| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
४. दुतियअग्गिसुत्तवण्णना
4. Dutiyaaggisuttavaṇṇanā
४७. चतुत्थे उग्गतसरीरस्साति सो किर ब्राह्मणमहासालो अत्तभावेनपि भोगेहिपि उग्गतो सारप्पत्तो अहोसि, तस्मा उग्गतसरीरोत्वेव पञ्ञायित्थ। उपक्खटोति पच्चुपट्ठितो। थूणूपनीतानीति यूपसङ्खातं थूणं उपनीतानि। यञ्ञत्थायाति वधित्वा यजनत्थाय। उपसङ्कमीति सो किर सब्बं तं यञ्ञसम्भारं सज्जेत्वा चिन्तेसि – ‘‘समणो किर गोतमो महापञ्ञो, किं नु खो मे यञ्ञस्स वण्णं कथेस्सति उदाहु अवण्णं, पुच्छित्वा जानिस्सामी’’ति इमिना कारणेन येन भगवा तेनुपसङ्कमि। अग्गिस्स आदानन्ति यञ्ञयजनत्थाय नवस्स मङ्गलग्गिनो आदियनं। सब्बेन सब्बन्ति सब्बेन सुतेन सब्बं सुतं समेति संसन्दति, एकसदिसं होतीति दस्सेति। सत्थानीति विहिंसनट्ठेन सत्थानि वियाति सत्थानि। सयं पठमं समारम्भतीति अत्तनाव पठमतरं आरभति। हन्तुन्ति हनितुं।
47. Catutthe uggatasarīrassāti so kira brāhmaṇamahāsālo attabhāvenapi bhogehipi uggato sārappatto ahosi, tasmā uggatasarīrotveva paññāyittha. Upakkhaṭoti paccupaṭṭhito. Thūṇūpanītānīti yūpasaṅkhātaṃ thūṇaṃ upanītāni. Yaññatthāyāti vadhitvā yajanatthāya. Upasaṅkamīti so kira sabbaṃ taṃ yaññasambhāraṃ sajjetvā cintesi – ‘‘samaṇo kira gotamo mahāpañño, kiṃ nu kho me yaññassa vaṇṇaṃ kathessati udāhu avaṇṇaṃ, pucchitvā jānissāmī’’ti iminā kāraṇena yena bhagavā tenupasaṅkami. Aggissaādānanti yaññayajanatthāya navassa maṅgalaggino ādiyanaṃ. Sabbena sabbanti sabbena sutena sabbaṃ sutaṃ sameti saṃsandati, ekasadisaṃ hotīti dasseti. Satthānīti vihiṃsanaṭṭhena satthāni viyāti satthāni. Sayaṃ paṭhamaṃ samārambhatīti attanāva paṭhamataraṃ ārabhati. Hantunti hanituṃ.
पहातब्बाति परिहरितब्बा। अतोहयन्ति अतो हि मातापितितो अयं। आहुतोति आगतो। सम्भूतोति उप्पन्नो। अयं वुच्चति, ब्राह्मण, गहपतग्गीति अयं पुत्तदारादिगणो यस्मा, गहपति, विय गेहसामिको विय हुत्वा अग्गति विचरति, तस्मा गहपतग्गीति वुच्चति। अत्तानन्ति चित्तं। दमेन्तीति इन्द्रियदमनेन दमेन्ति। समेन्तीति रागादिसमनेन समेन्ति। तेसञ्ञेव परिनिब्बापनेन परिनिब्बापेन्ति। निक्खिपितब्बोति यथा न विनस्सति, एवं ठपेतब्बो। उपवायतन्ति उपवायतु। एवञ्च पन वत्वा ब्राह्मणो सब्बेसम्पि तेसं पाणानं जीवितं दत्वा यञ्ञसालं विद्धंसेत्वा सत्थु सासने ओपानभूतो अहोसीति।
Pahātabbāti pariharitabbā. Atohayanti ato hi mātāpitito ayaṃ. Āhutoti āgato. Sambhūtoti uppanno. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, gahapataggīti ayaṃ puttadārādigaṇo yasmā, gahapati, viya gehasāmiko viya hutvā aggati vicarati, tasmā gahapataggīti vuccati. Attānanti cittaṃ. Damentīti indriyadamanena damenti. Samentīti rāgādisamanena samenti. Tesaññeva parinibbāpanena parinibbāpenti. Nikkhipitabboti yathā na vinassati, evaṃ ṭhapetabbo. Upavāyatanti upavāyatu. Evañca pana vatvā brāhmaṇo sabbesampi tesaṃ pāṇānaṃ jīvitaṃ datvā yaññasālaṃ viddhaṃsetvā satthu sāsane opānabhūto ahosīti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ४. दुतियअग्गिसुत्तं • 4. Dutiyaaggisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ४-५. दुतियअग्गिसुत्तादिवण्णना • 4-5. Dutiyaaggisuttādivaṇṇanā
