| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
२. दुतियआघातपटिविनयसुत्तवण्णना
2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttavaṇṇanā
१६२. दुतिये आघातो एतेसु पटिविनेतब्बोति आघातपटिविनया । आघातो एतेहि पटिविनेतब्बोतिपि आघातपटिविनया। पटिविनयोति हि पटिविनयवत्थूनम्पि पटिविनयकारणानम्पि एतं अधिवचनं, तदुभयम्पि इध वट्टति। पञ्च हि पुग्गला पटिविनयवत्थू होन्ति पञ्चहि उपमाहि पञ्च पटिपत्तियो पटिविनयकारणानि। लभति च कालेन कालं चेतसो विवरं चेतसो पसादन्ति काले काले समथविपस्सनाचित्तस्स उप्पन्नोकाससङ्खातं विवरञ्चेव सद्धासम्पन्नभावसङ्खातं पसादञ्च लभति।
162. Dutiye āghāto etesu paṭivinetabboti āghātapaṭivinayā. Āghāto etehi paṭivinetabbotipi āghātapaṭivinayā. Paṭivinayoti hi paṭivinayavatthūnampi paṭivinayakāraṇānampi etaṃ adhivacanaṃ, tadubhayampi idha vaṭṭati. Pañca hi puggalā paṭivinayavatthū honti pañcahi upamāhi pañca paṭipattiyo paṭivinayakāraṇāni. Labhati ca kālena kālaṃ cetaso vivaraṃ cetaso pasādanti kāle kāle samathavipassanācittassa uppannokāsasaṅkhātaṃ vivarañceva saddhāsampannabhāvasaṅkhātaṃ pasādañca labhati.
रथियायाति अन्तरवीथियं। नन्तकन्ति पिलोतिकखण्डं। निग्गहेत्वाति अक्कमित्वा। यो तत्थ सारोति यं तत्थ थिरट्ठानं। तं परिपातेत्वाति तं लुञ्चित्वा। एवमेव खोति एत्थ पंसुकूलिको विय मेत्ताविहारी दट्ठब्बो, रथियाय नन्तकं विय वेरिपुग्गलो, दुब्बलट्ठानं विय अपरिसुद्धकायसमाचारता, थिरट्ठानं विय परिसुद्धवचीसमाचारता, दुब्बलट्ठानं छड्डेत्वा थिरट्ठानं आदाय गन्त्वा सिब्बित्वा रजित्वा पारुपित्वा विचरणकालो विय अपरिसुद्धकायसमाचारतं अमनसिकत्वा परिसुद्धवचीसमाचारतं मनसिकत्वा वेरिम्हि चित्तुप्पादं निब्बापेत्वा फासुविहारकालो दट्ठब्बो।
Rathiyāyāti antaravīthiyaṃ. Nantakanti pilotikakhaṇḍaṃ. Niggahetvāti akkamitvā. Yo tattha sāroti yaṃ tattha thiraṭṭhānaṃ. Taṃ paripātetvāti taṃ luñcitvā. Evameva khoti ettha paṃsukūliko viya mettāvihārī daṭṭhabbo, rathiyāya nantakaṃ viya veripuggalo, dubbalaṭṭhānaṃ viya aparisuddhakāyasamācāratā, thiraṭṭhānaṃ viya parisuddhavacīsamācāratā, dubbalaṭṭhānaṃ chaḍḍetvā thiraṭṭhānaṃ ādāya gantvā sibbitvā rajitvā pārupitvā vicaraṇakālo viya aparisuddhakāyasamācārataṃ amanasikatvā parisuddhavacīsamācārataṃ manasikatvā verimhi cittuppādaṃ nibbāpetvā phāsuvihārakālo daṭṭhabbo.
