| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
7. දුක්‌කරසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Dukkarasuttavaṇṇanā
17. දුක්‌ඛං තිතික්‌ඛන්‌ති දුත්‌තිතික්‌ඛං. තඤ්‌ච දුක්‌ඛමං දුස්‌සහනං ආරම්‌භවසෙන දුක්‌කරං, අනුයුඤ්‌ජනවසෙන දුත්‌තිතික්‌ඛන්‌ති. අබ්‍යත්‌තෙනාති සාමඤ්‌ඤස්‌ස උපකාරානුපකාරෙ ධම්‌මෙ ජානනසමත්‌ථාය වෙය්‍යත්‌තියසඞ්‌ඛාතාය පඤ්‌ඤාය අභාවතො න බ්‍යත්‌තෙන. තෙනාහ ‘‘බාලෙනා’’ති. යස්‌මිං ධම්‌මෙ සති සමණොති වුච්‌චති, තං සාමඤ්‌ඤන්‌ති ආහ ‘‘සමණධම්‌මො’’ති. ඉමිනාති ‘‘දුක්‌කරං දුත්‌තිතික්‌ඛඤ්‌ච, අබ්‍යත්‌තෙන ච සාමඤ්‌ඤ’’න්‌ති ඉමිනා ගාථද්‌ධෙන ඉදං දස්‌සෙතීති ඉදං ඉදානි වුච්‌චමානං අත්‌ථජාතං දස්‌සෙති. අභිදන්‌තන්‌ති අභිභවනදන්‌තං, උපරිදන්‌තන්‌ති අත්‌ථො. සො හි ඉතරං මුසලං විය උදුක්‌ඛලං විසෙසතො කස්‌සචි ඛාදනකාලෙ අභිභුය්‍ය වත්‌තති. ආධායාති නිප්‌පීළනවසෙනෙව ඨපෙත්‌වා. තාලුං ආහච්‌චාති තාලුපදෙසමාහනිත්‌වා විය. චෙතසාති කුසලචිත්‌තෙන. චිත්‌තන්‌ති අකුසලචිත්‌තං. අභිනිග්‌ගණ්‌හිත්‌වාති යථා අතිසමුදාචාරො න හොති, එවං විබාධනවසෙන නිග්‌ගහෙත්‌වා. ආපාණකොටිකන්‌ති පාණකොටිපරියොසානං, පරිජීවන්‌ති අත්‌ථො. සම්‌බාධෙතීති සම්‌බාධො, අන්‌තරායිකො. බහූ පරිස්‌සයාති අයොනිසො කාමවිතක්‌කාදිවසෙන.
17. Dukkhaṃ titikkhanti duttitikkhaṃ. Tañca dukkhamaṃ dussahanaṃ ārambhavasena dukkaraṃ, anuyuñjanavasena duttitikkhanti. Abyattenāti sāmaññassa upakārānupakāre dhamme jānanasamatthāya veyyattiyasaṅkhātāya paññāya abhāvato na byattena. Tenāha ‘‘bālenā’’ti. Yasmiṃ dhamme sati samaṇoti vuccati, taṃ sāmaññanti āha ‘‘samaṇadhammo’’ti. Imināti ‘‘dukkaraṃ duttitikkhañca, abyattena ca sāmañña’’nti iminā gāthaddhena idaṃ dassetīti idaṃ idāni vuccamānaṃ atthajātaṃ dasseti. Abhidantanti abhibhavanadantaṃ, uparidantanti attho. So hi itaraṃ musalaṃ viya udukkhalaṃ visesato kassaci khādanakāle abhibhuyya vattati. Ādhāyāti nippīḷanavaseneva ṭhapetvā. Tāluṃ āhaccāti tālupadesamāhanitvā viya. Cetasāti kusalacittena. Cittanti akusalacittaṃ. Abhiniggaṇhitvāti yathā atisamudācāro na hoti, evaṃ vibādhanavasena niggahetvā. Āpāṇakoṭikanti pāṇakoṭipariyosānaṃ, parijīvanti attho. Sambādhetīti sambādho, antarāyiko. Bahū parissayāti ayoniso kāmavitakkādivasena.
පජ්‌ජති චිත්‌තමෙත්‌ථාති පදං, ආරම්‌මණං. ඉරියාපථං එව පදං ඉරියාපථපදං.
Pajjati cittametthāti padaṃ, ārammaṇaṃ. Iriyāpathaṃ eva padaṃ iriyāpathapadaṃ.
ගීවා චත්‌තාරො පාදාති ගීවපඤ්‌චමානි. සමොදහන්‌ති වා සමොධානහෙතූති අයමෙත්‌ථ අත්‌ථොති ආහ – ‘‘සමොදහිත්‌වා වා’’ති, සම්‌මා ඔධාය අන්‌තො පවෙසෙත්‌වාති අත්‌ථො. සකෙ ආරම්‌මණකපාලෙති ගොචරජ්‌ඣත්‌තං වදති. සමොදහන්‌ති සමොදහන්‌තො. අනිස්‌සිතොති තෙභූමකධම්‌මෙසු කඤ්‌චිපි ධම්‌මං තණ්‌හාදිට්‌ඨාභිනිවෙසවසෙන අනිස්‌සිතො. අවිහිංසමානො විහිංසානිමිත්‌තානං පජහනෙන. උල්‌ලුම්‌පනසභාවසණ්‌ඨිතෙනාති සීලබ්‍යසනතො උද්‌ධරණරූපෙ සණ්‌ඨිතෙන, කරුණායුත්‌තෙනාති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘කාරුඤ්‌ඤතං පටිච්‌චා’’ති.
Gīvā cattāro pādāti gīvapañcamāni. Samodahanti vā samodhānahetūti ayamettha atthoti āha – ‘‘samodahitvā vā’’ti, sammā odhāya anto pavesetvāti attho. Sake ārammaṇakapāleti gocarajjhattaṃ vadati. Samodahanti samodahanto. Anissitoti tebhūmakadhammesu kañcipi dhammaṃ taṇhādiṭṭhābhinivesavasena anissito. Avihiṃsamāno vihiṃsānimittānaṃ pajahanena. Ullumpanasabhāvasaṇṭhitenāti sīlabyasanato uddharaṇarūpe saṇṭhitena, karuṇāyuttenāti attho. Tenāha ‘‘kāruññataṃ paṭiccā’’ti.
දුක්‌කරසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dukkarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 7. දුක්‌කරසුත්‌තං • 7. Dukkarasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7. දුක්‌කරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Dukkarasuttavaṇṇanā
