| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៣. ទុក្ខសុត្តវណ្ណនា
3. Dukkhasuttavaṇṇanā
៤៣. សមុទយនំ សមុទយោ, សមុទេតិ ឯតម្ហាតិ សមុទយោ, ឯវំ ឧភិន្នំ សមុទយានមត្ថតោបិ ភេទោ វេទិតព្ពោ។ បច្ចយាវ បច្ចយសមុទយោ។ អារទ្ធវិបស្សកោ ‘‘ឥមញ្ច ឥមញ្ច បច្ចយសាមគ្គិំ បដិច្ច ឥមេ ធម្មា ខណេ ខណេ ឧប្បជ្ជន្តី’’តិ បស្សន្តោ ‘‘បច្ចយសមុទយំ បស្សន្តោបិ ភិក្ខុ ខណិកសមុទយំ បស្សតី’’តិ វុត្តោ បច្ចយទស្សនមុខេន និព្ពត្តិក្ខណស្ស ទស្សនតោ។ សោ បន ខណេ ខណេ សង្ខារានំ និព្ពត្តិំ បស្សិតុំ អារទ្ធោ ‘‘ឥមេហិ នាម បច្ចយេហិ និព្ពត្តតី’’តិ បស្សតិ។ ‘‘សោ ខណិកសមុទយំ បស្សន្តោ បច្ចយំ បស្សតី’’តិ វទន្តិ។ យស្មា បន បច្ចយតោ សង្ខារានំ ឧទយំ បស្សន្តោ ខណតោ តេសំ ឧទយទស្សនំ ហោតិ, ខណតោ ឯតេសំ ឧទយំ បស្សតោ បគេវ បច្ចយានំ សុគ្គហិតត្តា បច្ចយតោ ទស្សនំ សុខេន ឥជ្ឈតិ, តស្មា វុត្តំ ‘‘បច្ចយសមុទយំ បស្សន្តោបី’’តិអាទិ។ អត្ថង្គមទស្សនេបិ ឯសេវ នយោ។ អច្ចន្តត្ថង្គមោតិ អប្បវត្តិ និរោធោ និព្ពានន្តិ។ ភេទត្ថង្គមោតិ ខណិកនិរោធោ។ តទុភយំ បុព្ពភាគេ ឧគ្គហបរិបុច្ឆាទិវសេន បស្សន្តោ អញ្ញតរស្ស ទស្សនេ ឥតរទស្សនម្បិ សិទ្ធមេវ ហោតិ, បុព្ពភាគេ ច អារម្មណវសេន ខយតោ វយសម្មសនាទិកាលេ ភេទត្ថង្គមំ បស្សន្តោ អតិរេកវសេន អនុស្សវាទិតោ អច្ចន្តំ អត្ថង្គមំ បស្សតិ។ មគ្គក្ខណេ បនារម្មណតោ អច្ចន្តអត្ថង្គមំ បស្សតិ, អសម្មោហតោ ឥតរម្បិ បស្សតិ។ តំ សន្ធាយាហ ‘‘អច្ចន្តត្ថង្គមំ បស្សន្តោបី’’តិអាទិ។ សមុទយត្ថង្គមំ និព្ពត្តិភេទន្តិ សមុទយសង្ខាតំ និព្ពត្តិំ អត្ថង្គមសង្ខាតំ ភេទញ្ច។ និស្សយវសេនាតិ ចក្ខុស្ស សន្និស្សយវសេន បច្ចយំ កត្វា។ អារម្មណវសេនាតិ រូបេ អារម្មណំ កត្វា។ យំ បនេត្ថ វត្តព្ពំ, តំ មធុបិណ្ឌិកសុត្តដីកាយំ វុត្តនយេន វេទិតព្ពំ។ តិណ្ណំ សង្គតិ ផស្សោតិ ‘‘ចក្ខុ រូបានិ វិញ្ញាណ’’ន្តិ ឥមេសំ តិណ្ណំ សង្គតិ សមាគមេ និព្ពត្តិ ផស្សោតិ វុត្តោតិ អាហ ‘‘តិណ្ណំ សង្គតិយា ផស្សោ’’តិ។ តិណ្ណន្តិ ច បាកដបច្ចយវសេន វុត្តំ, តទញ្ញេបិ បន មនសិការាទយោ ផស្សបច្ចយា ហោន្តិយេវ។ ឯវន្តិ តណ្ហាទីនំ អសេសវិរាគនិរោធក្កមេន។ ភិន្នំ ហោតីតិ អនុប្បាទនិរោធេន និរុទ្ធំ ហោតិ។ តេនាហ ‘‘អប្បដិសន្ធិយ’’ន្តិ។
