Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൨. ദുതിയആഘാതപടിവിനയസുത്തം
2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttaṃ
൧൬൨. തത്ര ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ആവുസോ ഭിക്ഖവേ’’തി. ‘‘ആവുസോ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ പച്ചസ്സോസും. ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഏതദവോച –
162. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘പഞ്ചിമേ, ആവുസോ, ആഘാതപടിവിനയാ യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ ഉപ്പന്നോ ആഘാതോ സബ്ബസോ പടിവിനേതബ്ബോ. കതമേ പഞ്ച? ഇധാവുസോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ ഹോതി പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ; ഏവരൂപേപി, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ. ഇധ പനാവുസോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ഹോതി പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ; ഏവരൂപേപി, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ. ഇധ പനാവുസോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ ഹോതി അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ, ലഭതി ച കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം; ഏവരൂപേപി, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ. ഇധ പനാവുസോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ ഹോതി അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ, ന ച ലഭതി കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം; ഏവരൂപേപി, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ. ഇധ പനാവുസോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ, ലഭതി ച കാലേന വാ കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം; ഏവരൂപേപി, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ.
‘‘Pañcime, āvuso, āghātapaṭivinayā yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo. Katame pañca? Idhāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti parisuddhavacīsamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhavacīsamācāro hoti parisuddhakāyasamācāro; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo aparisuddhakāyasamācāro hoti aparisuddhavacīsamācāro, na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo. Idha panāvuso, ekacco puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, labhati ca kālena vā kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ; evarūpepi, āvuso, puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘തത്രാവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ, കഥം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ? സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, ഭിക്ഖു പംസുകൂലികോ രഥിയായ നന്തകം ദിസ്വാ വാമേന പാദേന നിഗ്ഗണ്ഹിത്വാ ദക്ഖിണേന പാദേന പത്ഥരിത്വാ 1, യോ തത്ഥ സാരോ തം പരിപാതേത്വാ ആദായ പക്കമേയ്യ; ഏവമേവം ഖ്വാവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ, യാസ്സ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരതാ ന സാസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ, യാ ച ഖ്വാസ്സ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരതാ സാസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ. ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, bhikkhu paṃsukūliko rathiyāya nantakaṃ disvā vāmena pādena niggaṇhitvā dakkhiṇena pādena pattharitvā 2, yo tattha sāro taṃ paripātetvā ādāya pakkameyya; evamevaṃ khvāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhavacīsamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘തത്രാവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ, കഥം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ? സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, പോക്ഖരണീ സേവാലപണകപരിയോനദ്ധാ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ. സോ തം പോക്ഖരണിം ഓഗാഹേത്വാ ഉഭോഹി ഹത്ഥേഹി ഇതിചിതി ച സേവാലപണകം അപവിയൂഹിത്വാ അഞ്ജലിനാ പിവിത്വാ പക്കമേയ്യ. ഏവമേവം ഖോ, ആവുസോ , യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ, യാസ്സ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരതാ ന സാസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ, യാ ച ഖ്വാസ്സ പരിസുദ്ധകായസമാചാരതാ സാസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ. ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī sevālapaṇakapariyonaddhā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā ubhohi hatthehi iticiti ca sevālapaṇakaṃ apaviyūhitvā añjalinā pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhavacīsamācāro parisuddhakāyasamācāro, yāssa aparisuddhavacīsamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā, yā ca khvāssa parisuddhakāyasamācāratā sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘തത്രാവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ലഭതി ച കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, കഥം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ? സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, പരിത്തം ഗോപദേ 3 ഉദകം. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘ഇദം ഖോ പരിത്തം ഗോപദേ ഉദകം. സചാഹം അഞ്ജലിനാ വാ പിവിസ്സാമി ഭാജനേന വാ ഖോഭേസ്സാമിപി തം ലോളേസ്സാമിപി തം അപേയ്യമ്പി തം കരിസ്സാമി. യംനൂനാഹം ചതുക്കുണ്ഡികോ 4 നിപതിത്വാ ഗോപീതകം പിവിത്വാ പക്കമേയ്യ’ന്തി. സോ ചതുക്കുണ്ഡികോ നിപതിത്വാ ഗോപീതകം പിവിത്വാ പക്കമേയ്യ. ഏവമേവം ഖോ, ആവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ലഭതി ച കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, യാസ്സ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരതാ ന സാസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ; യാപിസ്സ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരതാ ന സാപിസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ. യഞ്ച ഖോ സോ ലഭതി കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, തമേവസ്സ 5 തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബം. ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ.
