| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៧. ទុក្ករសុត្តវណ្ណនា
7. Dukkarasuttavaṇṇanā
១៧. ទុក្ខំ តិតិក្ខន្តិ ទុត្តិតិក្ខំ។ តញ្ច ទុក្ខមំ ទុស្សហនំ អារម្ភវសេន ទុក្ករំ, អនុយុញ្ជនវសេន ទុត្តិតិក្ខន្តិ។ អព្យត្តេនាតិ សាមញ្ញស្ស ឧបការានុបការេ ធម្មេ ជាននសមត្ថាយ វេយ្យត្តិយសង្ខាតាយ បញ្ញាយ អភាវតោ ន ព្យត្តេន។ តេនាហ ‘‘ពាលេនា’’តិ។ យស្មិំ ធម្មេ សតិ សមណោតិ វុច្ចតិ, តំ សាមញ្ញន្តិ អាហ ‘‘សមណធម្មោ’’តិ។ ឥមិនាតិ ‘‘ទុក្ករំ ទុត្តិតិក្ខញ្ច, អព្យត្តេន ច សាមញ្ញ’’ន្តិ ឥមិនា គាថទ្ធេន ឥទំ ទស្សេតីតិ ឥទំ ឥទានិ វុច្ចមានំ អត្ថជាតំ ទស្សេតិ។ អភិទន្តន្តិ អភិភវនទន្តំ, ឧបរិទន្តន្តិ អត្ថោ។ សោ ហិ ឥតរំ មុសលំ វិយ ឧទុក្ខលំ វិសេសតោ កស្សចិ ខាទនកាលេ អភិភុយ្យ វត្តតិ។ អាធាយាតិ និប្បីឡនវសេនេវ ឋបេត្វា។ តាលុំ អាហច្ចាតិ តាលុបទេសមាហនិត្វា វិយ។ ចេតសាតិ កុសលចិត្តេន។ ចិត្តន្តិ អកុសលចិត្តំ។ អភិនិគ្គណ្ហិត្វាតិ យថា អតិសមុទាចារោ ន ហោតិ, ឯវំ វិពាធនវសេន និគ្គហេត្វា។ អាបាណកោដិកន្តិ បាណកោដិបរិយោសានំ, បរិជីវន្តិ អត្ថោ។ សម្ពាធេតីតិ សម្ពាធោ, អន្តរាយិកោ។ ពហូ បរិស្សយាតិ អយោនិសោ កាមវិតក្កាទិវសេន។
17. Dukkhaṃ titikkhanti duttitikkhaṃ. Tañca dukkhamaṃ dussahanaṃ ārambhavasena dukkaraṃ, anuyuñjanavasena duttitikkhanti. Abyattenāti sāmaññassa upakārānupakāre dhamme jānanasamatthāya veyyattiyasaṅkhātāya paññāya abhāvato na byattena. Tenāha ‘‘bālenā’’ti. Yasmiṃ dhamme sati samaṇoti vuccati, taṃ sāmaññanti āha ‘‘samaṇadhammo’’ti. Imināti ‘‘dukkaraṃ duttitikkhañca, abyattena ca sāmañña’’nti iminā gāthaddhena idaṃ dassetīti idaṃ idāni vuccamānaṃ atthajātaṃ dasseti. Abhidantanti abhibhavanadantaṃ, uparidantanti attho. So hi itaraṃ musalaṃ viya udukkhalaṃ visesato kassaci khādanakāle abhibhuyya vattati. Ādhāyāti nippīḷanavaseneva ṭhapetvā. Tāluṃ āhaccāti tālupadesamāhanitvā viya. Cetasāti kusalacittena. Cittanti akusalacittaṃ. Abhiniggaṇhitvāti yathā atisamudācāro na hoti, evaṃ vibādhanavasena niggahetvā. Āpāṇakoṭikanti pāṇakoṭipariyosānaṃ, parijīvanti attho. Sambādhetīti sambādho, antarāyiko. Bahū parissayāti ayoniso kāmavitakkādivasena.
បជ្ជតិ ចិត្តមេត្ថាតិ បទំ, អារម្មណំ។ ឥរិយាបថំ ឯវ បទំ ឥរិយាបថបទំ។
Pajjati cittametthāti padaṃ, ārammaṇaṃ. Iriyāpathaṃ eva padaṃ iriyāpathapadaṃ.
គីវា ចត្តារោ បាទាតិ គីវបញ្ចមានិ។ សមោទហន្តិ វា សមោធានហេតូតិ អយមេត្ថ អត្ថោតិ អាហ – ‘‘សមោទហិត្វា វា’’តិ, សម្មា ឱធាយ អន្តោ បវេសេត្វាតិ អត្ថោ។ សកេ អារម្មណកបាលេតិ គោចរជ្ឈត្តំ វទតិ។ សមោទហន្តិ សមោទហន្តោ។ អនិស្សិតោតិ តេភូមកធម្មេសុ កញ្ចិបិ ធម្មំ តណ្ហាទិដ្ឋាភិនិវេសវសេន អនិស្សិតោ។ អវិហិំសមានោ វិហិំសានិមិត្តានំ បជហនេន។ ឧល្លុម្បនសភាវសណ្ឋិតេនាតិ សីលព្យសនតោ ឧទ្ធរណរូបេ សណ្ឋិតេន, ករុណាយុត្តេនាតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ការុញ្ញតំ បដិច្ចា’’តិ។
Gīvā cattāro pādāti gīvapañcamāni. Samodahanti vā samodhānahetūti ayamettha atthoti āha – ‘‘samodahitvā vā’’ti, sammā odhāya anto pavesetvāti attho. Sake ārammaṇakapāleti gocarajjhattaṃ vadati. Samodahanti samodahanto. Anissitoti tebhūmakadhammesu kañcipi dhammaṃ taṇhādiṭṭhābhinivesavasena anissito. Avihiṃsamāno vihiṃsānimittānaṃ pajahanena. Ullumpanasabhāvasaṇṭhitenāti sīlabyasanato uddharaṇarūpe saṇṭhitena, karuṇāyuttenāti attho. Tenāha ‘‘kāruññataṃ paṭiccā’’ti.
ទុក្ករសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dukkarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៧. ទុក្ករសុត្តំ • 7. Dukkarasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧. ទុក្ករសុត្តវណ្ណនា • 7. Dukkarasuttavaṇṇanā
