| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៧. ទុក្ខធម្មសុត្តវណ្ណនា
7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
២៤៤. ទុក្ខធម្មានន្តិ ទុក្ខការណានំ។ តេនាហ ‘‘ទុក្ខសម្ភវធម្មាន’’ន្តិអាទិ។ តត្ថ កិំ ទុក្ខំ, កា ទុក្ខធម្មាតិ តទុភយំ ទស្សេតុំ ‘‘បញ្ចសុ ហី’’តិ វុត្តំ។ តេតិ បញ្ចក្ខន្ធា។ ទុក្ខសម្ភវធម្មត្តាតិ ទុក្ខុប្បត្តិការណត្តា។ អស្សាតិ តេន។ ករណេ ហេតំ សាមិវចនំ។ កាមេតិ វត្ថុកាមេ កិលេសកាមេ ច។ បុន អស្សាតិ សាមិអត្ថេ ឯវ សាមិវចនំ។ ចារន្តិ ចិត្តាចារំ។ វិហារន្តិ បញ្ចទ្វារប្បវត្តិចារវិហារំ។ ‘‘ឯកដ្ឋា’’តិ ច វទន្តិ។ តេនេវ ហិ ‘‘អនុពន្ធិត្វា ចរន្តំ’’ឥច្ចេវ វុត្តំ។ អនុពន្ធិត្វាតិ ច វីថិចិត្តប្បវត្តិតោ បដ្ឋាយ យាវ តតិយជវនវារា អនុ អនុ ពន្ធិត្វា។ បក្ខន្ទនាទីតិ អាទិ-សទ្ទេន កសិគោរក្ខាទិវសេនបិ កាមានំ បរិយេសនទុក្ខំ សង្គណ្ហាតិ។
244.Dukkhadhammānanti dukkhakāraṇānaṃ. Tenāha ‘‘dukkhasambhavadhammāna’’ntiādi. Tattha kiṃ dukkhaṃ, kā dukkhadhammāti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘pañcasu hī’’ti vuttaṃ. Teti pañcakkhandhā. Dukkhasambhavadhammattāti dukkhuppattikāraṇattā. Assāti tena. Karaṇe hetaṃ sāmivacanaṃ. Kāmeti vatthukāme kilesakāme ca. Puna assāti sāmiatthe eva sāmivacanaṃ. Cāranti cittācāraṃ. Vihāranti pañcadvārappavatticāravihāraṃ. ‘‘Ekaṭṭhā’’ti ca vadanti. Teneva hi ‘‘anubandhitvā carantaṃ’’icceva vuttaṃ. Anubandhitvāti ca vīthicittappavattito paṭṭhāya yāva tatiyajavanavārā anu anu bandhitvā. Pakkhandanādīti ādi-saddena kasigorakkhādivasenapi kāmānaṃ pariyesanadukkhaṃ saṅgaṇhāti.
ទាយតីតិ ទាយោ, វនំ។ តេនាហ ‘‘អដវិ’’ន្តិ។ កណ្ដកគព្ភន្តិ ឱវរកសទិសំ វនំ។ នាមបទំ នាម កិរិយាបទាបេក្ខន្តិ ‘‘វិជ្ឈី’’តិ វចនសេសេន កិរិយាបទំ គណ្ហាតិ។
Dāyatīti dāyo, vanaṃ. Tenāha ‘‘aṭavi’’nti. Kaṇṭakagabbhanti ovarakasadisaṃ vanaṃ. Nāmapadaṃ nāma kiriyāpadāpekkhanti ‘‘vijjhī’’ti vacanasesena kiriyāpadaṃ gaṇhāti.
