Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൩. ദുക്ഖസുത്തവണ്ണനാ
3. Dukkhasuttavaṇṇanā
൪൩. സമുദയനം സമുദയോ, സമുദേതി ഏതമ്ഹാതി സമുദയോ, ഏവം ഉഭിന്നം സമുദയാനമത്ഥതോപി ഭേദോ വേദിതബ്ബോ. പച്ചയാവ പച്ചയസമുദയോ. ആരദ്ധവിപസ്സകോ ‘‘ഇമഞ്ച ഇമഞ്ച പച്ചയസാമഗ്ഗിം പടിച്ച ഇമേ ധമ്മാ ഖണേ ഖണേ ഉപ്പജ്ജന്തീ’’തി പസ്സന്തോ ‘‘പച്ചയസമുദയം പസ്സന്തോപി ഭിക്ഖു ഖണികസമുദയം പസ്സതീ’’തി വുത്തോ പച്ചയദസ്സനമുഖേന നിബ്ബത്തിക്ഖണസ്സ ദസ്സനതോ. സോ പന ഖണേ ഖണേ സങ്ഖാരാനം നിബ്ബത്തിം പസ്സിതും ആരദ്ധോ ‘‘ഇമേഹി നാമ പച്ചയേഹി നിബ്ബത്തതീ’’തി പസ്സതി. ‘‘സോ ഖണികസമുദയം പസ്സന്തോ പച്ചയം പസ്സതീ’’തി വദന്തി. യസ്മാ പന പച്ചയതോ സങ്ഖാരാനം ഉദയം പസ്സന്തോ ഖണതോ തേസം ഉദയദസ്സനം ഹോതി, ഖണതോ ഏതേസം ഉദയം പസ്സതോ പഗേവ പച്ചയാനം സുഗ്ഗഹിതത്താ പച്ചയതോ ദസ്സനം സുഖേന ഇജ്ഝതി, തസ്മാ വുത്തം ‘‘പച്ചയസമുദയം പസ്സന്തോപീ’’തിആദി. അത്ഥങ്ഗമദസ്സനേപി ഏസേവ നയോ. അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമോതി അപ്പവത്തി നിരോധോ നിബ്ബാനന്തി. ഭേദത്ഥങ്ഗമോതി ഖണികനിരോധോ. തദുഭയം പുബ്ബഭാഗേ ഉഗ്ഗഹപരിപുച്ഛാദിവസേന പസ്സന്തോ അഞ്ഞതരസ്സ ദസ്സനേ ഇതരദസ്സനമ്പി സിദ്ധമേവ ഹോതി, പുബ്ബഭാഗേ ച ആരമ്മണവസേന ഖയതോ വയസമ്മസനാദികാലേ ഭേദത്ഥങ്ഗമം പസ്സന്തോ അതിരേകവസേന അനുസ്സവാദിതോ അച്ചന്തം അത്ഥങ്ഗമം പസ്സതി. മഗ്ഗക്ഖണേ പനാരമ്മണതോ അച്ചന്തഅത്ഥങ്ഗമം പസ്സതി, അസമ്മോഹതോ ഇതരമ്പി പസ്സതി. തം സന്ധായാഹ ‘‘അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമം പസ്സന്തോപീ’’തിആദി. സമുദയത്ഥങ്ഗമം നിബ്ബത്തിഭേദന്തി സമുദയസങ്ഖാതം നിബ്ബത്തിം അത്ഥങ്ഗമസങ്ഖാതം ഭേദഞ്ച. നിസ്സയവസേനാതി ചക്ഖുസ്സ സന്നിസ്സയവസേന പച്ചയം കത്വാ. ആരമ്മണവസേനാതി രൂപേ ആരമ്മണം കത്വാ. യം പനേത്ഥ വത്തബ്ബം, തം മധുപിണ്ഡികസുത്തടീകായം വുത്തനയേന വേദിതബ്ബം. തിണ്ണം സങ്ഗതി ഫസ്സോതി ‘‘ചക്ഖു രൂപാനി വിഞ്ഞാണ’’ന്തി ഇമേസം തിണ്ണം സങ്ഗതി സമാഗമേ നിബ്ബത്തി ഫസ്സോതി വുത്തോതി ആഹ ‘‘തിണ്ണം സങ്ഗതിയാ ഫസ്സോ’’തി. തിണ്ണന്തി ച പാകടപച്ചയവസേന വുത്തം, തദഞ്ഞേപി പന മനസികാരാദയോ ഫസ്സപച്ചയാ ഹോന്തിയേവ. ഏവന്തി തണ്ഹാദീനം അസേസവിരാഗനിരോധക്കമേന. ഭിന്നം ഹോതീതി അനുപ്പാദനിരോധേന നിരുദ്ധം ഹോതി. തേനാഹ ‘‘അപ്പടിസന്ധിയ’’ന്തി.
