Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi |
੨. ਦੁਕਨਿਪਾਤੋ
2. Dukanipāto
੧. ਪਠਮવਗ੍ਗੋ
1. Paṭhamavaggo
੧. ਦੁਕ੍ਖવਿਹਾਰਸੁਤ੍ਤਂ
1. Dukkhavihārasuttaṃ
੨੮. (ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਕ੍ਕਟਿ) 1 વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ, વੁਤ੍ਤਮਰਹਤਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ –
28. (Dve dhamme anukkaṭi) 2 vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ਦ੍વੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਹਰਤਿ ਸવਿਘਾਤਂ ਸਉਪਾਯਾਸਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ; ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ। ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ? ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਤਾਯ 3 ਚ, ਭੋਜਨੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ 4 ਚ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਹਰਤਿ ਸવਿਧਾਤਂ ਸਉਪਾਯਾਸਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ; ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ’’ਤਿ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗવਾ ਅવੋਚ। ਤਤ੍ਥੇਤਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘Dvīhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Katamehi dvīhi? Indriyesu aguttadvāratāya 5 ca, bhojane amattaññutāya 6 ca. Imehi kho, bhikkhave, dvīhi dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savidhātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਞ੍ਚ ਘਾਨਞ੍ਚ, ਜਿવ੍ਹਾ ਕਾਯੋ ਤਥਾ ਮਨੋ।
‘‘Cakkhu sotañca ghānañca, jivhā kāyo tathā mano;
‘‘ਭੋਜਨਮ੍ਹਿ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਸਂવੁਤੋ।
‘‘Bhojanamhi amattaññū, indriyesu asaṃvuto;
ਕਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਚੇਤੋਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ॥
Kāyadukkhaṃ cetodukkhaṃ, dukkhaṃ so adhigacchati.
‘‘ਡਯ੍ਹਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ, ਡਯ੍ਹਮਾਨੇਨ ਚੇਤਸਾ।
‘‘Ḍayhamānena kāyena, ḍayhamānena cetasā;
ਦਿવਾ વਾ ਯਦਿ વਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਹਰਤਿ ਤਾਦਿਸੋ’’ਤਿ॥
Divā vā yadi vā rattiṃ, dukkhaṃ viharati tādiso’’ti.
ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਾ, ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ। ਪਠਮਂ।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ੧. ਦੁਕ੍ਖવਿਹਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Dukkhavihārasuttavaṇṇanā