| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၇. ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
၂၄၄. ဒုက္ခဓမ္မာနန္တိ ဒုက္ခကာရဏာနံ။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခသမ္ဘဝဓမ္မာန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိံ ဒုက္ခံ, ကာ ဒုက္ခဓမ္မာတိ တဒုဘယံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ပဉ္စသု ဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေတိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ဒုက္ခသမ္ဘဝဓမ္မတ္တာတိ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိကာရဏတ္တာ။ အသ္သာတိ တေန။ ကရဏေ ဟေတံ သာမိဝစနံ။ ကာမေတိ ဝတ္ထုကာမေ ကိလေသကာမေ စ။ ပုန အသ္သာတိ သာမိအတ္ထေ ဧဝ သာမိဝစနံ။ စာရန္တိ စိတ္တာစာရံ။ ဝိဟာရန္တိ ပဉ္စဒ္ဝာရပ္ပဝတ္တိစာရဝိဟာရံ။ ‘‘ဧကဋ္ဌာ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘အနုဗန္ဓိတ္ဝာ စရန္တံ’’ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ အနုဗန္ဓိတ္ဝာတိ စ ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ တတိယဇဝနဝာရာ အနု အနု ဗန္ဓိတ္ဝာ။ ပက္ခန္ဒနာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကသိဂောရက္ခာဒိဝသေနပိ ကာမာနံ ပရိယေသနဒုက္ခံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။
244.Dukkhadhammānanti dukkhakāraṇānaṃ. Tenāha ‘‘dukkhasambhavadhammāna’’ntiādi. Tattha kiṃ dukkhaṃ, kā dukkhadhammāti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘pañcasu hī’’ti vuttaṃ. Teti pañcakkhandhā. Dukkhasambhavadhammattāti dukkhuppattikāraṇattā. Assāti tena. Karaṇe hetaṃ sāmivacanaṃ. Kāmeti vatthukāme kilesakāme ca. Puna assāti sāmiatthe eva sāmivacanaṃ. Cāranti cittācāraṃ. Vihāranti pañcadvārappavatticāravihāraṃ. ‘‘Ekaṭṭhā’’ti ca vadanti. Teneva hi ‘‘anubandhitvā carantaṃ’’icceva vuttaṃ. Anubandhitvāti ca vīthicittappavattito paṭṭhāya yāva tatiyajavanavārā anu anu bandhitvā. Pakkhandanādīti ādi-saddena kasigorakkhādivasenapi kāmānaṃ pariyesanadukkhaṃ saṅgaṇhāti.
ဒာယတီတိ ဒာယော, ဝနံ။ တေနာဟ ‘‘အဋဝိ’’န္တိ။ ကဏ္ဋကဂဗ္ဘန္တိ ဩဝရကသဒိသံ ဝနံ။ နာမပဒံ နာမ ကိရိယာပဒာပေက္ခန္တိ ‘‘ဝိဇ္ဈီ’’တိ ဝစနသေသေန ကိရိယာပဒံ ဂဏ္ဟာတိ။
Dāyatīti dāyo, vanaṃ. Tenāha ‘‘aṭavi’’nti. Kaṇṭakagabbhanti ovarakasadisaṃ vanaṃ. Nāmapadaṃ nāma kiriyāpadāpekkhanti ‘‘vijjhī’’ti vacanasesena kiriyāpadaṃ gaṇhāti.
ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဥပ္ပန္နကိလေသာနံ အဝဋ္ဌာနံ။ တေနာဟ ‘‘ဥပ္ပန္နမတ္တာယာ’’တိအာဒိ။ တာယာတိ သတိယာ။ ကာစိ ကိလေသာတိ စုဒ္ဒသဝိဓေ စိတ္တသ္သ ကိစ္စေ ဇဝနကိစ္စေ ဧဝ စိတ္တကိလေသာနံ ဥပ္ပတ္တိံ ကတ္ဝာ တထာ ဝုတ္တံ။ နိဂ္ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဒာနဝသေန။ တေနာဟ ‘‘န သဏ္ဌာတုံ သက္ကောန္တီ’’တိ။ စက္ခုဒ္ဝာရသ္မိန္တိ ပာဠိယံ တသ္သ ပဌမံ ဂဟိတတာယ ဝုတ္တံ, တေန နယေန သေသဒ္ဝာရာနိပိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တိ။ ရာဂာဒီသု ဥပ္ပန္နေသု ပဌမဇဝနဝာရေ။ သတိသမ္မောသေန ‘‘ကိလေသာ မေ ဥပ္ပန္နာ’’တိ ဉတ္ဝာ တထာ ပစ္စာမာသသတိယာ လဗ္ဘနတော။ တေနာဟ – ‘‘အနစ္ဆရိယံ စေတ’’န္တိ။ အာဝဋ္ဋေတ္ဝာတိ အယောနိသော အာဝဋ္ဋေတ္ဝာ။ အာဝဇ္ဇနာဒီသူတိ တတော ဧဝ အယောနိသော အာဝဇ္ဇနာဒီသု ဥပ္ပန္နေသု ဣဋ္ဌာရမ္မဏသ္သ လဒ္ဓတ္တာ ပစ္စယသိဒ္ဓိယာ သမ္ပတ္တံ ပဝတ္တနာရဟံ။ နိဝတ္တေတ္ဝာတိ ဒုတိယဇဝနဝာရေပိ ကိလေသုပ္ပတ္တိံ နိဝတ္တေတ္ဝာ။ ကထံ ပနသ္သ ဧဝံ လဒ္ဓုံ သက္ကာတိ အာဟ ‘‘အာရဒ္ဓဝိပသ္သကာနံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဘာဝနာပဋိသင္ခာနေတိ ဘာဝနာယံ ပဋိသင္ခာနေ စ ယောဂိနော ပတိဋ္ဌိတဘာဝော။ တသ္သ အယမာနိသံသော – ယံ ပစ္စယလာဘေန ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ လဒ္ဓောကာသာပိ ကိလေသာ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တဘာဝနာနုဘာဝေန ဝိက္ခမ္ဘိတာ တထာ တထာ နိဂ္ဂဟိတာ ဧဝ ဟုတ္ဝာ နိဝတ္တန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာဝ လဒ္ဓောကာသာ ဥပရူပရိ ဝဍ္ဎန္တိ။
Dandhāyitattaṃ uppannakilesānaṃ avaṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘uppannamattāyā’’tiādi. Tāyāti satiyā. Kāci kilesāti cuddasavidhe cittassa kicce javanakicce eva cittakilesānaṃ uppattiṃ katvā tathā vuttaṃ. Niggahitāva honti pavattituṃ appadānavasena. Tenāha ‘‘na saṇṭhātuṃ sakkontī’’ti. Cakkhudvārasminti pāḷiyaṃ tassa paṭhamaṃ gahitatāya vuttaṃ, tena nayena sesadvārānipi gahitāneva honti. Rāgādīsu uppannesu paṭhamajavanavāre. Satisammosena ‘‘kilesā me uppannā’’ti ñatvā tathā paccāmāsasatiyā labbhanato. Tenāha – ‘‘anacchariyaṃ ceta’’nti. Āvaṭṭetvāti ayoniso āvaṭṭetvā. Āvajjanādīsūti tato eva ayoniso āvajjanādīsu uppannesu iṭṭhārammaṇassa laddhattā paccayasiddhiyā sampattaṃ pavattanārahaṃ. Nivattetvāti dutiyajavanavārepi kilesuppattiṃ nivattetvā. Kathaṃ panassa evaṃ laddhuṃ sakkāti āha ‘‘āraddhavipassakānaṃ hī’’tiādi. Bhāvanāpaṭisaṅkhāneti bhāvanāyaṃ paṭisaṅkhāne ca yogino patiṭṭhitabhāvo. Tassa ayamānisaṃso – yaṃ paccayalābhena uppajjituṃ laddhokāsāpi kilesā pubbe pavattabhāvanānubhāvena vikkhambhitā tathā tathā niggahitā eva hutvā nivattanti, kusalā dhammāva laddhokāsā uparūpari vaḍḍhanti.
အဘိဟဋ္ဌုန္တိ အဘိဟရိတ္ဝာ။ အနုဒဟန္တီတိ အနုဒဟန္တာ ဝိယ ဟောန္တိ။ အနုသေန္တီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အနာဝဋ္ဋန္တေတိ အနိဝတ္တန္တေ သာမညတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝိပသ္သနာဗလမေဝ ဒီပိတံ မဂ္ဂဖလာဓိဂမသ္သ အဇောတိတတ္တာ။
Abhihaṭṭhunti abhiharitvā. Anudahantīti anudahantā viya honti. Anusentīti etthāpi eseva nayo. Anāvaṭṭanteti anivattante sāmaññatoti adhippāyo. Vipassanābalameva dīpitaṃ maggaphalādhigamassa ajotitattā.
ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dukkhadhammasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၇. ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တံ • 7. Dukkhadhammasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
