| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්‌තකපාළි • Itivuttakapāḷi |
2. දුකනිපාතො
2. Dukanipāto
1. පඨමවග්‌ගො
1. Paṭhamavaggo
1. දුක්‌ඛවිහාරසුත්‌තං
1. Dukkhavihārasuttaṃ
28. (ද්‌වෙ ධම්‌මෙ අනුක්‌කටි) 1 වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා, වුත්‌තමරහතාති මෙ සුතං –
28. (Dve dhamme anukkaṭi) 2 vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ද්‌වීහි, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං විහරති සවිඝාතං සඋපායාසං සපරිළාහං; කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා දුග්‌ගති පාටිකඞ්‌ඛා. කතමෙහි ද්‌වීහි? ඉන්‌ද්‍රියෙසු අගුත්‌තද්‌වාරතාය 3 ච, භොජනෙ අමත්‌තඤ්‌ඤුතාය 4 ච. ඉමෙහි ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වීහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං විහරති සවිධාතං සඋපායාසං සපරිළාහං; කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා දුග්‌ගති පාටිකඞ්‌ඛා’’ති. එතමත්‌ථං භගවා අවොච. තත්‌ථෙතං ඉති වුච්‌චති –
‘‘Dvīhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Katamehi dvīhi? Indriyesu aguttadvāratāya 5 ca, bhojane amattaññutāya 6 ca. Imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savidhātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘චක්‌ඛු සොතඤ්‌ච ඝානඤ්‌ච, ජිව්‌හා කායො තථා මනො;
‘‘Cakkhu sotañca ghānañca, jivhā kāyo tathā mano;
‘‘භොජනම්‌හි අමත්‌තඤ්‌ඤූ, ඉන්‌ද්‍රියෙසු අසංවුතො;
‘‘Bhojanamhi amattaññū, indriyesu asaṃvuto;
කායදුක්‌ඛං චෙතොදුක්‌ඛං, දුක්‌ඛං සො අධිගච්‌ඡති.
Kāyadukkhaṃ cetodukkhaṃ, dukkhaṃ so adhigacchati.
‘‘ඩය්‌හමානෙන කායෙන, ඩය්‌හමානෙන චෙතසා;
‘‘Ḍayhamānena kāyena, ḍayhamānena cetasā;
දිවා වා යදි වා රත්‌තිං, දුක්‌ඛං විහරති තාදිසො’’ති.
Divā vā yadi vā rattiṃ, dukkhaṃ viharati tādiso’’ti.
අයම්‌පි අත්‌ථො වුත්‌තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්‌ති. පඨමං.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ඉතිවුත්‌තක-අට්‌ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā / 1. දුක්‌ඛවිහාරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Dukkhavihārasuttavaṇṇanā