43. Samudayanaṃ samudayo, samudeti etamhāti samudayo, evaṃ ubhinnaṃ samudayānamatthatopi bhedo veditabbo. Paccayāva paccayasamudayo. Āraddhavipassako ‘‘imañca imañca paccayasāmaggiṃ paṭicca ime dhammā khaṇe khaṇe uppajjantī’’ti passanto ‘‘paccayasamudayaṃ passantopi bhikkhu khaṇikasamudayaṃ passatī’’ti vutto paccayadassanamukhena nibbattikkhaṇassa dassanato. So pana khaṇe khaṇe saṅkhārānaṃ nibbattiṃ passituṃ āraddho ‘‘imehi nāma paccayehi nibbattatī’’ti passati. ‘‘So khaṇikasamudayaṃ passanto paccayaṃ passatī’’ti vadanti. Yasmā pana paccayato saṅkhārānaṃ udayaṃ passanto khaṇato tesaṃ udayadassanaṃ hoti, khaṇato etesaṃ udayaṃ passato pageva paccayānaṃ suggahitattā paccayato dassanaṃ sukhena ijjhati, tasmā vuttaṃ ‘‘paccayasamudayaṃ passantopī’’tiādi. Atthaṅgamadassanepi eseva nayo. Accantatthaṅgamoti appavatti nirodho nibbānanti. Bhedatthaṅgamoti khaṇikanirodho. Tadubhayaṃ pubbabhāge uggahaparipucchādivasena passanto aññatarassa dassane itaradassanampi siddhameva hoti, pubbabhāge ca ārammaṇavasena khayato vayasammasanādikāle bhedatthaṅgamaṃ passanto atirekavasena anussavādito accantaṃ atthaṅgamaṃ passati. Maggakkhaṇe panārammaṇato accantaatthaṅgamaṃ passati, asammohato itarampi passati. Taṃ sandhāyāha ‘‘accantatthaṅgamaṃ passantopī’’tiādi. Samudayatthaṅgamaṃ nibbattibhedanti samudayasaṅkhātaṃ nibbattiṃ atthaṅgamasaṅkhātaṃ bhedañca. Nissayavasenāti cakkhussa sannissayavasena paccayaṃ katvā. Ārammaṇavasenāti rūpe ārammaṇaṃ katvā. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ madhupiṇḍikasuttaṭīkāyaṃ vuttanayena veditabbaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phassoti ‘‘cakkhu rūpāni viññāṇa’’nti imesaṃ tiṇṇaṃ saṅgati samāgame nibbatti phassoti vuttoti āha ‘‘tiṇṇaṃ saṅgatiyā phasso’’ti. Tiṇṇanti ca pākaṭapaccayavasena vuttaṃ, tadaññepi pana manasikārādayo phassapaccayā hontiyeva. Evanti taṇhādīnaṃ asesavirāganirodhakkamena. Bhinnaṃ hotīti anuppādanirodhena niruddhaṃ hoti. Tenāha ‘‘appaṭisandhiya’’nti.
ទុក្ខសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dukkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. ទុក្ខសុត្តំ • 3. Dukkhasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. ទុក្ខសុត្តវណ្ណនា • 3. Dukkhasuttavaṇṇanā