‘‘Tatrāvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, parittaṃ gopade 6 udakaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tassa evamassa – ‘idaṃ kho parittaṃ gopade udakaṃ. Sacāhaṃ añjalinā vā pivissāmi bhājanena vā khobhessāmipi taṃ loḷessāmipi taṃ apeyyampi taṃ karissāmi. Yaṃnūnāhaṃ catukkuṇḍiko 7 nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya’nti. So catukkuṇḍiko nipatitvā gopītakaṃ pivitvā pakkameyya. Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāssa aparisuddhakāyasamācāratā na sāssa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa aparisuddhavacīsamācāratā na sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā. Yañca kho so labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tamevassa 8 tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘തത്രാവുസോ , യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ന ച ലഭതി കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, കഥം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ? സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, പുരിസോ ആബാധികോ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ. തസ്സ പുരതോപിസ്സ ദൂരേ ഗാമോ പച്ഛതോപിസ്സ ദൂരേ ഗാമോ. സോ ന ലഭേയ്യ സപ്പായാനി ഭോജനാനി, ന ലഭേയ്യ സപ്പായാനി ഭേസജ്ജാനി, ന ലഭേയ്യ പതിരൂപം ഉപട്ഠാകം, ന ലഭേയ്യ ഗാമന്തനായകം. തമേനം അഞ്ഞതരോ പുരിസോ പസ്സേയ്യ അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ. സോ തസ്മിം പുരിസേ കാരുഞ്ഞംയേവ ഉപട്ഠാപേയ്യ, അനുദ്ദയംയേവ ഉപട്ഠാപേയ്യ, അനുകമ്പംയേവ ഉപട്ഠാപേയ്യ – ‘അഹോ വതായം പുരിസോ ലഭേയ്യ സപ്പായാനി ഭോജനാനി, ലഭേയ്യ സപ്പായാനി ഭേസജ്ജാനി, ലഭേയ്യ പതിരൂപം ഉപട്ഠാകം, ലഭേയ്യ ഗാമന്തനായകം! തം കിസ്സ ഹേതു? മായം 9 പുരിസോ ഇധേവ അനയബ്യസനം ആപജ്ജീ’തി 10! ഏവമേവം ഖോ, ആവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ അപരിസുദ്ധകായസമാചാരോ അപരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ന ച ലഭതി കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, ഏവരൂപേപി 11, ആവുസോ, പുഗ്ഗലേ കാരുഞ്ഞംയേവ ഉപട്ഠാപേതബ്ബം അനുദ്ദയായേവ ഉപട്ഠാപേതബ്ബാ അനുകമ്പായേവ ഉപട്ഠാപേതബ്ബാ – ‘അഹോ വത അയമായസ്മാ കായദുച്ചരിതം പഹായ കായസുചരിതം ഭാവേയ്യ, വചീദുച്ചരിതം പഹായ വചീസുചരിതം ഭാവേയ്യ, മനോദുച്ചരിതം പഹായ മനോസുചരിതം ഭാവേയ്യ ! തം കിസ്സ ഹേതു? മായം ആയസ്മാ 12 കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജീ’തി 13! ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, puriso ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno addhānamaggappaṭipanno. Tassa puratopissa dūre gāmo pacchatopissa dūre gāmo. So na labheyya sappāyāni bhojanāni, na labheyya sappāyāni bhesajjāni, na labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, na labheyya gāmantanāyakaṃ. Tamenaṃ aññataro puriso passeyya addhānamaggappaṭipanno. So tasmiṃ purise kāruññaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anuddayaṃyeva upaṭṭhāpeyya, anukampaṃyeva upaṭṭhāpeyya – ‘aho vatāyaṃ puriso labheyya sappāyāni bhojanāni, labheyya sappāyāni bhesajjāni, labheyya patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, labheyya gāmantanāyakaṃ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ 14 puriso idheva anayabyasanaṃ āpajjī’ti 15! Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo aparisuddhakāyasamācāro aparisuddhavacīsamācāro na ca labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, evarūpepi 16, āvuso, puggale kāruññaṃyeva upaṭṭhāpetabbaṃ anuddayāyeva upaṭṭhāpetabbā anukampāyeva upaṭṭhāpetabbā – ‘aho vata ayamāyasmā kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveyya, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveyya, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveyya ! Taṃ kissa hetu? Māyaṃ āyasmā 17 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjī’ti 18! Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo.