ទន្ធាយិតត្តំ ឧប្បន្នកិលេសានំ អវដ្ឋានំ។ តេនាហ ‘‘ឧប្បន្នមត្តាយា’’តិអាទិ។ តាយាតិ សតិយា។ កាចិ កិលេសាតិ ចុទ្ទសវិធេ ចិត្តស្ស កិច្ចេ ជវនកិច្ចេ ឯវ ចិត្តកិលេសានំ ឧប្បត្តិំ កត្វា តថា វុត្តំ។ និគ្គហិតាវ ហោន្តិ បវត្តិតុំ អប្បទានវសេន។ តេនាហ ‘‘ន សណ្ឋាតុំ សក្កោន្តី’’តិ។ ចក្ខុទ្វារស្មិន្តិ បាឡិយំ តស្ស បឋមំ គហិតតាយ វុត្តំ, តេន នយេន សេសទ្វារានិបិ គហិតានេវ ហោន្តិ។ រាគាទីសុ ឧប្បន្នេសុ បឋមជវនវារេ។ សតិសម្មោសេន ‘‘កិលេសា មេ ឧប្បន្នា’’តិ ញត្វា តថា បច្ចាមាសសតិយា លព្ភនតោ។ តេនាហ – ‘‘អនច្ឆរិយំ ចេត’’ន្តិ។ អាវដ្ដេត្វាតិ អយោនិសោ អាវដ្ដេត្វា។ អាវជ្ជនាទីសូតិ តតោ ឯវ អយោនិសោ អាវជ្ជនាទីសុ ឧប្បន្នេសុ ឥដ្ឋារម្មណស្ស លទ្ធត្តា បច្ចយសិទ្ធិយា សម្បត្តំ បវត្តនារហំ។ និវត្តេត្វាតិ ទុតិយជវនវារេបិ កិលេសុប្បត្តិំ និវត្តេត្វា។ កថំ បនស្ស ឯវំ លទ្ធុំ សក្កាតិ អាហ ‘‘អារទ្ធវិបស្សកានំ ហី’’តិអាទិ។ ភាវនាបដិសង្ខានេតិ ភាវនាយំ បដិសង្ខានេ ច យោគិនោ បតិដ្ឋិតភាវោ។ តស្ស អយមានិសំសោ – យំ បច្ចយលាភេន ឧប្បជ្ជិតុំ លទ្ធោកាសាបិ កិលេសា បុព្ពេ បវត្តភាវនានុភាវេន វិក្ខម្ភិតា តថា តថា និគ្គហិតា ឯវ ហុត្វា និវត្តន្តិ, កុសលា ធម្មាវ លទ្ធោកាសា ឧបរូបរិ វឌ្ឍន្តិ។
Dandhāyitattaṃ uppannakilesānaṃ avaṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘uppannamattāyā’’tiādi. Tāyāti satiyā. Kāci kilesāti cuddasavidhe cittassa kicce javanakicce eva cittakilesānaṃ uppattiṃ katvā tathā vuttaṃ. Niggahitāva honti pavattituṃ appadānavasena. Tenāha ‘‘na saṇṭhātuṃ sakkontī’’ti. Cakkhudvārasminti pāḷiyaṃ tassa paṭhamaṃ gahitatāya vuttaṃ, tena nayena sesadvārānipi gahitāneva honti. Rāgādīsu uppannesu paṭhamajavanavāre. Satisammosena ‘‘kilesā me uppannā’’ti ñatvā tathā paccāmāsasatiyā labbhanato. Tenāha – ‘‘anacchariyaṃ ceta’’nti. Āvaṭṭetvāti ayoniso āvaṭṭetvā. Āvajjanādīsūti tato eva ayoniso āvajjanādīsu uppannesu iṭṭhārammaṇassa laddhattā paccayasiddhiyā sampattaṃ pavattanārahaṃ. Nivattetvāti dutiyajavanavārepi kilesuppattiṃ nivattetvā. Kathaṃ panassa evaṃ laddhuṃ sakkāti āha ‘‘āraddhavipassakānaṃ hī’’tiādi. Bhāvanāpaṭisaṅkhāneti bhāvanāyaṃ paṭisaṅkhāne ca yogino patiṭṭhitabhāvo. Tassa ayamānisaṃso – yaṃ paccayalābhena uppajjituṃ laddhokāsāpi kilesā pubbe pavattabhāvanānubhāvena vikkhambhitā tathā tathā niggahitā eva hutvā nivattanti, kusalā dhammāva laddhokāsā uparūpari vaḍḍhanti.
អភិហដ្ឋុន្តិ អភិហរិត្វា។ អនុទហន្តីតិ អនុទហន្តា វិយ ហោន្តិ។ អនុសេន្តីតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ អនាវដ្ដន្តេតិ អនិវត្តន្តេ សាមញ្ញតោតិ អធិប្បាយោ។ វិបស្សនាពលមេវ ទីបិតំ មគ្គផលាធិគមស្ស អជោតិតត្តា។
Abhihaṭṭhunti abhiharitvā. Anudahantīti anudahantā viya honti. Anusentīti etthāpi eseva nayo. Anāvaṭṭanteti anivattante sāmaññatoti adhippāyo. Vipassanābalameva dīpitaṃ maggaphalādhigamassa ajotitattā.
ទុក្ខធម្មសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dukkhadhammasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៧. ទុក្ខធម្មសុត្តំ • 7. Dukkhadhammasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧. ទុក្ខធម្មសុត្តវណ្ណនា • 7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
