိတာ, အနုလောမပစ္စနီယပစ္စနီယာနုလောမနယာ စေဝ သဟဇာတဝာရာဒယော စ န ဒသ္သိတာ, ကေဝလံ ‘‘ပဋိစ္စဝာရသဒိသံယေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဉ္ဟာဝာရေ ပဉ္ဟမ္ပိ အဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ကေဝလံ ပဉ္ဟုဒ္ဓာရမတ္တံ ကတ္ဝာ အနုလောမပစ္စနီယဝသေနေဝ လဗ္ဘမာနပစ္စယာ ဒသ္သိတာ။ ယထာ စ ကုသလပဒံ, ဧဝံ အကုသလအဗ္ယာကတပဒာနိပိ ဟေတုဒုကေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတ္ဝာ ဟေတုကုသလဒုကတိကံ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။
Dukatikapaṭṭhāne hetuṃ kusalaṃ dhammaṃ paṭicca hetu kusalo dhammo uppajjati hetupaccayāti evaṃ pañhāmattuddhāravaseneva saṅkhepato desanā katā. ‘‘Kusalaṃ alobhaṃ paṭicca adoso amoho’’tiādinā pana nayena vitthāro vattabbo siyā, so heṭṭhā dassitanayena sakkā avuttopi jānitunti ekapadepi ekapaccayo vā na vutto. Yā panesā saṅkhepato desanā katā, sā evaṃ katāti veditabbā. Hetudukena hi saddhiṃ kusalapadaṃ yojetvā paṭiccavāre anulomassa ceva paccanīyassa ca vasena sabbe labbhamānakapaccayā dassitā, anulomapaccanīyapaccanīyānulomanayā ceva sahajātavārādayo ca na dassitā, kevalaṃ ‘‘paṭiccavārasadisaṃyeva vitthāretabba’’nti vuttaṃ. Pañhāvāre pañhampi avissajjetvā kevalaṃ pañhuddhāramattaṃ katvā anulomapaccanīyavaseneva labbhamānapaccayā dassitā. Yathā ca kusalapadaṃ, evaṃ akusalaabyākatapadānipi hetudukena saddhiṃ yojetvā hetukusaladukatikaṃ niddisitabbanti vuttaṃ.
တတော ပရံ ဟေတုံ သုခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဓမ္မန္တိအာဒိနာ နယေန ဟေတုဝေဒနာဒုကတိကာဒီနိ ဧကဝီသတိ ဒုကတိကာနိ ဒသ္သိတာနိ။ ယသ္မာ ပန ဟေတု နာမ သနိဒသ္သနသပ္ပဋိဃော အနိဒသ္သနသပ္ပဋိဃော ဝာ နတ္ထိ, တသ္မာ ဟေတုပဒေန သဒ္ဓိံ သနိဒသ္သနသပ္ပဋိဃအနိဒသ္သနသပ္ပဋိဃပဒာနိ န ယောဇိတာနိ။ ဧဝံ ဟေတုဒုကေန သဒ္ဓိံ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဒ္ဝာဝီသတိ တိကေ ယောဇေတ္ဝာ ပုန တေ သဟေတုကဒုကာဒီဟိ သရဏဒုကပရိယောသာနေဟိ သဗ္ဗဒုကေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇိတာ။ တတ္ထ ယံ ယံ ပဒံ ယေန ယေန ပဒေန သဒ္ဓိံ ယောဇနံ န ဂစ္ဆတိ, တံ တံ ပာဠိယံယေဝ န လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမေတ္ထ ဧကေန ဒုကေန သဒ္ဓိံ ဗာဝီသတိ တိကေ ယောဇေတ္ဝာ ပုန အပရေန ဗာဝီသတိ, အပရေန ဗာဝီသတီတိ ပဋိပာဋိယာ ဒုကသတေ လဗ္ဘမာနဒုကပဒေဟိ သဒ္ဓိံ ဒ္ဝာဝီသတိ တိကာ ယောဇိတာတိ ဒ္ဝာဝီသတိ တိကေ ဂဟေတ္ဝာ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတ္ဝာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ။ တတ္ထ ယေသု ယေသု ဌာနေသု နယံ ဒသ္သေတ္ဝာ ပာဠိယာ သင္ခေပော ကတော, တေသု တေသု ဌာနေသု ဒသ္သိတနယာနုရူပေန တသ္သာ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။
Tato paraṃ hetuṃ sukhāya vedanāya sampayuttaṃ dhammantiādinā nayena hetuvedanādukatikādīni ekavīsati dukatikāni dassitāni. Yasmā pana hetu nāma sanidassanasappaṭigho anidassanasappaṭigho vā natthi, tasmā hetupadena saddhiṃ sanidassanasappaṭighaanidassanasappaṭighapadāni na yojitāni. Evaṃ hetudukena saddhiṃ labbhamānakavasena dvāvīsati tike yojetvā puna te sahetukadukādīhi saraṇadukapariyosānehi sabbadukehi saddhiṃ yojitā. Tattha yaṃ yaṃ padaṃ yena yena padena saddhiṃ yojanaṃ na gacchati, taṃ taṃ pāḷiyaṃyeva na labbhatīti vuttaṃ. Evamettha ekena dukena saddhiṃ bāvīsati tike yojetvā puna aparena bāvīsati, aparena bāvīsatīti paṭipāṭiyā dukasate labbhamānadukapadehi saddhiṃ dvāvīsati tikā yojitāti dvāvīsati tike gahetvā dukasate pakkhipitvā dukatikapaṭṭhānaṃ nāma desitaṃ. Tattha yesu yesu ṭhānesu nayaṃ dassetvā pāḷiyā saṅkhepo kato, tesu tesu ṭhānesu dassitanayānurūpena tassā vitthāro veditabboti.
ဒုကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။
Dukatikapaṭṭhānavaṇṇanā.
