| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
2. දුතියආඝාතපටිවිනයසුත්‌තං
2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttaṃ
162. තත්‍ර ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ආවුසො භික්‌ඛවෙ’’ති. ‘‘ආවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො එතදවොච –
162. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘පඤ්‌චිමෙ, ආවුසො, ආඝාතපටිවිනයා යත්‌ථ භික්‌ඛුනො උප්‌පන්‌නො ආඝාතො සබ්‌බසො පටිවිනෙතබ්‌බො. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො හොති පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො; එවරූපෙපි, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො හොති පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො; එවරූපෙපි, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො හොති අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො, ලභති ච කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං; එවරූපෙපි, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො හොති අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො, න ච ලභති කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං; එවරූපෙපි, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො, ලභති ච කාලෙන වා කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං; එවරූපෙපි, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො.
‘‘Pañcime, āvuso, āghātapaṭivinayā yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo. Katame pañca? Idhāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti parisuddhavacīsamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhavacīsamācāro hoti parisuddhakāyasamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena vā kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘තත්‍රාවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො, කථං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, භික්‌ඛු පංසුකූලිකො රථියාය නන්‌තකං දිස්‌වා වාමෙන පාදෙන නිග්‌ගණ්‌හිත්‌වා දක්‌ඛිණෙන පාදෙන පත්‌ථරිත්‌වා 1, යො තත්‌ථ සාරො තං පරිපාතෙත්‌වා ආදාය පක්‌කමෙය්‍ය; එවමෙවං ඛ්‌වාවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො, යාස්‌ස අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරතා න සාස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා, යා ච ඛ්‌වාස්‌ස පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරතා සාස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා. එවං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, bhikkhu paṃsukūliko rathiyāya nantakaṃ disvā vāmena pādena niggaṇhitvā dakkhiṇena pādena pattharitvā 2, yo tattha sāro taṃ paripātetvā ādāya pakkameyya; evamevaṃ khvāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhavacīsamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘තත්‍රාවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො, කථං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, පොක්‌ඛරණී සෙවාලපණකපරියොනද්‌ධා. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො. සො තං පොක්‌ඛරණිං ඔගාහෙත්‌වා උභොහි හත්‌ථෙහි ඉතිචිති ච සෙවාලපණකං අපවියූහිත්‌වා අඤ්‌ජලිනා පිවිත්‌වා පක්‌කමෙය්‍ය. එවමෙවං ඛො, ආවුසො , ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො, යාස්‌ස අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරතා න සාස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා, යා ච ඛ්‌වාස්‌ස පරිසුද්‌ධකායසමාචාරතා සාස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා. එවං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī sevālapaṇakapariyonaddhā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā ubhohi hatthehi iticiti ca sevālapaṇakaṃ apaviyūhitvā añjalinā pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, yāssa aparisuddhavacīsamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhakāyasamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘තත්‍රාවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො ලභති ච කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, කථං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, පරිත්‌තං ගොපදෙ 3 උදකං. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘ඉදං ඛො පරිත්‌තං ගොපදෙ උදකං. සචාහං අඤ්‌ජලිනා වා පිවිස්‌සාමි භාජනෙන වා ඛොභෙස්‌සාමිපි තං ලොළෙස්‌සාමිපි තං අපෙය්‍යම්‌පි තං කරිස්‌සාමි. යංනූනාහං චතුක්‌කුණ්‌ඩිකො 4 නිපතිත්‌වා ගොපීතකං පිවිත්‌වා පක්‌කමෙය්‍ය’න්‌ති. සො චතුක්‌කුණ්‌ඩිකො නිපතිත්‌වා ගොපීතකං පිවිත්‌වා පක්‌කමෙය්‍ය. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො ලභති ච කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, යාස්‌ස අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරතා න සාස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා; යාපිස්‌ස අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරතා න සාපිස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා. යඤ්‌ච ඛො සො ලභති කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, තමෙවස්‌ස 5 තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බං. එවං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, parittaṃ gopade 6 udakaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tassa evamassa – ‘idaṃ kho parittaṃ gopade udakaṃ. Sacāhaṃ añjalinā vā pivissāmi bhājanena vā khobhessāmipi taṃ loḷessāmipi taṃ apeyyampi taṃ karissāmi. Yaṃnūnāhaṃ catukkuṇḍiko 7 nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya’nti. So catukkuṇḍiko nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa aparisuddhavacīsamācāratā na sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Yañca