| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๔. ทุติยอคฺคิสุตฺตวณฺณนา
4. Dutiyaaggisuttavaṇṇanā
๔๗. จตุเตฺถ อุคฺคตสรีรสฺสาติ โส กิร พฺราหฺมณมหาสาโล อตฺตภาเวนปิ โภเคหิปิ อุคฺคโต สารปฺปโตฺต อโหสิ, ตสฺมา อุคฺคตสรีโรเตฺวว ปญฺญายิตฺถฯ อุปกฺขโฎติ ปจฺจุปฎฺฐิโตฯ ถูณูปนีตานีติ ยูปสงฺขาตํ ถูณํ อุปนีตานิฯ ยญฺญตฺถายาติ วธิตฺวา ยชนตฺถายฯ อุปสงฺกมีติ โส กิร สพฺพํ ตํ ยญฺญสมฺภารํ สเชฺชตฺวา จิเนฺตสิ – ‘‘สมโณ กิร โคตโม มหาปโญฺญ, กิํ นุ โข เม ยญฺญสฺส วณฺณํ กเถสฺสติ อุทาหุ อวณฺณํ, ปุจฺฉิตฺวา ชานิสฺสามี’’ติ อิมินา การเณน เยน ภควา เตนุปสงฺกมิฯ อคฺคิสฺส อาทานนฺติ ยญฺญยชนตฺถาย นวสฺส มงฺคลคฺคิโน อาทิยนํฯ สเพฺพน สพฺพนฺติ สเพฺพน สุเตน สพฺพํ สุตํ สเมติ สํสนฺทติ, เอกสทิสํ โหตีติ ทเสฺสติฯ สตฺถานีติ วิหิํสนเฎฺฐน สตฺถานิ วิยาติ สตฺถานิฯ สยํ ปฐมํ สมารมฺภตีติ อตฺตนาว ปฐมตรํ อารภติฯ หนฺตุนฺติ หนิตุํฯ
47. Catutthe uggatasarīrassāti so kira brāhmaṇamahāsālo attabhāvenapi bhogehipi uggato sārappatto ahosi, tasmā uggatasarīrotveva paññāyittha. Upakkhaṭoti paccupaṭṭhito. Thūṇūpanītānīti yūpasaṅkhātaṃ thūṇaṃ upanītāni. Yaññatthāyāti vadhitvā yajanatthāya. Upasaṅkamīti so kira sabbaṃ taṃ yaññasambhāraṃ sajjetvā cintesi – ‘‘samaṇo kira gotamo mahāpañño, kiṃ nu kho me yaññassa vaṇṇaṃ kathessati udāhu avaṇṇaṃ, pucchitvā jānissāmī’’ti iminā kāraṇena yena bhagavā tenupasaṅkami. Aggissaādānanti yaññayajanatthāya navassa maṅgalaggino ādiyanaṃ. Sabbena sabbanti sabbena sutena sabbaṃ sutaṃ sameti saṃsandati, ekasadisaṃ hotīti dasseti. Satthānīti vihiṃsanaṭṭhena satthāni viyāti satthāni. Sayaṃ paṭhamaṃ samārambhatīti attanāva paṭhamataraṃ ārabhati. Hantunti hanituṃ.
ปหาตพฺพาติ ปริหริตพฺพาฯ อโตหยนฺติ อโต หิ มาตาปิติโต อยํฯ อาหุโตติ อาคโตฯ สมฺภูโตติ อุปฺปโนฺนฯ อยํ วุจฺจติ, พฺราหฺมณ, คหปตคฺคีติ อยํ ปุตฺตทาราทิคโณ ยสฺมา, คหปติ, วิย เคหสามิโก วิย หุตฺวา อคฺคติ วิจรติ, ตสฺมา คหปตคฺคีติ วุจฺจติฯ อตฺตานนฺติ จิตฺตํฯ ทเมนฺตีติ อินฺทฺริยทมเนน ทเมนฺติฯ สเมนฺตีติ ราคาทิสมเนน สเมนฺติฯ เตสเญฺญว ปรินิพฺพาปเนน ปรินิพฺพาเปนฺติฯ นิกฺขิปิตโพฺพติ ยถา น วินสฺสติ, เอวํ ฐเปตโพฺพฯ อุปวายตนฺติ อุปวายตุฯ เอวญฺจ ปน วตฺวา พฺราหฺมโณ สเพฺพสมฺปิ เตสํ ปาณานํ ชีวิตํ ทตฺวา ยญฺญสาลํ วิทฺธํเสตฺวา สตฺถุ สาสเน โอปานภูโต อโหสีติฯ
Pahātabbāti pariharitabbā. Atohayanti ato hi mātāpitito ayaṃ. Āhutoti āgato. Sambhūtoti uppanno. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, gahapataggīti ayaṃ puttadārādigaṇo yasmā, gahapati, viya gehasāmiko viya hutvā aggati vicarati, tasmā gahapataggīti vuccati. Attānanti cittaṃ. Damentīti indriyadamanena damenti. Samentīti rāgādisamanena samenti. Tesaññeva parinibbāpanena parinibbāpenti. Nikkhipitabboti yathā na vinassati, evaṃ ṭhapetabbo. Upavāyatanti upavāyatu. Evañca pana vatvā brāhmaṇo sabbesampi tesaṃ pāṇānaṃ jīvitaṃ datvā yaññasālaṃ viddhaṃsetvā satthu sāsane opānabhūto ahosīti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๔. ทุติยอคฺคิสุตฺตํ • 4. Dutiyaaggisuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๔-๕. ทุติยอคฺคิสุตฺตาทิวณฺณนา • 4-5. Dutiyaaggisuttādivaṇṇanā
