| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
தூ³தகதா²வண்ணனா
Dūtakathāvaṇṇanā
ஏவங் ஆணாபெந்தஸ்ஸ ஆசரியஸ்ஸ தாவ து³க்கடந்தி ஸசே ஸா ஆணத்தி யதா²தி⁴ப்பாயங் ந க³ச்ச²தி, ஆசரியஸ்ஸ ஆணத்திக்க²ணே து³க்கடங். ஸசே பன ஸா ஆணத்தி யதா²தி⁴ப்பாயங் க³ச்ச²தி, யங் பரதோ து²ல்லச்சயங் வுத்தங், ஆணத்திக்க²ணே ததே³வ ஹோதி. அத² ஸோ தங் அவஸ்ஸங் கா⁴தேதி, யங் பரதோ ‘‘ஸப்³பே³ஸங் ஆபத்தி பாராஜிகஸ்ஸா’’தி வுத்தங், ததோ இமஸ்ஸ தங்க²ணேயேவ பாராஜிகங் ஹோதீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. ஆசரியேன பன ஹெட்டா² அதி³ன்னாதா³னகதா²யங் (பாரா॰ 121) வுத்தனயேனேவ அயமத்தோ² ஸக்கா விஞ்ஞாதுந்தி இத⁴ ந வுத்தோ. வுத்தஞ்ஹி தத்த² ‘‘ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸாதி ஏவங் ஆணாபெந்தஸ்ஸ ஆசரியஸ்ஸ தாவ து³க்கடங். ஸசே பன ஸா ஆணத்தி யதா²தி⁴ப்பாயங் க³ச்ச²தி, யங் பரதோ து²ல்லச்சயங் வுத்தங், ஆணத்திக்க²ணே ததே³வ ஹோதி. அத² தங் ப⁴ண்ட³ங் அவஸ்ஸங் ஹாரியங் ஹோதி, யங் பரதோ ‘ஸப்³பே³ஸங் ஆபத்தி பாராஜிகஸ்ஸா’தி வுத்தங், ததோ இமஸ்ஸ தங்க²ணேயேவ பாராஜிகங் ஹோதீதி அயங் யுத்தி ஸப்³ப³த்த² வேதி³தப்³பா³’’தி. தேஸம்பி து³க்கடந்தி ஆரோசனபச்சயா து³க்கடங். படிக்³க³ஹிதமத்தேதி எத்த² அவஸ்ஸங் சே படிக்³க³ண்ஹாதி, ததோ புப்³பே³வ ஆசரியஸ்ஸ து²ல்லச்சயங், ந பன படிக்³க³ஹிதேதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். கஸ்மா பனஸ்ஸ து²ல்லச்சயந்தி ஆஹ ‘‘மஹாஜனோ ஹி தேன பாபே நியோஜிதோ’’தி.
Evaṃ āṇāpentassa ācariyassa tāva dukkaṭanti sace sā āṇatti yathādhippāyaṃ na gacchati, ācariyassa āṇattikkhaṇe dukkaṭaṃ. Sace pana sā āṇatti yathādhippāyaṃ gacchati, yaṃ parato thullaccayaṃ vuttaṃ, āṇattikkhaṇe tadeva hoti. Atha so taṃ avassaṃ ghāteti, yaṃ parato ‘‘sabbesaṃ āpatti pārājikassā’’ti vuttaṃ, tato imassa taṅkhaṇeyeva pārājikaṃ hotīti evamettha attho gahetabbo. Ācariyena pana heṭṭhā adinnādānakathāyaṃ (pārā. 121) vuttanayeneva ayamattho sakkā viññātunti idha na vutto. Vuttañhi tattha ‘‘āpatti dukkaṭassāti evaṃ āṇāpentassa ācariyassa tāva dukkaṭaṃ. Sace pana sā āṇatti yathādhippāyaṃ gacchati, yaṃ parato thullaccayaṃ vuttaṃ, āṇattikkhaṇe tadeva hoti. Atha taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, yaṃ parato ‘sabbesaṃ āpatti pārājikassā’ti vuttaṃ, tato imassa taṅkhaṇeyeva pārājikaṃ hotīti ayaṃ yutti sabbattha veditabbā’’ti. Tesampi dukkaṭanti ārocanapaccayā dukkaṭaṃ. Paṭiggahitamatteti ettha avassaṃ ce paṭiggaṇhāti, tato pubbeva ācariyassa thullaccayaṃ, na pana paṭiggahiteti daṭṭhabbaṃ. Kasmā panassa thullaccayanti āha ‘‘mahājano hi tena pāpe niyojito’’ti.
மூலட்ட²ஸ்ஸேவ து³க்கடந்தி இத³ங் மஹாஅட்ட²கதா²யங் ஆக³தனயத³ஸ்ஸனமத்தங், ந பன தங் ஆசரியஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதங். தேனாஹ ‘‘ஏவங் ஸந்தே’’திஆதி³, ஏவங் மஹாஅட்ட²கதா²யங் வுத்தனயேன அத்தே² ஸதீதி அத்தோ². படிக்³க³ஹணே ஆபத்தியேவ ந ஸியாதி வத⁴கஸ்ஸ ‘‘ஸாது⁴ ஸுட்டூ²’’தி மாரணபடிக்³க³ஹணே து³க்கடாபத்தி ந ஸியா, ஏவங் அனோளாரிகவிஸயேபி தாவ து³க்கடங் ஹோதி, கிமங்க³ங் பன மாரணபடிக்³க³ஹணேதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ஸஞ்சரித்தபடிக்³க³ஹணாதி³ நித³ஸ்ஸிதங். ‘‘அஹோ வத இத்த²ன்னாமோ ஹதோ அஸ்ஸா’’தி ஏவங் மரணாபி⁴னந்த³னேபி து³க்கடே ஸதி பகே³வ மாரணபடிக்³க³ஹணேதி அதி⁴ப்பாயோ. படிக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸேவேதங் து³க்கடந்தி அவதா⁴ரணேன விஸங்கேதத்தா இமஸ்ஸ படிக்³க³ஹணபச்சயா மூலட்ட²ஸ்ஸ நத்தே²வ ஆபத்தீதி த³ஸ்ஸேதி. கேசி பன ‘‘இத⁴ வுத்தது³க்கடங் படிக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸேவாதி எத்தகமேவ அவதா⁴ரணேன த³ஸ்ஸிதங், ந பன மூலட்ட²ஸ்ஸ மஹாஅட்ட²கதா²யங் வுத்தது³க்கடங் படிக்கி²த்த’’ந்தி வத³ந்தி. புரிமனயேதி ஸமனந்தராதீதே அவிஸக்கியதூ³தனித்³தே³ஸே. ஏதந்தி து³க்கடங். யதி³ ஏவங் கஸ்மா பாளியங் ந வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘ஓகாஸாபா⁴வேனா’’தி. தத்த² மூலட்ட²ஸ்ஸ து²ல்லச்சயவசனதோ படிக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸ து³க்கடங் வத்துங் ஓகாஸோ நத்தீ²தி ஓகாஸாபா⁴வேன ந வுத்தங், ந பன அபா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ.
Mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti idaṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ āgatanayadassanamattaṃ, na pana taṃ ācariyassa adhippetaṃ. Tenāha ‘‘evaṃ sante’’tiādi, evaṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttanayena atthe satīti attho. Paṭiggahaṇe āpattiyeva na siyāti vadhakassa ‘‘sādhu suṭṭhū’’ti māraṇapaṭiggahaṇe dukkaṭāpatti na siyā, evaṃ anoḷārikavisayepi tāva dukkaṭaṃ hoti, kimaṅgaṃ pana māraṇapaṭiggahaṇeti dassanatthaṃ sañcarittapaṭiggahaṇādi nidassitaṃ. ‘‘Aho vata itthannāmo hato assā’’ti evaṃ maraṇābhinandanepi dukkaṭe sati pageva māraṇapaṭiggahaṇeti adhippāyo. Paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭanti avadhāraṇena visaṅketattā imassa paṭiggahaṇapaccayā mūlaṭṭhassa nattheva āpattīti dasseti. Keci pana ‘‘idha vuttadukkaṭaṃ paṭiggaṇhantassevāti ettakameva avadhāraṇena dassitaṃ, na pana mūlaṭṭhassa mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttadukkaṭaṃ paṭikkhitta’’nti vadanti. Purimanayeti samanantarātīte avisakkiyadūtaniddese. Etanti dukkaṭaṃ. Yadi evaṃ kasmā pāḷiyaṃ na vuttanti āha ‘‘okāsābhāvenā’’ti. Tattha mūlaṭṭhassa thullaccayavacanato paṭiggaṇhantassa dukkaṭaṃ vattuṃ okāso natthīti okāsābhāvena na vuttaṃ, na pana abhāvatoti adhippāyo.
ஆணத்திக்க²ணே புது²ஜ்ஜனோதி எத்த² அனாக³தே வோரோபேதப்³ப³ஜீவிதிந்த்³ரியவஸேன அத்த²ஸாதி⁴கசேதனாய பவத்தத்தா அரஹந்தகா⁴தகோ ஜாதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Āṇattikkhaṇeputhujjanoti ettha anāgate voropetabbajīvitindriyavasena atthasādhikacetanāya pavattattā arahantaghātako jātoti daṭṭhabbaṃ.
தூ³தகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dūtakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
175. ஸயங் ஸங்க⁴த்தே²ரத்தா ‘‘உபட்டா²னகாலே’’தி வுத்தங். வாசாய வாசாய து³க்கடந்தி ‘‘யோ கோசி மம வசனங் ஸுத்வா இமங் தா⁴ரேதூ’’தி இமினா அதி⁴ப்பாயேன அவத்வா கேவலங் மரணாபி⁴னந்த³னவஸேனேவ வுத்தத்தா ‘‘சோராபி நாம தங் ந ஹனந்தீ’’திஆதி³வாசாஸுபி து³க்கடமேவ வுத்தங். அயமத்தோ² ஏதேன வுத்தோதி யதா² ஸோ ஜானாதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. வாக்யபே⁴த³ந்தி வசீபே⁴த³ங். த்³வின்னங் உத்³தி³ஸ்ஸாதி த்³வே உத்³தி³ஸ்ஸ, த்³வின்னங் வா மரணங் உத்³தி³ஸ்ஸ. உபோ⁴ உத்³தி³ஸ்ஸ மரணங் ஸங்வண்ணெந்தஸ்ஸ சேதனாய ஏகத்தேபி ‘‘த்³வே பாணாதிபாதா’’தி வத்தப்³ப³பா⁴வதோ ப³லவபா⁴வங் ஆபஜ்ஜித்வா படிஸந்தி⁴விபாகஸமனந்தரங் பவத்தியங் அனேகாஸுபி ஜாதீஸு அபராபரியசேதனாவஸேன து³க்கு²ப்பாத³னதோ மஹாவிபாகத்தா ‘‘அகுஸலராஸீ’’தி வுத்தங். ப³ஹூ உத்³தி³ஸ்ஸ மரணஸங்வண்ணனேபி ஏஸேவ நயோ.
175. Sayaṃ saṅghattherattā ‘‘upaṭṭhānakāle’’ti vuttaṃ. Vācāya vācāya dukkaṭanti ‘‘yo koci mama vacanaṃ sutvā imaṃ dhāretū’’ti iminā adhippāyena avatvā kevalaṃ maraṇābhinandanavaseneva vuttattā ‘‘corāpi nāma taṃ na hanantī’’tiādivācāsupi dukkaṭameva vuttaṃ. Ayamattho etena vuttoti yathā so jānātīti sambandho. Vākyabhedanti vacībhedaṃ. Dvinnaṃ uddissāti dve uddissa, dvinnaṃ vā maraṇaṃ uddissa. Ubho uddissa maraṇaṃ saṃvaṇṇentassa cetanāya ekattepi ‘‘dve pāṇātipātā’’ti vattabbabhāvato balavabhāvaṃ āpajjitvā paṭisandhivipākasamanantaraṃ pavattiyaṃ anekāsupi jātīsu aparāpariyacetanāvasena dukkhuppādanato mahāvipākattā ‘‘akusalarāsī’’ti vuttaṃ. Bahū uddissa maraṇasaṃvaṇṇanepi eseva nayo.
ஏவந்தி ‘‘ஸீஸங் வா சி²ந்தி³த்வா பபாதே வா பபதித்வா’’திஆதி³னா. ஆரோசிதமத்தேதி வுத்தமத்தே. யதா² அரியமக்³க³க்க²ணே சத்தாரோ ஸதிபட்டா²னா சத்தாரோ ஸம்மப்பதா⁴னா ச கிச்சவஸேன இஜ்ஜ²ந்தி, ஏவங் சேதனாய ஏகத்தேபி கிச்சவஸேன அனேகா பாணாதிபாதா இஜ்ஜ²ந்தீதி ஆஹ ‘‘தத்தகா பாணாதிபாதா’’தி. யதா² ஹி அத்தானங் ஸதங் கத்வா த³ஸ்ஸேதுகாமஸ்ஸ ‘‘ஸதங் ஹோமி ஸதங் ஹோமீ’’தி கதபரிகம்மவஸேன லத்³த⁴பச்சுப்பன்னபரித்தாரம்மணங் அபி⁴ஞ்ஞாசித்தங் ஸதந்தோக³தா⁴னங் வண்ணேஸு ஏகஸ்ஸ வண்ணங் ஆரம்மணங் கத்வாபி ஸதங் நிப்பா²தே³தி, யதா² ச ஏகஸ்ஸ மரணே பவத்தமானாபி வத⁴கசேதனா ஸகலஸரீரே உப்பஜ்ஜமானங் நிருஜ்ஜ²மானஞ்ச ஸகலம்பி ஜீவிதிந்த்³ரியங் ஏகப்பஹாரேனேவ ஆலம்பி³துமஸக்குணெய்யத்தா டா²னப்பத்தங் ஏகதே³ஸப்பவத்தங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் ஆரம்மணங் கத்வா ஆரம்மணபூ⁴தங் ஸகலம்பி ஜீவிதிந்த்³ரியங் வினாஸேதி, ஏவமேவ பச்சுப்பன்னபரித்தாரம்மணாய வத⁴கசேதனாய மாரேதுகாமதாய பரிக்³க³ஹிதஸத்தேஸு ஏகஸ்ஸேவ ஜீவிதிந்த்³ரியே ஆரம்மணே கதேபி கிச்சனிப்ப²த்திவஸேன ஸப்³பே³பி மாரிதாவ ஹொந்தி.