kho so labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tamevassa 8 tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘තත්‍රාවුසො , ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො න ච ලභති කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, කථං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, පුරිසො ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො. තස්‌ස පුරතොපිස්‌ස දූරෙ ගාමො පච්‌ඡතොපිස්‌ස දූරෙ ගාමො. සො න ලභෙය්‍ය සප්‌පායානි භොජනානි, න ලභෙය්‍ය සප්‌පායානි භෙසජ්‌ජානි, න ලභෙය්‍ය පතිරූපං උපට්‌ඨාකං, න ලභෙය්‍ය ගාමන්‌තනායකං. තමෙනං අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පස්‌සෙය්‍ය අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො. සො තස්‌මිං පුරිසෙ කාරුඤ්‌ඤංයෙව උපට්‌ඨාපෙය්‍ය, අනුද්‌දයංයෙව උපට්‌ඨාපෙය්‍ය, අනුකම්‌පංයෙව උපට්‌ඨාපෙය්‍ය – ‘අහො වතායං පුරිසො ලභෙය්‍ය සප්‌පායානි භොජනානි, ලභෙය්‍ය සප්‌පායානි භෙසජ්‌ජානි, ලභෙය්‍ය පතිරූපං උපට්‌ඨාකං, ලභෙය්‍ය ගාමන්‌තනායකං! තං කිස්‌ස හෙතු? මායං 9 පුරිසො ඉධෙව අනයබ්‍යසනං ආපජ්‌ජී’ති 10! එවමෙවං ඛො, ආවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරො අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො න ච ලභති කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, එවරූපෙපි 11, ආවුසො, පුග්‌ගලෙ කාරුඤ්‌ඤංයෙව උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බං අනුද්‌දයායෙව උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බා අනුකම්‌පායෙව උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බා – ‘අහො වත අයමායස්‌මා කායදුච්‌චරිතං පහාය කායසුචරිතං භාවෙය්‍ය, වචීදුච්‌චරිතං පහාය වචීසුචරිතං භාවෙය්‍ය, මනොදුච්‌චරිතං පහාය මනොසුචරිතං භාවෙය්‍ය ! තං කිස්‌ස හෙතු? මායං ආයස්‌මා 12 කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජී’ති 13! එවං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, puriso ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno addhānamaggappaṭipanno. Tassa puratopissa dūre gāmo pacchatopissa dūre gāmo. So na labheyya sappāyāni bhojanāni, na labheyya sappāyāni bhesajjāni, na labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, na labheyya gāmantanāyakaṃ. Tamenaṃ aññataro puriso passeyya addhānamaggappaṭipanno. So tasmiṃ purise kāruññaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anuddayaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anukampaṃyeva upaṭṭhāpeyya – ‘aho vatāyaṃ puriso labheyya sappāyāni bhojanāni, labheyya sappāyāni bhesajjāni, labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, labheyya gāmantanāyakaṃ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ 14 puriso idheva anayabyasanaṃ āpajjī’ti 15! Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, evarūpepi 16, āvuso, puggale kāruññaṃyeva upaṭṭhāpetabbaṃ anuddayāyeva upaṭṭhāpetabbā anukampāyeva upaṭṭhāpetabbā – ‘aho vata ayamāyasmā kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveyya, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveyya, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveyya ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ āyasmā 17 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjī’ti 18! Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘තත්‍රාවුසො , ය්‌වායං පුග්‌ගලො පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො ලභති ච කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, කථං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, පොක්‌ඛරණී අච්‌ඡොදකා සාතොදකා සීතොදකා 19 සෙතකා 20 සුපතිත්‌ථා රමණීයා නානාරුක්‌ඛෙහි සඤ්‌ඡන්‌නා. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො . සො තං පොක්‌ඛරණිං ඔගාහෙත්‌වා න්‌හාත්‌වා ච පිවිත්‌වා ච පච්‌චුත්‌තරිත්‌වා තත්‌ථෙව රුක්‌ඛච්‌ඡායාය නිසීදෙය්‍ය වා නිපජ්‌ජෙය්‍ය වා.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā 21 setakā 22 supatitthā ramaṇīyā nānārukkhehi sañchannā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito . So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā tattheva rukkhacchāyāya nisīdeyya vā nipajjeyya vā.
එවමෙවං ඛො, ආවුසො, ය්‌වායං පුග්‌ගලො පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො ලභති ච කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, යාපිස්‌ස පරිසුද්‌ධකායසමාචාරතා සාපිස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා; යාපිස්‌ස පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරතා සාපිස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බා; යම්‌පි ලභති කාලෙන කාලං චෙතසො විවරං චෙතසො පසාදං, තම්‌පිස්‌ස තස්‌මිං සමයෙ මනසි කාතබ්‌බං. එවං තස්‌මිං පුග්‌ගලෙ ආඝාතො පටිවිනෙතබ්‌බො. සමන්‌තපාසාදිකං, ආවුසො, පුග්‌ගලං ආගම්‌ම චිත්‌තං පසීදති.
Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāpissa parisuddhakāyasamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa parisuddhavacīsamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yampi labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tampissa tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo. Samantapāsādikaṃ, āvuso, puggalaṃ āgamma cittaṃ pasīdati.
‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, පඤ්‌ච ආඝාතපටිවිනයා, යත්‌ථ භික්‌ඛුනො උප්‌පන්‌නො ආඝාතො සබ්‌බසො පටිවිනෙතබ්‌බො’’ති. දුතියං.
‘‘Ime kho, āvuso, pañca āghātapaṭivinayā, yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 2. දුතියආඝාතපටිවිනයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-5. පඨමආඝාතපටිවිනයසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-5. Paṭhamaāghātapaṭivinayasuttādivaṇṇanā