सेवालपणकपरियोनद्धाति सेवालेन च उदकपप्पटकेन च पटिच्छन्ना। घम्मपरेतोति घम्मेन अनुगतो। किलन्तोति मग्गकिलन्तो। तसितोति तण्हाभिभूतो। पिपासितोति पानीयं पातुकामो। अपवियूहित्वाति अपनेत्वा। पिवित्वाति पसन्नउदकं पिवित्वा। एवमेव खोति एत्थ घम्माभितत्तो पुरिसो विय मेत्ताविहारी दट्ठब्बो, सेवालपणकं विय अपरिसुद्धवचीसमाचारता, पसन्नउदकं विय परिसुद्धकायसमाचारता, सेवालपणकं अपब्यूहित्वा पसन्नोदकं पिवित्वा गमनं विय अपरिसुद्धवचीसमाचारतं अमनसिकत्वा परिसुद्धकायसमाचारतं मनसिकत्वा वेरिम्हि चित्तुप्पादं निब्बापेत्वा फासुविहारकालो दट्ठब्बो।
Sevālapaṇakapariyonaddhāti sevālena ca udakapappaṭakena ca paṭicchannā. Ghammaparetoti ghammena anugato. Kilantoti maggakilanto. Tasitoti taṇhābhibhūto. Pipāsitoti pānīyaṃ pātukāmo. Apaviyūhitvāti apanetvā. Pivitvāti pasannaudakaṃ pivitvā. Evameva khoti ettha ghammābhitatto puriso viya mettāvihārī daṭṭhabbo, sevālapaṇakaṃ viya aparisuddhavacīsamācāratā, pasannaudakaṃ viya parisuddhakāyasamācāratā, sevālapaṇakaṃ apabyūhitvā pasannodakaṃ pivitvā gamanaṃ viya aparisuddhavacīsamācārataṃ amanasikatvā parisuddhakāyasamācārataṃ manasikatvā verimhi cittuppādaṃ nibbāpetvā phāsuvihārakālo daṭṭhabbo.
खोभेस्सामीति चालेस्सामि। लोळेस्सामीति आकुलं करिस्सामि। अपेय्यम्पि तं करिस्सामीति पिवितुं असक्कुणेय्यं करिस्सामि। चतुक्कुण्डिकोति जाणूहि च हत्थेहि च भूमियं पतिट्ठानेन चतुक्कुण्डिको हुत्वा। गोपीतकं पिवित्वाति गावियो विय मुखेन आकड्ढेन्तो पिवित्वा। एवमेव खोति एत्थ घम्माभितत्तो पुरिसो विय मेत्ताविहारी दट्ठब्बो, गोपदं विय वेरिपुग्गलो, गोपदे परित्तउदकं विय तस्सब्भन्तरे परित्तगुणो, चतुक्कुण्डिकस्स गोपीतकं पिवित्वा पक्कमनं विय तस्स अपरिसुद्धकायवचीसमाचारतं अमनसिकत्वा यं सो कालेन कालं धम्मस्सवनं निस्साय चेतसो विवरप्पसादसङ्खातं पीतिपामोज्जं लभति, तं मनसिकत्वा चित्तुप्पादनिब्बापनं वेदितब्बं।
Khobhessāmīti cālessāmi. Loḷessāmīti ākulaṃ karissāmi. Apeyyampi taṃ karissāmīti pivituṃ asakkuṇeyyaṃ karissāmi. Catukkuṇḍikoti jāṇūhi ca hatthehi ca bhūmiyaṃ patiṭṭhānena catukkuṇḍiko hutvā. Gopītakaṃ pivitvāti gāviyo viya mukhena ākaḍḍhento pivitvā. Evameva khoti ettha ghammābhitatto puriso viya mettāvihārī daṭṭhabbo, gopadaṃ viya veripuggalo, gopade parittaudakaṃ viya tassabbhantare parittaguṇo, catukkuṇḍikassa gopītakaṃ pivitvā pakkamanaṃ viya tassa aparisuddhakāyavacīsamācārataṃ amanasikatvā yaṃ so kālena kālaṃ dhammassavanaṃ nissāya cetaso vivarappasādasaṅkhātaṃ pītipāmojjaṃ labhati, taṃ manasikatvā cittuppādanibbāpanaṃ veditabbaṃ.