Evanti ‘‘sīsaṃ vā chinditvā papāte vā papatitvā’’tiādinā. Ārocitamatteti vuttamatte. Yathā ariyamaggakkhaṇe cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā ca kiccavasena ijjhanti, evaṃ cetanāya ekattepi kiccavasena anekā pāṇātipātā ijjhantīti āha ‘‘tattakā pāṇātipātā’’ti. Yathā hi attānaṃ sataṃ katvā dassetukāmassa ‘‘sataṃ homi sataṃ homī’’ti kataparikammavasena laddhapaccuppannaparittārammaṇaṃ abhiññācittaṃ satantogadhānaṃ vaṇṇesu ekassa vaṇṇaṃ ārammaṇaṃ katvāpi sataṃ nipphādeti, yathā ca ekassa maraṇe pavattamānāpi vadhakacetanā sakalasarīre uppajjamānaṃ nirujjhamānañca sakalampi jīvitindriyaṃ ekappahāreneva ālambitumasakkuṇeyyattā ṭhānappattaṃ ekadesappavattaṃ jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ katvā ārammaṇabhūtaṃ sakalampi jīvitindriyaṃ vināseti, evameva paccuppannaparittārammaṇāya vadhakacetanāya māretukāmatāya pariggahitasattesu ekasseva jīvitindriye ārammaṇe katepi kiccanipphattivasena sabbepi māritāva honti.
176. யேஸங் ஹத்த²தோதி யேஸங் ஞாதகபவாரிதானங் ஹத்த²தோ. தேஸங் மூலங் த³த்வா முச்சதீதி இத³ங் தேன கதபயோக³ஸ்ஸ புன பாகதிகபா⁴வாபாத³னங் அவஸானங் பாபெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். ‘‘மூலேன கீதங் பன பொத்த²கங் பொத்த²கஸாமிகானங் த³த்வா முச்சதியேவா’’தி தீஸுபி க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தங். கேனசி பன ‘‘ஸசே பொத்த²கங் ஸாமிகானங் த³த்வா மூலங் ந க³ண்ஹாதி, ந முச்சதி அத்தனியபா⁴வதோ அமோசிதத்தா’’தி வத்வா ப³ஹுதா⁴ பபஞ்சிதங், ந தங் ஸாரதோ பச்சேதப்³ப³ங். பொத்த²கஸாமிகானஞ்ஹி பொத்த²கே தி³ன்னே அஞ்ஞேன கதங் படிலபி⁴த்வா அத்தனா கதபயோக³ஸ்ஸ நாஸிதத்தா கத²ங் ஸோ ந முச்செய்ய, ந ச பரிச்சத்தஸ்ஸ அத்தனியபா⁴வோ தி³ட்டோ²தி. க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘ஸசே மூலேன கீதோ ஹோதி, பொத்த²கஸாமிகானங் பொத்த²கங், யேஸங் ஹத்த²தோ மூலங் க³ஹிதங், தேஸங் மூலங் த³த்வா முச்சதீதி கஸ்மா வுத்தங். பொத்த²கனிமித்தங் மூலஸ்ஸ க³ஹிதத்தா அகப்பியமேதங். யதி³ ஹி பொத்த²கஸாமிகஸ்ஸ பொத்த²கங் த³த்வா ஸயமேவ மூலங் க³ண்ஹெய்ய, அகப்பியமேவ தங். அதா²பி பொத்த²கஸாமிகஸ்ஸ ஸந்திகா மூலங் அக்³க³ஹெத்வா ஸயமேவ தங் பொத்த²கங் ஜா²பெய்ய, ததா²பி அஞ்ஞா யேன ஸத்³தா⁴தெ³ய்யவினிபாதனே ஆபத்தி, தஸ்மா ஏவமாஹா’’தி வுத்தங், தம்பி ந ஸாரதோ பச்சேதப்³ப³ங். தஸ்மா க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தனயோவெத்த² ஸாரதோ த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘மரணவண்ணங் லிகி²ஸ்ஸாமா’’தி ஏகஜ்ஜா²ஸயா ஹுத்வாதி இத³ங் ததா² கரொந்தே ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ஏவங் பன அஸங்வித³ஹித்வாபி மரணாதி⁴ப்பாயேன தஸ்மிங் பொத்த²கே வுத்தவிதி⁴ங் கரொந்தஸ்ஸ பாராஜிகமேவ.
176.Yesaṃhatthatoti yesaṃ ñātakapavāritānaṃ hatthato. Tesaṃ mūlaṃ datvā muccatīti idaṃ tena katapayogassa puna pākatikabhāvāpādanaṃ avasānaṃ pāpetvā dassetuṃ vuttaṃ. ‘‘Mūlena kītaṃ pana potthakaṃ potthakasāmikānaṃ datvā muccatiyevā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Kenaci pana ‘‘sace potthakaṃ sāmikānaṃ datvā mūlaṃ na gaṇhāti, na muccati attaniyabhāvato amocitattā’’ti vatvā bahudhā papañcitaṃ, na taṃ sārato paccetabbaṃ. Potthakasāmikānañhi potthake dinne aññena kataṃ paṭilabhitvā attanā katapayogassa nāsitattā kathaṃ so na mucceyya, na ca pariccattassa attaniyabhāvo diṭṭhoti. Gaṇṭhipade pana ‘‘sace mūlena kīto hoti, potthakasāmikānaṃ potthakaṃ, yesaṃ hatthato mūlaṃ gahitaṃ, tesaṃ mūlaṃ datvā muccatīti kasmā vuttaṃ. Potthakanimittaṃ mūlassa gahitattā akappiyametaṃ. Yadi hi potthakasāmikassa potthakaṃ datvā sayameva mūlaṃ gaṇheyya, akappiyameva taṃ. Athāpi potthakasāmikassa santikā mūlaṃ aggahetvā sayameva taṃ potthakaṃ jhāpeyya, tathāpi aññā yena saddhādeyyavinipātane āpatti, tasmā evamāhā’’ti vuttaṃ, tampi na sārato paccetabbaṃ. Tasmā gaṇṭhipadesu vuttanayovettha sārato daṭṭhabbo. ‘‘Maraṇavaṇṇaṃ likhissāmā’’ti ekajjhāsayā hutvāti idaṃ tathā karonte sandhāya vuttaṃ, evaṃ pana asaṃvidahitvāpi maraṇādhippāyena tasmiṃ potthake vuttavidhiṃ karontassa pārājikameva.
