| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๖. ทุติยอานนฺทสุตฺตํ
6. Dutiyaānandasuttaṃ
๓๘. สาวตฺถินิทานํ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ ภควา เอตทโวจ –
38. Sāvatthinidānaṃ . Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘สเจ ตํ, อานนฺท, เอวํ ปุเจฺฉยฺยุํ – ‘กตเมสํ, อาวุโส อานนฺท, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถ? กตเมสํ ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติ? กตเมสํ ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายตี’ติ? เอวํ ปุโฎฺฐ ตฺวํ, อานนฺท, กินฺติ พฺยากเรยฺยาสี’’ติ? ‘‘สเจ มํ, ภเนฺต, เอวํ ปุเจฺฉยฺยุํ – ‘กตเมสํ, อาวุโส อานนฺท, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถ? กตเมสํ ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ , วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติ ? กตเมสํ ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายตี’ติ? เอวํ ปุโฎฺฐหํ, ภเนฺต, เอวํ พฺยากเรยฺยํ – ‘ยํ โข, อาวุโส, รูปํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิปริณตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ ยา เวทนา อตีตา นิรุทฺธา วิปริณตา; ตสฺสา อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตาย อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ ยา สญฺญา… เย สงฺขารา อตีตา นิรุทฺธา วิปริณตา; เตสํ อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ ยํ วิญฺญาณํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิปริณตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ อิเมสํ โข, อาวุโส, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถ’’’ฯ
‘‘Sace taṃ, ānanda, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha? Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati? Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti? Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, kinti byākareyyāsī’’ti? ‘‘Sace maṃ, bhante, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha? Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyissati , vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati ? Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti? Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyyaṃ – ‘yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha. Yā vedanā atītā niruddhā vipariṇatā; tassā uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitāya aññathattaṃ paññāyittha. Yā saññā… ye saṅkhārā atītā niruddhā vipariṇatā; tesaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha. Yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha. Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha’’’.
‘‘ยํ โข, อาวุโส, รูปํ อชาตํ อปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ ยา เวทนา อชาตา อปาตุภูตา; ตสฺสา อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตาย อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ ยา สญฺญา…เป.… เย สงฺขารา อชาตา อปาตุภูตา; เตสํ อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ ยํ วิญฺญาณํ อชาตํ อปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ อิเมสํ โข, อาวุโส , ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ
‘‘Yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati. Yā vedanā ajātā apātubhūtā; tassā uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitāya aññathattaṃ paññāyissati. Yā saññā…pe… ye saṅkhārā ajātā apātubhūtā; tesaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati. Yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati. Imesaṃ kho, āvuso , dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
‘‘ยํ โข, อาวุโส, รูปํ ชาตํ ปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ ยา เวทนา ชาตา ปาตุภูตา…เป.… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา ชาตา ปาตุภูตา; เตสํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ ยํ วิญฺญาณํ ชาตํ ปาตุภูตํ ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ อิเมสํ โข, อาวุโส, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายตี’ติฯ เอวํ ปุโฎฺฐหํ, ภเนฺต, เอวํ พฺยากเรยฺย’’นฺติฯ
‘‘Yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Yā vedanā jātā pātubhūtā…pe… yā saññā… ye saṅkhārā jātā pātubhūtā; tesaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti. Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyya’’nti.
‘‘สาธุ , สาธุ, อานนฺท! ยํ โข, อานนฺท, รูปํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิปริณตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ ยา เวทนา … ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ อตีตํ นิรุทฺธํ วิปริณตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ อิเมสํ โข, อานนฺท, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิตฺถ, วโย ปญฺญายิตฺถ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิตฺถฯ
‘‘Sādhu , sādhu, ānanda! Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha. Yā vedanā … yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha. Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
‘‘ยํ โข, อานนฺท, รูปํ อชาตํ อปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ ยา เวทนา… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ อชาตํ อปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ , วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ อิเมสํ โข, อานนฺท, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายิสฺสติ, วโย ปญฺญายิสฺสติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายิสฺสติฯ
‘‘Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati. Yā vedanā… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati , vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati. Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
‘‘ยํ โข, อานนฺท, รูปํ ชาตํ ปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ ยา เวทนา ชาตา ปาตุภูตา… ยา สญฺญา… เย สงฺขารา… ยํ วิญฺญาณํ ชาตํ ปาตุภูตํ; ตสฺส อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติฯ อิเมสํ โข, อานนฺท, ธมฺมานํ อุปฺปาโท ปญฺญายติ, วโย ปญฺญายติ, ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายตีติฯ เอวํ ปุโฎฺฐ ตฺวํ, อานนฺท, เอวํ พฺยากเรยฺยาสี’’ติฯ ฉฎฺฐํฯ
‘‘Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Yā vedanā jātā pātubhūtā… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatīti. Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, evaṃ byākareyyāsī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕-๖. อานนฺทสุตฺตาทิวณฺณนา • 5-6. Ānandasuttādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕-๖. อานนฺทสุตฺตาทิวณฺณนา • 5-6. Ānandasuttādivaṇṇanā