आबाधिकोति इरियापथभञ्जनकेन विसभागाबाधेन आबाधिको। पुरतोपिस्साति पुरतोपि भवेय्य। अनयब्यसनन्ति अवड्ढिविनासं। एवमेव खोति एत्थ सो अनाथगिलानो विय सब्बकण्हधम्मसमन्नागतो पुग्गलो, अद्धानमग्गो विय अनमतग्गसंसारो, पुरतो च पच्छतो च गामानं दूरभावो विय निब्बानस्स दूरभावो, सप्पायभोजनानं अलाभो विय सामञ्ञफलभोजनानं अलाभो, सप्पायभेसज्जानं अलाभो विय समथविपस्सनानं अभावो, पतिरूपउपट्ठाकानं अलाभो विय ओवादानुसासनीहि किलेसतिकिच्छकानं अभावो, गामन्तनायकस्स अलाभो विय निब्बानसम्पापकस्स तथागतस्स वा तथागतसावकस्स वा अलद्धभावो, अञ्ञतरस्स पुरिसस्स दिस्वा कारुञ्ञुपट्ठानं विय तस्मिं पुग्गले मेत्ताविहारिकस्स कारुञ्ञं उप्पादेत्वा चित्तनिब्बापनं वेदितब्बं।
Ābādhikoti iriyāpathabhañjanakena visabhāgābādhena ābādhiko. Puratopissāti puratopi bhaveyya. Anayabyasananti avaḍḍhivināsaṃ. Evameva khoti ettha so anāthagilāno viya sabbakaṇhadhammasamannāgato puggalo, addhānamaggo viya anamataggasaṃsāro, purato ca pacchato ca gāmānaṃ dūrabhāvo viya nibbānassa dūrabhāvo, sappāyabhojanānaṃ alābho viya sāmaññaphalabhojanānaṃ alābho, sappāyabhesajjānaṃ alābho viya samathavipassanānaṃ abhāvo, patirūpaupaṭṭhākānaṃ alābho viya ovādānusāsanīhi kilesatikicchakānaṃ abhāvo, gāmantanāyakassa alābho viya nibbānasampāpakassa tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā aladdhabhāvo, aññatarassa purisassa disvā kāruññupaṭṭhānaṃ viya tasmiṃ puggale mettāvihārikassa kāruññaṃ uppādetvā cittanibbāpanaṃ veditabbaṃ.
अच्छोदकाति पसन्नोदका। सातोदकाति मधुरोदका। सीतोदकाति तनुसीतसलिला। सेतकाति ऊमिभिज्जनट्ठानेसु सेतवण्णा। सुपतित्थाति समतित्था। एवमेव खोति एत्थ घम्माभितत्तो पुरिसो विय मेत्ताविहारी दट्ठब्बो, सा पोक्खरणी विय परिसुद्धसब्बद्वारो पुरिसो, न्हत्वा पिवित्वा पच्चुत्तरित्वा रुक्खच्छायाय निपज्जित्वा यथाकामं गमनं विय तेसु द्वारेसु यं इच्छति, तं आरम्मणं कत्वा चित्तनिब्बापनं वेदितब्बं। ततियचतुत्थानि हेट्ठा वुत्तनयानेव।
Acchodakāti pasannodakā. Sātodakāti madhurodakā. Sītodakāti tanusītasalilā. Setakāti ūmibhijjanaṭṭhānesu setavaṇṇā. Supatitthāti samatitthā. Evameva khoti ettha ghammābhitatto puriso viya mettāvihārī daṭṭhabbo, sā pokkharaṇī viya parisuddhasabbadvāro puriso, nhatvā pivitvā paccuttaritvā rukkhacchāyāya nipajjitvā yathākāmaṃ gamanaṃ viya tesu dvāresu yaṃ icchati, taṃ ārammaṇaṃ katvā cittanibbāpanaṃ veditabbaṃ. Tatiyacatutthāni heṭṭhā vuttanayāneva.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. दुतियआघातपटिविनयसुत्तं • 2. Dutiyaāghātapaṭivinayasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १-५. पठमआघातपटिविनयसुत्तादिवण्णना • 1-5. Paṭhamaāghātapaṭivinayasuttādivaṇṇanā
