| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๘. ทุสฺสทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา
8. Dussadāyakattheraapadānavaṇṇanā
ติวรายํ ปุเร รเมฺมติอาทิกํ อายสฺมโต ทุสฺสทายกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปายสฺมา ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล ราชกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปตฺตกาเล ยุวราชภาวํ ปตฺวา ปากโฎ เอกํ ชนปทํ ลภิตฺวา ตตฺราธิปติภูโต สกลชนปทวาสิโน ทานปิยวจนอตฺถจริยาสมานตฺถตาสงฺขาเตหิ จตูหิ สงฺคหวตฺถูหิ สงฺคณฺหาติฯ ตสฺมิํ สมเย สิทฺธโตฺถ ภควา ตํ ชนปทํ สมฺปาปุณิฯ อถ โส ยุวราชา ปณฺณาการํ ลภิตฺวา ตตฺถ สุขุมวเตฺถน ภควนฺตํ ปูเชสิฯ ภควา ตํ วตฺถํ หเตฺถน ปรามสิตฺวา อากาสํ ปกฺขนฺทิฯ ตมฺปิ วตฺถํ ภควนฺตเมว อนุพนฺธิฯ อถ โส ยุวราชา ตํ อจฺฉริยํ ทิสฺวา อตีว ปสโนฺน อญฺชลิํ ปคฺคยฺห อฎฺฐาสิฯ ภควโต สมฺปตฺตสมฺปตฺตฎฺฐาเน สเพฺพ ชนา ตํ อจฺฉริยํ ทิสฺวา อจฺฉริยพฺภุตจิตฺตา อญฺชลิํ ปคฺคยฺห อฎฺฐํสุฯ ภควา วิหารเมว อคมาสิฯ ยุวราชา เตเนว กุสลกเมฺมน ตโต จุโต เทวโลเก อุปฺปโนฺน ตตฺถ ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา มนุเสฺสสุ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปเนฺน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา รตนตฺตเย ปสโนฺน ภควโต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฎิลทฺธสโทฺธ ปพฺพชิตฺวา วายมโนฺต นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Tivarāyaṃpure rammetiādikaṃ āyasmato dussadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampāyasmā purimajinavaresu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle rājakule nibbatto vuddhippattakāle yuvarājabhāvaṃ patvā pākaṭo ekaṃ janapadaṃ labhitvā tatrādhipatibhūto sakalajanapadavāsino dānapiyavacanaatthacariyāsamānatthatāsaṅkhātehi catūhi saṅgahavatthūhi saṅgaṇhāti. Tasmiṃ samaye siddhattho bhagavā taṃ janapadaṃ sampāpuṇi. Atha so yuvarājā paṇṇākāraṃ labhitvā tattha sukhumavatthena bhagavantaṃ pūjesi. Bhagavā taṃ vatthaṃ hatthena parāmasitvā ākāsaṃ pakkhandi. Tampi vatthaṃ bhagavantameva anubandhi. Atha so yuvarājā taṃ acchariyaṃ disvā atīva pasanno añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Bhagavato sampattasampattaṭṭhāne sabbe janā taṃ acchariyaṃ disvā acchariyabbhutacittā añjaliṃ paggayha aṭṭhaṃsu. Bhagavā vihārameva agamāsi. Yuvarājā teneva kusalakammena tato cuto devaloke uppanno tattha dibbasampattiṃ anubhavitvā manussesu cakkavattiādisampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde vibhavasampanne ekasmiṃ kule nibbatto viññutaṃ patto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā ratanattaye pasanno bhagavato dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vāyamanto nacirasseva arahā ahosi.
๓๘. โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ติวรายํ ปุเร รเมฺมติอาทิมาหฯ ตตฺถ ติวรนามเก นคเร รมณีเย อหํ ราชปุโตฺต หุตฺวา สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ วเตฺถน ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
38. So ekadivasaṃ attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento tivarāyaṃ pure rammetiādimāha. Tattha tivaranāmake nagare ramaṇīye ahaṃ rājaputto hutvā siddhatthaṃ bhagavantaṃ vatthena pūjesinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ทุสฺสทายกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Dussadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๘. ทุสฺสทายกเตฺถรอปทานํ • 8. Dussadāyakattheraapadānaṃ