43. Samudayanaṃ samudayo, samudeti etamhāti samudayo, evaṃ ubhinnaṃ samudayānamatthatopi bhedo veditabbo. Paccayāva paccayasamudayo. Āraddhavipassako ‘‘imañca imañca paccayasāmaggiṃ paṭicca ime dhammā khaṇe khaṇe uppajjantī’’ti passanto ‘‘paccayasamudayaṃ passantopi bhikkhu khaṇikasamudayaṃ passatī’’ti vutto paccayadassanamukhena nibbattikkhaṇassa dassanato. So pana khaṇe khaṇe saṅkhārānaṃ nibbattiṃ passituṃ āraddho ‘‘imehi nāma paccayehi nibbattatī’’ti passati. ‘‘So khaṇikasamudayaṃ passanto paccayaṃ passatī’’ti vadanti. Yasmā pana paccayato saṅkhārānaṃ udayaṃ passanto khaṇato tesaṃ udayadassanaṃ hoti, khaṇato etesaṃ udayaṃ passato pageva paccayānaṃ suggahitattā paccayato dassanaṃ sukhena ijjhati, tasmā vuttaṃ ‘‘paccayasamudayaṃ passantopī’’tiādi. Atthaṅgamadassanepi eseva nayo. Accantatthaṅgamoti appavatti nirodho nibbānanti. Bhedatthaṅgamoti khaṇikanirodho. Tadubhayaṃ pubbabhāge uggahaparipucchādivasena passanto aññatarassa dassane itaradassanampi siddhameva hoti, pubbabhāge ca ārammaṇavasena khayato vayasammasanādikāle bhedatthaṅgamaṃ passanto atirekavasena anussavādito accantaṃ atthaṅgamaṃ passati. Maggakkhaṇe panārammaṇato accantaatthaṅgamaṃ passati, asammohato itarampi passati. Taṃ sandhāyāha ‘‘accantatthaṅgamaṃ passantopī’’tiādi. Samudayatthaṅgamaṃ nibbattibhedanti samudayasaṅkhātaṃ nibbattiṃ atthaṅgamasaṅkhātaṃ bhedañca. Nissayavasenāti cakkhussa sannissayavasena paccayaṃ katvā. Ārammaṇavasenāti rūpe ārammaṇaṃ katvā. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ madhupiṇḍikasuttaṭīkāyaṃ vuttanayena veditabbaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phassoti ‘‘cakkhu rūpāni viññāṇa’’nti imesaṃ tiṇṇaṃ saṅgati samāgame nibbatti phassoti vuttoti āha ‘‘tiṇṇaṃ saṅgatiyā phasso’’ti. Tiṇṇanti ca pākaṭapaccayavasena vuttaṃ, tadaññepi pana manasikārādayo phassapaccayā hontiyeva. Evanti taṇhādīnaṃ asesavirāganirodhakkamena. Bhinnaṃ hotīti anuppādanirodhena niruddhaṃ hoti. Tenāha ‘‘appaṭisandhiya’’nti.
ദുക്ഖസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dukkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൩. ദുക്ഖസുത്തം • 3. Dukkhasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. ദുക്ഖസുത്തവണ്ണനാ • 3. Dukkhasuttavaṇṇanā