பமாணேதி அத்தனா ஸல்லக்கி²தே பமாணே. தச்செ²த்வாதி உன்னதப்பதே³ஸங் தச்செ²த்வா. பங்ஸுபச்சி²ந்தி ஸப்³ப³ந்திமங் பங்ஸுபச்சி²ங். ‘‘எத்தகங் அல’’ந்தி நிட்டா²பேதுகாமதாய ஸப்³ப³ந்திமபயோக³ஸாதி⁴கா சேதனா ஸன்னிட்டா²பகசேதனா . ஸுத்தந்திகத்தே²ராதி வினயே அபகதஞ்ஞுனோ ஸுத்தந்தபா⁴ணகா. மஹாஅட்ட²கதா²சரியத்தே²ரேயேவ ஸந்தா⁴ய ‘‘வினயங் தே ந ஜானந்தீதி உபஹாஸவஸேன ஸுத்தந்திகத்தே²ராதி வுத்த’’ந்திபி வத³ந்தி. எத்த² ச மஹாஅட்ட²கதா²யங் ‘‘ஆவாடே நிட்டி²தே பதித்வா மரந்து, அனிட்டி²தே மா மரந்தூ’’தி இமினா அதி⁴ப்பாயேன கரொந்தங் ஸந்தா⁴ய ஸப்³ப³ந்திமா ஸன்னிட்டா²பகசேதனா வுத்தா, மஹாபச்சரிஸங்கே²பட்ட²கதா²ஸு பன பட²மப்பஹாரதோ பட்டா²ய ‘‘இமஸ்மிங் ஆவாடே பதித்வா மரந்தூ’’தி இமினா அதி⁴ப்பாயேன கரொந்தஸ்ஸ யஸ்மிங் யஸ்மிங் பயோகே³ கதே தத்த² பதிதா மரந்தி, தங்தங்பயோக³ஸாதி⁴கங் ஸன்னிட்டா²பகசேதனங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஏகஸ்மிம்பி குதா³லப்பஹாரே தி³ன்னே’’திஆதி³ வுத்தந்தி தீஸுபி க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தங். தஸ்மா தேன தேன பரியாயேன அட்ட²கதா²வாதா³னங் அஞ்ஞமஞ்ஞாவிரோதோ⁴ யுத்தோ. அத² வா மஹாஅட்ட²கதா²யங் ஏகஸ்மிங்யேவ தி³வஸே அவூபஸந்தேனேவ பயோகே³ன க²ணித்வா நிட்டா²பெந்தங் ஸந்தா⁴ய ஸப்³ப³ந்திமா ஸன்னிட்டா²பகசேதனா வுத்தா, இதராஸு பன ‘‘இமஸ்மிங் பதித்வா மரந்தூ’’தி அதி⁴ப்பாயேன ஏகஸ்மிங் தி³வஸே கிஞ்சி க²ணித்வா அபரஸ்மிம்பி தி³வஸே ததே²வ கிஞ்சி கிஞ்சி க²ணித்வா நிட்டா²பெந்தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி. ஏவம்பி அட்ட²கதா²னங் அஞ்ஞமஞ்ஞாவிரோதோ⁴ யுத்தோதி அம்ஹாகங் க²ந்தி.
Pamāṇeti attanā sallakkhite pamāṇe. Tacchetvāti unnatappadesaṃ tacchetvā. Paṃsupacchinti sabbantimaṃ paṃsupacchiṃ. ‘‘Ettakaṃ ala’’nti niṭṭhāpetukāmatāya sabbantimapayogasādhikā cetanā sanniṭṭhāpakacetanā . Suttantikattherāti vinaye apakataññuno suttantabhāṇakā. Mahāaṭṭhakathācariyatthereyeva sandhāya ‘‘vinayaṃ te na jānantīti upahāsavasena suttantikattherāti vutta’’ntipi vadanti. Ettha ca mahāaṭṭhakathāyaṃ ‘‘āvāṭe niṭṭhite patitvā marantu, aniṭṭhite mā marantū’’ti iminā adhippāyena karontaṃ sandhāya sabbantimā sanniṭṭhāpakacetanā vuttā, mahāpaccarisaṅkhepaṭṭhakathāsu pana paṭhamappahārato paṭṭhāya ‘‘imasmiṃ āvāṭe patitvā marantū’’ti iminā adhippāyena karontassa yasmiṃ yasmiṃ payoge kate tattha patitā maranti, taṃtaṃpayogasādhikaṃ sanniṭṭhāpakacetanaṃ sandhāya ‘‘ekasmimpi kudālappahāre dinne’’tiādi vuttanti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Tasmā tena tena pariyāyena aṭṭhakathāvādānaṃ aññamaññāvirodho yutto. Atha vā mahāaṭṭhakathāyaṃ ekasmiṃyeva divase avūpasanteneva payogena khaṇitvā niṭṭhāpentaṃ sandhāya sabbantimā sanniṭṭhāpakacetanā vuttā, itarāsu pana ‘‘imasmiṃ patitvā marantū’’ti adhippāyena ekasmiṃ divase kiñci khaṇitvā aparasmimpi divase tatheva kiñci kiñci khaṇitvā niṭṭhāpentaṃ sandhāya vuttanti. Evampi aṭṭhakathānaṃ aññamaññāvirodho yuttoti amhākaṃ khanti.
