| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੭. ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
੨੪੪. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਭવਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਪਞ੍ਚਸੁ ਹਿ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸਤਿ ਛੇਦਨવਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਭੇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮ੍ਭવਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਭવਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਤਥਾ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨਸ੍ਸ। ਯਥਾਸ੍ਸ ਕਾਮੇ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨਸ੍ਸ ਕਾਮੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਯਥਾ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਚਾਰਞ੍ਚ વਿਹਾਰਞ੍ਚ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤਂ। ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਮੂਲਕਸ੍ਸ ਚੇવ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮੂਲਕਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ વਿਯ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਕਾਮੇ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਨਾવਾਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋਗਾਹਨਅਜਪਥਸਙ੍ਕੁਪਥਪਟਿਪਜ੍ਜਨਉਭਤੋਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹਸਙ੍ਗਾਮਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਮੂਲਕਮ੍ਪਿ, ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਪਰਿਭੋਗਚੇਤਨਾਯ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮੂਲਕਮ੍ਪਿ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਦੁવਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ વਿਯ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।
244. Sattame dukkhadhammānanti dukkhasambhavadhammānaṃ. Pañcasu hi khandhesu sati chedanavadhabandhanādibhedaṃ dukkhaṃ sambhavati, tasmā te dukkhasambhavadhammattā dukkhadhammāti vuccanti. Tathā kho panassāti tenākārenassa. Yathāssa kāme passatoti yenākārenassa kāme passantassa. Yathā carantanti yenākārena cārañca vihārañca anubandhitvā carantaṃ. Aṅgārakāsūpamākāmā diṭṭhā hontīti pariyeṭṭhimūlakassa ceva paṭisandhimūlakassa ca dukkhassa vasena aṅgārakāsu viya mahāpariḷāhāti diṭṭhā honti. Kāme pariyesantānañhi nāvāya mahāsamuddogāhanaajapathasaṅkupathapaṭipajjanaubhatobyūḷhasaṅgāmapakkhandanādivasena pariyeṭṭhimūlakampi, kāme paribhuñjantānaṃ kāmaparibhogacetanāya catūsu apāyesu dinnapaṭisandhimūlakampi mahāpariḷāhadukkhaṃ uppajjati. Evametassa duvidhassāpi dukkhassa vasena aṅgārakāsu viya mahāpariḷāhāti diṭṭhā honti.
ਦਾਯਨ੍ਤਿ ਅਟવਿਂ। ਪੁਰਤੋਪਿ ਕਣ੍ਟਕੋਤਿ ਪੁਰਿਮਪਸ੍ਸੇ વਿਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮੋ વਿਯ ਆਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਠਿਤਕਣ੍ਟਕੋ। ਪਚ੍ਛਤੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਨ ਪਾਦੇਹਿ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ, ਨ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ। ਏવਂ ਸੋ ਕਣ੍ਟਕਗਬ੍ਭਂ ਪવਿਟ੍ਠੋ વਿਯ ਭવੇਯ੍ਯ। ਮਾ ਮਂ ਕਣ੍ਟਕੋਤਿ ਮਾ ਮਂ ਕਣ੍ਟਕੋ વਿਜ੍ਝੀਤਿ ਕਣ੍ਟਕવੇਧਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨੋ।
Dāyanti aṭaviṃ. Puratopi kaṇṭakoti purimapasse vijjhitukāmo viya āsannaṭṭhāneyeva ṭhitakaṇṭako. Pacchatotiādīsupi eseva nayo. Heṭṭhā pana pādehi akkantaṭṭhānassa santike, na akkantaṭṭhāneyeva. Evaṃ so kaṇṭakagabbhaṃ paviṭṭho viya bhaveyya. Mā maṃ kaṇṭakoti mā maṃ kaṇṭako vijjhīti kaṇṭakavedhaṃ rakkhamāno.
ਦਨ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦੋਯੇવ ਦਨ੍ਧੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਾਯ ਪਨ ਤਾਯ ਕਾਚਿ ਕਿਲੇਸਾ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਰਾਗਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦੁਤਿਯਜવਨવਾਰੇਨ ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਤਤਿਯੇ ਜવਨવਾਰੇ ਸਂવਰਜવਨਂਯੇવ ਜવਤਿ। ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਂ વਿਪਸ੍ਸਕੋ ਤਤਿਯਜવਨવਾਰੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ। ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰੇ ਪਨ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਭવਙ੍ਗਂ ਆવਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਆવਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ વੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਿਲੇਸਜવਨવਾਰਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕੁਸਲਮੇવ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ। ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕਾਨਞ੍ਹਿ ਅਯਮਾਨਿਸਂਸੋ ਭਾવਨਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾવਸ੍ਸ।
Dandho, bhikkhave, satuppādoti satiyā uppādoyeva dandho, uppannamattāya pana tāya kāci kilesā niggahitāva honti, na saṇṭhātuṃ sakkonti. Cakkhudvārasmiñhi rāgādīsu uppannesu dutiyajavanavārena ‘‘kilesā me uppannā’’ti ñatvā tatiye javanavāre saṃvarajavanaṃyeva javati. Anacchariyañcetaṃ, yaṃ vipassako tatiyajavanavāre kilese niggaṇheyya. Cakkhudvāre pana iṭṭhārammaṇe āpāthagate bhavaṅgaṃ āvaṭṭetvā āvajjanādīsu uppannesu voṭṭhabbanānantaraṃ sampattakilesajavanavāraṃ nivattetvā kusalameva uppādeti. Āraddhavipassakānañhi ayamānisaṃso bhāvanāpaṭisaṅkhāne patiṭṭhitabhāvassa.
ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪવਾਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸੁਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਿਯ ਰਟ੍ਠਪਾਲਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ ਚ ਕਾਯੇਨ વਾ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਅਭਿਹਰਿਤ੍વਾ વਾਚਾਯ વਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧਨਤੋ ਯਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਾ ਪવਾਰੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਨੁਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਰੀਰੇ ਪਲਿવੇਠਿਤਤ੍ਤਾ ਉਣ੍ਹਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਜਨੇਤ੍વਾ ਅਨੁਦਹਨ੍ਤਿ। ਸਞ੍ਜਾਤਸੇਦੇ વਾ ਸਰੀਰੇ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਨਾવਟ੍ਟਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆવਟ੍ਟਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਏવਰੂਪਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਮੇવ ਦੀਪਿਤਂ।
Abhihaṭṭhuṃpavāreyyunti sudinnattherassa viya raṭṭhapālakulaputtassa viya ca kāyena vā satta ratanāni abhiharitvā vācāya vā ‘‘amhākaṃ dhanato yattakaṃ icchasi, tattakaṃ gaṇhā’’ti vadantā pavāreyyuṃ. Anudahantīti sarīre paliveṭhitattā uṇhapariḷāhaṃ janetvā anudahanti. Sañjātasede vā sarīre laggantā anusentītipi attho. Yañhi taṃ, bhikkhave, cittanti idaṃ yasmā citte anāvaṭṭante puggalassa āvaṭṭanaṃ nāma natthi. Evarūpañhi cittaṃ anāvaṭṭanti, tasmā vuttaṃ. Iti imasmiṃ sutte vipassanābalameva dīpitaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੭. ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Dukkhadhammasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੭. ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Dukkhadhammasuttavaṇṇanā