‘‘തത്രാവുസോ , യ്വായം പുഗ്ഗലോ പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ലഭതി ച കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, കഥം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ? സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, പോക്ഖരണീ അച്ഛോദകാ സാതോദകാ സീതോദകാ 19 സേതകാ 20 സുപതിത്ഥാ രമണീയാ നാനാരുക്ഖേഹി സഞ്ഛന്നാ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ . സോ തം പോക്ഖരണിം ഓഗാഹേത്വാ ന്ഹാത്വാ ച പിവിത്വാ ച പച്ചുത്തരിത്വാ തത്ഥേവ രുക്ഖച്ഛായായ നിസീദേയ്യ വാ നിപജ്ജേയ്യ വാ.
‘‘Tatrāvuso , yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, kathaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo? Seyyathāpi, āvuso, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā 21 setakā 22 supatitthā ramaṇīyā nānārukkhehi sañchannā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito . So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā tattheva rukkhacchāyāya nisīdeyya vā nipajjeyya vā.
ഏവമേവം ഖോ, ആവുസോ, യ്വായം പുഗ്ഗലോ പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ലഭതി ച കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, യാപിസ്സ പരിസുദ്ധകായസമാചാരതാ സാപിസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ; യാപിസ്സ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരതാ സാപിസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബാ; യമ്പി ലഭതി കാലേന കാലം ചേതസോ വിവരം ചേതസോ പസാദം, തമ്പിസ്സ തസ്മിം സമയേ മനസി കാതബ്ബം. ഏവം തസ്മിം പുഗ്ഗലേ ആഘാതോ പടിവിനേതബ്ബോ. സമന്തപാസാദികം, ആവുസോ, പുഗ്ഗലം ആഗമ്മ ചിത്തം പസീദതി.
Evamevaṃ kho, āvuso, yvāyaṃ puggalo parisuddhakāyasamācāro parisuddhavacīsamācāro labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, yāpissa parisuddhakāyasamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yāpissa parisuddhavacīsamācāratā sāpissa tasmiṃ samaye manasi kātabbā; yampi labhati kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādaṃ, tampissa tasmiṃ samaye manasi kātabbaṃ. Evaṃ tasmiṃ puggale āghāto paṭivinetabbo. Samantapāsādikaṃ, āvuso, puggalaṃ āgamma cittaṃ pasīdati.
‘‘ഇമേ ഖോ, ആവുസോ, പഞ്ച ആഘാതപടിവിനയാ, യത്ഥ ഭിക്ഖുനോ ഉപ്പന്നോ ആഘാതോ സബ്ബസോ പടിവിനേതബ്ബോ’’തി. ദുതിയം.
‘‘Ime kho, āvuso, pañca āghātapaṭivinayā, yattha bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൨. ദുതിയആഘാതപടിവിനയസുത്തവണ്ണനാ • 2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൫. പഠമആഘാതപടിവിനയസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-5. Paṭhamaāghātapaṭivinayasuttādivaṇṇanā