அத்தனோ த⁴ம்மதாயாதி அஜானித்வா பக்க²லித்வா வா. அரஹந்தாபி ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²ந்தீதி அஞ்ஞேஹி பாதியமானானங் அமரிதுகாமானம்பி அரஹந்தானங் மரணங் ஸம்ப⁴வதீதி வுத்தங். புரிமனயேதி ‘‘மரிதுகாமா இத⁴ மரிஸ்ஸந்தீ’’தி வுத்தனயே. தத்த² பதிதங் ப³ஹி நீஹரித்வாதி எத்த² ‘‘இமஸ்மிங் ஆவாடேயேவ மரந்தூதி நியமாபா⁴வதோ ப³ஹி நீஹரித்வா மாரிதேபி பாராஜிகங் வுத்தங். ஆவாடே பதித்வா தோ²கங் சிராயித்வா க³ச்ச²ந்தங் க³ஹெத்வா மாரிதே ஆவாடஸ்மிங்யேவ அக்³க³ஹிதத்தா பாராஜிகங் ந ஹோதீ’’தி வத³ந்தி, தங் பன அட்ட²கதா²யங் ‘‘பதிதப்பயோகே³ன க³ஹிதத்தா’’தி வுத்தஹேதுஸ்ஸ இதா⁴பி ஸம்ப⁴வதோ வீமங்ஸித்வா க³ஹேதப்³ப³ங். அமரிதுகாமா வாதிபி அதி⁴ப்பாயஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோ ஓபபாதிகே உத்தரிதுங் அஸக்குணித்வா மதேபி பாராஜிகங் வுத்தங். நிப்³ப³த்தித்வாதி வுத்தத்தா பதனங் ந தி³ஸ்ஸதீதி சே? ஓபபாதிகஸ்ஸ தத்த² நிப்³ப³த்தியேவ பதனந்தி நத்தி² விரோதோ⁴. யஸ்மா மாதுயா பதித்வா பரிவத்திதலிங்கா³ய மதாய ஸோ மாதுகா⁴தகோ ஹோதி, ந கேவலங் மனுஸ்ஸபுரிஸகா⁴தகோ, தஸ்மா பதிதஸ்ஸேவ வஸேன ஆபத்தீதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘பதனரூபங் பமாண’’ந்தி வுத்தங். இத³ங் பன அகாரணங். ‘‘மனுஸ்ஸபூ⁴தங் மாதரங் வா பிதரங் வா அபி பரிவத்தலிங்க³ங் ஜீவிதா வோரோபெந்தஸ்ஸ கம்மங் ஆனந்தரியங் ஹோதீ’’தி எத்தகமேவ ஹி அட்ட²கதா²யங் வுத்தங்.
Attano dhammatāyāti ajānitvā pakkhalitvā vā. Arahantāpi saṅgahaṃ gacchantīti aññehi pātiyamānānaṃ amaritukāmānampi arahantānaṃ maraṇaṃ sambhavatīti vuttaṃ. Purimanayeti ‘‘maritukāmā idha marissantī’’ti vuttanaye. Tattha patitaṃ bahi nīharitvāti ettha ‘‘imasmiṃ āvāṭeyeva marantūti niyamābhāvato bahi nīharitvā māritepi pārājikaṃ vuttaṃ. Āvāṭe patitvā thokaṃ cirāyitvā gacchantaṃ gahetvā mārite āvāṭasmiṃyeva aggahitattā pārājikaṃ na hotī’’ti vadanti, taṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘patitappayogena gahitattā’’ti vuttahetussa idhāpi sambhavato vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Amaritukāmā vātipi adhippāyassa sambhavato opapātike uttarituṃ asakkuṇitvā matepi pārājikaṃ vuttaṃ. Nibbattitvāti vuttattā patanaṃ na dissatīti ce? Opapātikassa tattha nibbattiyeva patananti natthi virodho. Yasmā mātuyā patitvā parivattitaliṅgāya matāya so mātughātako hoti, na kevalaṃ manussapurisaghātako, tasmā patitasseva vasena āpattīti adhippāyena ‘‘patanarūpaṃ pamāṇa’’nti vuttaṃ. Idaṃ pana akāraṇaṃ. ‘‘Manussabhūtaṃ mātaraṃ vā pitaraṃ vā api parivattaliṅgaṃ jīvitā voropentassa kammaṃ ānantariyaṃ hotī’’ti ettakameva hi aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
தத்த² ச லிங்கே³ பரிவத்தேபி ஸோ ஏவ ஏககம்மனிப்³ப³த்தோ ப⁴வங்க³ப்பப³ந்தோ⁴ ஜீவிதிந்த்³ரியப்பப³ந்தோ⁴ ச, ந அஞ்ஞோதி ‘‘அபி பரிவத்தலிங்க³’’ந்தி வுத்தங். யோ ஹி லிங்கே³ அபரிவத்தே தஸ்மிங் அத்தபா⁴வே ப⁴வங்க³ஜீவிதிந்த்³ரியப்பப³ந்தோ⁴ , ஸோ ஏவ பரிவத்தேபி லிங்கே³ தங்யேவ ச உபாதா³ய ஏகஜாதிஸமஞ்ஞா. ந செத்த² பா⁴வகலாபக³தஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ வஸேன சோத³னா காதப்³பா³ தத³ஞ்ஞஸ்ஸேவ அதி⁴ப்பேதத்தா. தஞ்ஹி தத்த² அவிச்சே²த³வுத்தியா பப³ந்த⁴வோஹாரங் லப⁴தி, இதரம்பி வா பா⁴வானுபாலதாஸாமஞ்ஞேனாதி அனோகாஸாவ சோத³னா. தஸ்மா பரிவத்தேபி லிங்கே³ தஸ்ஸேவ ஏககம்மனிப்³ப³த்தஸ்ஸ ஸந்தானஸ்ஸ ஜீவிதா வோரோபனதோ வோஹாரபே⁴த³தோ ஸோ இத்தி²கா⁴தகோ வா ஹோது புரிஸகா⁴தகோ வா, ஆனந்தரியகம்மதோ ந முச்சதீதி எத்தகமேவ தத்த² வத்தப்³ப³ங். இத⁴ பன யங்யங்ஜாதிகா ஸத்தா ஹொந்தி, தே மரணஸமயே அத்தனோ அத்தனோ ஜாதிரூபேனேவ மரந்தி, நாஞ்ஞரூபேன, ஜாதிவஸேனேவ ச பாசித்தியது²ல்லச்சயபாராஜிகேஹி ப⁴விதப்³ப³ங். தஸ்மா நாகோ³ வா ஸுபண்ணோ வா யக்க²ரூபேன வா பேதரூபேன வா பதித்வா அத்தனோ திரச்சா²னரூபேன மரதி, தத்த² பாசித்தியமேவ யுத்தங், ந து²ல்லச்சயங் திரச்சா²னக³தஸ்ஸேவ மதத்தா. தேனேவ து³தியத்தே²ரவாதே³ மரணரூபங் பமாணங், தஸ்மா பாசித்தியந்தி வுத்தங். அயமேவ ச வாதோ³ யுத்ததரோ, தேனேவ ஸோ பச்சா² வுத்தோ.
Tattha ca liṅge parivattepi so eva ekakammanibbatto bhavaṅgappabandho jīvitindriyappabandho ca, na aññoti ‘‘api parivattaliṅga’’nti vuttaṃ. Yo hi liṅge aparivatte tasmiṃ attabhāve bhavaṅgajīvitindriyappabandho , so eva parivattepi liṅge taṃyeva ca upādāya ekajātisamaññā. Na cettha bhāvakalāpagatajīvitindriyassa vasena codanā kātabbā tadaññasseva adhippetattā. Tañhi tattha avicchedavuttiyā pabandhavohāraṃ labhati, itarampi vā bhāvānupālatāsāmaññenāti anokāsāva codanā. Tasmā parivattepi liṅge tasseva ekakammanibbattassa santānassa jīvitā voropanato vohārabhedato so itthighātako vā hotu purisaghātako vā, ānantariyakammato na muccatīti ettakameva tattha vattabbaṃ. Idha pana yaṃyaṃjātikā sattā honti, te maraṇasamaye attano attano jātirūpeneva maranti, nāññarūpena, jātivaseneva ca pācittiyathullaccayapārājikehi bhavitabbaṃ. Tasmā nāgo vā supaṇṇo vā yakkharūpena vā petarūpena vā patitvā attano tiracchānarūpena marati, tattha pācittiyameva yuttaṃ, na thullaccayaṃ tiracchānagatasseva matattā. Teneva dutiyattheravāde maraṇarūpaṃ pamāṇaṃ, tasmā pācittiyanti vuttaṃ. Ayameva ca vādo yuttataro, teneva so pacchā vutto.
இமினாவ நயேன மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹே நாக³ஸுபண்ணஸதி³ஸே திரச்சா²னக³தே பதித்வா அத்தனோ ரூபேன மதே பாசித்தியேன ப⁴விதப்³ப³ங். ஏவங் ஸந்தே பாளியங் ‘‘யக்கோ² வா பேதோ வா திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹோ வா தஸ்மிங் பததி, ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸ. பதிதே து³க்கா² வேத³னா உப்பஜ்ஜதி, ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸ. மரதி, ஆபத்தி து²ல்லச்சயஸ்ஸா’’தி கஸ்மா வுத்தந்தி சே? தத்த² கேசி வத³ந்தி – யக்கோ² வா பேதோ வாதி பட²மங் ஸகரூபேனேவ டி²தே யக்க²பேதே த³ஸ்ஸெத்வா புன அஞ்ஞரூபேனபி டி²தே தேயேவ யக்க²பேதே த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹோ வா’’தி வுத்தங், ந பன தாதி³ஸங் திரச்சா²னக³தங் விஸுங் த³ஸ்ஸேதுங். தஸ்மா திரச்சா²னக³தவிக்³க³ஹோ வா மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹோ வா யக்கோ² வா பேதோ வாதி ஏவமெத்த² யோஜனா காதப்³பா³தி. க³ண்டி²பதே³ஸு பன தீஸுபி ‘‘பாளியங் மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹேன டி²ததிரச்சா²னக³தானங் ஆவேணிகங் கத்வா து²ல்லச்சயங் வுத்தங் விய தி³ஸ்ஸதீ’’தி கதி²தங். யக்க²ரூபபேதரூபேன மதேபி ஏஸேவ நயோதி இமினா மரணரூபஸ்ஸேவ பமாணத்தா து²ல்லச்சயங் அதிதி³ஸ்ஸதி.
Imināva nayena manussaviggahe nāgasupaṇṇasadise tiracchānagate patitvā attano rūpena mate pācittiyena bhavitabbaṃ. Evaṃ sante pāḷiyaṃ ‘‘yakkho vā peto vā tiracchānagatamanussaviggaho vā tasmiṃ patati, āpatti dukkaṭassa. Patite dukkhā vedanā uppajjati, āpatti dukkaṭassa. Marati, āpatti thullaccayassā’’ti kasmā vuttanti ce? Tattha keci vadanti – yakkho vā peto vāti paṭhamaṃ sakarūpeneva ṭhite yakkhapete dassetvā puna aññarūpenapi ṭhite teyeva yakkhapete dassetuṃ ‘‘tiracchānagatamanussaviggaho vā’’ti vuttaṃ, na pana tādisaṃ tiracchānagataṃ visuṃ dassetuṃ. Tasmā tiracchānagataviggaho vā manussaviggaho vā yakkho vā peto vāti evamettha yojanā kātabbāti. Gaṇṭhipadesu pana tīsupi ‘‘pāḷiyaṃ manussaviggahena ṭhitatiracchānagatānaṃ āveṇikaṃ katvā thullaccayaṃ vuttaṃ viya dissatī’’ti kathitaṃ. Yakkharūpapetarūpena matepi eseva nayoti iminā maraṇarūpasseva pamāṇattā thullaccayaṃ atidissati.
முதா⁴தி அமூலேன, கிஞ்சி மூலங் அக்³க³ஹெத்வாதி வுத்தங் ஹோதி. ஸோ நித்³தோ³ஸோதி தேன தத்த² கதபயோக³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ. யதி³ பன ஸோபி தத்த² கிஞ்சி கிஞ்சி கரோதி, ந முச்சதியேவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஏவங் பதிதா’’திஆதி³. தத்த² ஏவந்தி ஏவங் மயா கதேதி அத்தோ². ந நஸ்ஸிஸ்ஸந்தீதி அத³ஸ்ஸனங் ந க³மிஸ்ஸந்தி, ந பலாயிஸ்ஸந்தீதி அதி⁴ப்பாயோ. விப்படிஸாரே உப்பன்னேதி மூலட்ட²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். யதி³ பன பச்சி²மோபி லபி⁴த்வா தத்த² வுத்தப்பகாரங் கிஞ்சி கத்வா புன விப்படிஸாரே உப்பன்னே ஏவங் கரோதி, தஸ்ஸபி ஏஸேவ நயோ. பங்ஸும்ஹி பதித்வா மரதீதி அபி⁴னவபூரிதே பங்ஸும்ஹி பாதே³ பவேஸெத்வா உத்³த⁴ரிதுங் அஸக்கொந்தோ தத்தே²வ பதித்வா மரதி. ஜாதபத²வீ ஜாதாதி இத³ங் ஸப்³ப³தா² மத்த²கப்பத்தங் தி²ரபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். பங்ஸுனா பூரெந்தேன பன பாத³த³ண்டா³தீ³ஹி மத்³த³னதாளனாதி³னா ஸுட்டு²தரங் தி²ரபா⁴வங் ஆபாதெ³த்வா பகதிபத²வியா நிப்³பி³ஸேஸே கதே ஜாதபத²வீலக்க²ணங் அப்பத்தேபி முச்சதியேவ. ஓபாதங் ஹரதீதி எத்த² பொக்க²ரணீஸதி³ஸத்தா முச்சதி.
Mudhāti amūlena, kiñci mūlaṃ aggahetvāti vuttaṃ hoti. So niddosoti tena tattha katapayogassa abhāvato. Yadi pana sopi tattha kiñci kiñci karoti, na muccatiyevāti dassento āha ‘‘evaṃ patitā’’tiādi. Tattha evanti evaṃ mayā kateti attho. Na nassissantīti adassanaṃ na gamissanti, na palāyissantīti adhippāyo. Vippaṭisāre uppanneti mūlaṭṭhaṃ sandhāya vuttaṃ. Yadi pana pacchimopi labhitvā tattha vuttappakāraṃ kiñci katvā puna vippaṭisāre uppanne evaṃ karoti, tassapi eseva nayo. Paṃsumhi patitvā maratīti abhinavapūrite paṃsumhi pāde pavesetvā uddharituṃ asakkonto tattheva patitvā marati. Jātapathavī jātāti idaṃ sabbathā matthakappattaṃ thirabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Paṃsunā pūrentena pana pādadaṇḍādīhi maddanatāḷanādinā suṭṭhutaraṃ thirabhāvaṃ āpādetvā pakatipathaviyā nibbisese kate jātapathavīlakkhaṇaṃ appattepi muccatiyeva. Opātaṃ haratīti ettha pokkharaṇīsadisattā muccati.
ஹத்தா² முத்தமத்தேதி ஒட்³டெ³த்வா ஹத்த²தோ முத்தமத்தே. வதிங் கத்வாதி எத்த² யதி³ ஸோ பாஸே வுத்தப்பகாரங் கஞ்சி விஸேஸங் ந கரோதி, அத்தனா கதவதியா வித்³த⁴ங்ஸிதாய முச்சதி. த²த்³த⁴தரங் வா பாஸயட்டி²ங் ட²பேதீதி தி²ரபா⁴வத்த²ங் அபராய பாஸயட்டி²யா ஸத்³தி⁴ங் ப³ந்தி⁴த்வா வா தமேவ வா ஸிதி²லபூ⁴தங் த²த்³த⁴தரங் ப³ந்தி⁴த்வா ட²பேதி. த³ள்ஹதரங் வா தி²ரதரங் வாதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. கா²ணுகந்தி பாஸயட்டி²ப³ந்த⁴னகா²ணுகங். ஸப்³ப³த்தே²வ மாரணத்தா²ய கதப்பயோக³த்தா ந முச்சதி. விப்படிஸாரே உப்பன்னேதி மூலட்ட²ஸ்ஸேவ விப்படிஸாரே உப்பன்னே.
Hatthā muttamatteti oḍḍetvā hatthato muttamatte. Vatiṃ katvāti ettha yadi so pāse vuttappakāraṃ kañci visesaṃ na karoti, attanā katavatiyā viddhaṃsitāya muccati. Thaddhataraṃ vā pāsayaṭṭhiṃ ṭhapetīti thirabhāvatthaṃ aparāya pāsayaṭṭhiyā saddhiṃ bandhitvā vā tameva vā sithilabhūtaṃ thaddhataraṃ bandhitvā ṭhapeti. Daḷhataraṃ vā thirataraṃ vāti etthāpi eseva nayo. Khāṇukanti pāsayaṭṭhibandhanakhāṇukaṃ. Sabbattheva māraṇatthāya katappayogattā na muccati. Vippaṭisāre uppanneti mūlaṭṭhasseva vippaṭisāre uppanne.
தேன அலாதேன…பே॰… ந முச்சதீதி எத்த² ‘‘புப்³பே³ கதப்பயோக³ங் வினாஸெத்வா பச்சா² குஸலசித்தேன பயோகே³ கதேபி ந முச்சதீதி இத³ங் ஸந்தா⁴ய க³ந்தப்³ப³’’ந்தி தீஸுபி க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தங். அயங் பனெத்த² அதி⁴ப்பாயோ யுத்தோ ஸியா – ஆதி³தோயேவ மாரணத்தா²ய கதப்பயோக³த்தா கதபரியோஸிதாய பாஸயட்டி²யா தப்பச்சயா யே யே ஸத்தா மரிஸ்ஸந்தி, தேஸங் தேஸங் வஸேன பட²மதரங்யேவ பாணாதிபாதகம்மஸித்³தி⁴தோ பச்சா² குஸலசித்தேன அஞ்ஞதா² கதேபி ந முச்சதீதி. ரஜ்ஜுகேதி கு²த்³த³கரஜ்ஜுகே. ஸயங் வட்டிதந்தி ப³ஹுரஜ்ஜுகே ஏகதோ கத்வா அத்தனா வட்டிதங். உப்³ப³ட்டெத்வாதி தே ரஜ்ஜுகே விஸுங் விஸுங் கத்வா. க³ருகதரங் கரோதீதி அதிபா⁴ரியங் கரோதி. பரியேஸித்வா கதந்தி அரஞ்ஞங் க³ந்த்வா ருக்க²ங் சி²ந்தி³த்வா தச்செ²த்வா கதங்.
Tena alātena…pe… na muccatīti ettha ‘‘pubbe katappayogaṃ vināsetvā pacchā kusalacittena payoge katepi na muccatīti idaṃ sandhāya gantabba’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Ayaṃ panettha adhippāyo yutto siyā – āditoyeva māraṇatthāya katappayogattā katapariyositāya pāsayaṭṭhiyā tappaccayā ye ye sattā marissanti, tesaṃ tesaṃ vasena paṭhamataraṃyeva pāṇātipātakammasiddhito pacchā kusalacittena aññathā katepi na muccatīti. Rajjuketi khuddakarajjuke. Sayaṃ vaṭṭitanti bahurajjuke ekato katvā attanā vaṭṭitaṃ. Ubbaṭṭetvāti te rajjuke visuṃ visuṃ katvā. Garukataraṃ karotīti atibhāriyaṃ karoti. Pariyesitvā katanti araññaṃ gantvā rukkhaṃ chinditvā tacchetvā kataṃ.
177. ஆலம்ப³னருக்கோ² வாதி தத்த²ஜாதகங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தத³த்த²மேவாதி மாரணத்த²மேவ. விஸமண்ட³லந்தி மஞ்சபீடா²தீ³ஸு ஆலித்தங் விஸமண்ட³லங். வத்வா அஸிங் உபனிக்கி²பதீதி எத்த² முகே²ன அவத்வா வுத்தப்பகாரங் மனஸா சிந்தெத்வா உபனிக்கி²பனேபி ஏஸேவ நயோ. புரிமனயேனாதி ‘‘யேஸங் ஹத்த²தோ மூலங் க³ஹித’’ந்திஆதி³னா. ஸரீரஸ்ஸ விரூபபா⁴வகரணதோ குட்டா²தி³ விஸபா⁴க³ரோகோ³ நாம, ஜீவிதப்பவத்தியா வா அஸபா⁴க³த்தா அனநுகூலத்தா க³ண்ட³பிளகாதி³ யோ கோசி ஜீவிதப்பவத்திபச்சனீகோ விஸபா⁴க³ரோகோ³.
177.Ālambanarukkho vāti tatthajātakaṃ sandhāya vuttaṃ. Tadatthamevāti māraṇatthameva. Visamaṇḍalanti mañcapīṭhādīsu ālittaṃ visamaṇḍalaṃ. Vatvā asiṃ upanikkhipatīti ettha mukhena avatvā vuttappakāraṃ manasā cintetvā upanikkhipanepi eseva nayo. Purimanayenāti ‘‘yesaṃ hatthato mūlaṃ gahita’’ntiādinā. Sarīrassa virūpabhāvakaraṇato kuṭṭhādi visabhāgarogo nāma, jīvitappavattiyā vā asabhāgattā ananukūlattā gaṇḍapiḷakādi yo koci jīvitappavattipaccanīko visabhāgarogo.
178. பரங் வா அமனாபரூபந்தி எத்த² அமனாபங் ரூபங் ஏதஸ்ஸாதி அமனாபரூபோதி பா³ஹிரத்த²ஸமாஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. மனாபியேபி ஏஸேவ நயோதி ஏதேன மனாபிகங் ரூபங் உபஸங்ஹரதீதி எத்த² பரங் வா மனாபரூபங் தஸ்ஸ ஸமீபே ட²பேதி, அத்தனா வா மனாபியேன ரூபேன ஸமன்னாக³தோ திட்ட²தீதிஆதி³ யோஜேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி. தேனேவ அஞ்ஞதரஸ்மிங் க³ண்டி²பதே³ வுத்தங் –
178.Paraṃvā amanāparūpanti ettha amanāpaṃ rūpaṃ etassāti amanāparūpoti bāhiratthasamāso daṭṭhabbo. Manāpiyepi eseva nayoti etena manāpikaṃ rūpaṃ upasaṃharatīti ettha paraṃ vā manāparūpaṃ tassa samīpe ṭhapeti, attanā vā manāpiyena rūpena samannāgato tiṭṭhatītiādi yojetabbanti dasseti. Teneva aññatarasmiṃ gaṇṭhipade vuttaṃ –
‘‘மமாலாபே⁴ன ஏஸித்தீ², மரதூதி ஸமீபகோ³;
‘‘Mamālābhena esitthī, maratūti samīpago;
து³ட்ட²சித்தோ ஸசே யாதி, ஹோதி ஸோ இத்தி²மாரகோ.
Duṭṭhacitto sace yāti, hoti so itthimārako.
‘‘பி⁴க்க²த்தா²ய ஸசே யாதி, ஜானந்தோபி ந மாரகோ;
‘‘Bhikkhatthāya sace yāti, jānantopi na mārako;
அனத்தி²கோ ஹி ஸோ தஸ்ஸா, மரணேன உபெக்க²கோ’’தி.
Anatthiko hi so tassā, maraṇena upekkhako’’ti.
அபரம்பி தத்தே²வ வுத்தங் –
Aparampi tattheva vuttaṃ –
‘‘வியோகே³ன ச மே ஜாயா, ஜனநீ ச ந ஜீவதி;
‘‘Viyogena ca me jāyā, jananī ca na jīvati;
இதி ஜானங் வியுஞ்ஜந்தோ, தத³த்தீ² ஹோதி மாரகோ.
Iti jānaṃ viyuñjanto, tadatthī hoti mārako.
‘‘பப்³ப³ஜ்ஜாதி³னிமித்தஞ்சே, யாதி ஜானங் ந மாரகோ;
‘‘Pabbajjādinimittañce, yāti jānaṃ na mārako;
அனத்தி²கோ ஹி ஸோ தேஸங், மரணேன உபெக்க²கோ’’தி.
Anatthiko hi so tesaṃ, maraṇena upekkhako’’ti.
அலங்கரித்வா உபஸங்ஹரதீதி ‘‘அலாப⁴கேன ஸுஸ்ஸித்வா மரதூ’’தி இமினா அதி⁴ப்பாயேன உபஸங்ஹரதி. தேனேவ ‘‘ஸசே உத்தஸித்வா மரதி, விஸங்கேதோ’’தி வுத்தங். அலாப⁴கேன ஸுஸ்ஸித்வா மரதீதி எத்த² ச பாராஜிகந்தி பாட²ஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. குணபக³ந்தா⁴ சாதி அஹிஆதி³குணபானங் க³ந்தா⁴. ஹங்ஸபுப்ப²ந்தி ஹங்ஸாதீ³னங் பக்க²லோமங் ஸந்தா⁴ய வத³தி.
Alaṅkaritvā upasaṃharatīti ‘‘alābhakena sussitvā maratū’’ti iminā adhippāyena upasaṃharati. Teneva ‘‘sace uttasitvā marati, visaṅketo’’ti vuttaṃ. Alābhakena sussitvā maratīti ettha ca pārājikanti pāṭhaseso daṭṭhabbo. Kuṇapagandhā cāti ahiādikuṇapānaṃ gandhā. Haṃsapupphanti haṃsādīnaṃ pakkhalomaṃ sandhāya vadati.
179. அஸஞ்சிச்சாதி இத³ங் மரணஸங்வத்தனிகஉபக்கமஸ்ஸ அஸல்லக்க²ணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘இமினா உபக்கமேனா’’திஆதி³. அஜானந்தஸ்ஸாதி இத³ங் பன மரணஸங்வத்தனிகஉபக்கமகரணஸ்ஸ அஜானநங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘இமினா அயங் மரிஸ்ஸதீ’’திஆதி³. நமரணாதி⁴ப்பாயஸ்ஸாதி இத³ங் உபக்கமங் ஜானந்தஸ்ஸபி மரணாதி⁴ப்பாயஸ்ஸ அபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘மரணங் அனிச்ச²ந்தஸ்ஸா’’திஆதி³.
179.Asañciccāti idaṃ maraṇasaṃvattanikaupakkamassa asallakkhaṇaṃ sandhāya vuttanti āha ‘‘iminā upakkamenā’’tiādi. Ajānantassāti idaṃ pana maraṇasaṃvattanikaupakkamakaraṇassa ajānanaṃ sandhāya vuttanti āha ‘‘iminā ayaṃ marissatī’’tiādi. Namaraṇādhippāyassāti idaṃ upakkamaṃ jānantassapi maraṇādhippāyassa abhāvaṃ sandhāya vuttanti āha ‘‘maraṇaṃ anicchantassā’’tiādi.
பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Padabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 3. ததியபாராஜிகங் • 3. Tatiyapārājikaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 3. ததியபாராஜிகங் • 3. Tatiyapārājikaṃ
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா • Padabhājanīyavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா • Padabhājanīyavaṇṇanā
