Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
౪౫౩. దుతియే కేసుచి పోత్థకేసు ‘‘న హేవ ఖో పన పటిచ్ఛన్నం ఆసనం హోతి ఆసన’’న్తి లిఖితం. ‘‘ఆసనన్తి అధికం, ఉద్ధరితానురూప’’న్తి లిఖితం. ద్వేపి రహా ఇధ అధిప్పేతా కాయసంసగ్గదుట్ఠుల్లవాచారహోనిసజ్జగ్గహణతో. యది ఏవం ‘‘మాతుగామో నామ విఞ్ఞూ పటిబలా’’తి కిమత్థం వుత్తన్తి? అయమేవ హి మాతుగామో ద్విన్నమ్పి కాయసంసగ్గదుట్ఠుల్లవాచానం ఏకతో వత్థుభూతో, తస్మా వుత్తం. కాయసంసగ్గస్స వత్థుభూతో దస్సితో, న ఇతరస్సాతి కత్వా దుట్ఠుల్లవాచమేవ సన్ధాయ తస్సా వత్థుం దస్సేన్తో ఏవమాహ.
453. Dutiye kesuci potthakesu ‘‘na heva kho pana paṭicchannaṃ āsanaṃ hoti āsana’’nti likhitaṃ. ‘‘Āsananti adhikaṃ, uddharitānurūpa’’nti likhitaṃ. Dvepi rahā idha adhippetā kāyasaṃsaggaduṭṭhullavācārahonisajjaggahaṇato. Yadi evaṃ ‘‘mātugāmo nāma viññū paṭibalā’’ti kimatthaṃ vuttanti? Ayameva hi mātugāmo dvinnampi kāyasaṃsaggaduṭṭhullavācānaṃ ekato vatthubhūto, tasmā vuttaṃ. Kāyasaṃsaggassa vatthubhūto dassito, na itarassāti katvā duṭṭhullavācameva sandhāya tassā vatthuṃ dassento evamāha.
ఏత్థాహ – యథా పఠమే అనధిప్పేతాపి దుట్ఠుల్లవాచా సమ్భవవిసేసదస్సనత్థం వుత్తా, ఇధాపి కాయసంసగ్గో, కస్మా న తస్స వసేన చక్ఖుస్స రహో గహేతబ్బోతి? ఆమ న గహేతబ్బో, న చ గహితో, గహితో ఏవ పన నిసజ్జవసేన, న హి అఙ్గస్స నిసజ్జా విసేసోతి. అప్పటిచ్ఛన్నే సతి కథం చక్ఖుస్స రహోతి చే? దూరత్తా. పఠమే కస్మా ఇత్థిసతమ్పి అనాపత్తిం న కరోతి, ఇధ కస్మా ఏకాపి కరోతీతి చే? నో వుచ్చతి సిద్ధత్తా. సిద్ధం హోతి, యదిదం అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వేసాలియం మహావనే…పే॰… ద్వారం వివరిత్వా నిపన్నో హోతి…పే॰… సమ్బహులా ఇత్థియో యావదత్థం కత్వా పక్కమింసూతి (పారా॰ ౭౭). తస్మా న మేథునస్స మాతుగామో దుతియో హోతి. ఇత్థియో హి అఞ్ఞమఞ్ఞిస్సా వజ్జం పటిచ్ఛాదేన్తి, తేనేవ భిక్ఖునీనం వజ్జపటిచ్ఛాదనే పారాజికం పఞ్ఞత్తం. తథా ‘‘ఆయస్మా ఉదాయీ తా ఇత్థియో విహారం పేక్ఖాపేత్వా తాసం ఇత్థీనం వచ్చమగ్గ’’న్తి (పారా॰ ౨౮౩) ఏత్థ ‘‘యా పన తా ఇత్థియో హిరిమనా, తా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూ ఉజ్ఝాపేన్తీ’’తి (పారా॰ ౨౮౩) వచనతో దుట్ఠుల్లస్స మాతుగామో దుతియో హోతీతి సిద్ధన్తి అధిప్పాయో. ఉభయత్థాపి ఉమ్మత్తకాదికమ్మికానం అనాపత్తీతి తేసం పాటేక్కం నిదానే ఆగతం, ఆదికమ్మికానం అనాపత్తీతి అత్థో. అనుగణ్ఠిపదే పన ‘‘అచేలకవగ్గే రహోపటిచ్ఛన్నాసనసిక్ఖాపదే ‘విఞ్ఞూ పురిసో దుతియో హోతీ’తి (పాచి॰ ౨౮౮) ఇమస్స అనురూపతో ‘ఇత్థీనం సతమ్పి అనాపత్తిం న కరోతీ’తి వుత్త’’న్తి చ, ‘‘దుతియానియతే ‘ఇత్థీపి పురిసోపీ’తి ఇదం భిక్ఖునీవగ్గే ఓసానసిక్ఖాపదస్స, అచేలకవగ్గే అప్పటిచ్ఛన్నాసనసిక్ఖాపదస్స చ అనాపత్తివారే ‘యో కోచి విఞ్ఞూ పురిసో దుతియో’తి వుత్తం. ఇమేసం అనురూపతో వుత్తన్తి వేదితబ్బ’’న్తి చ వుత్తం.
Etthāha – yathā paṭhame anadhippetāpi duṭṭhullavācā sambhavavisesadassanatthaṃ vuttā, idhāpi kāyasaṃsaggo, kasmā na tassa vasena cakkhussa raho gahetabboti? Āma na gahetabbo, na ca gahito, gahito eva pana nisajjavasena, na hi aṅgassa nisajjā visesoti. Appaṭicchanne sati kathaṃ cakkhussa rahoti ce? Dūrattā. Paṭhame kasmā itthisatampi anāpattiṃ na karoti, idha kasmā ekāpi karotīti ce? No vuccati siddhattā. Siddhaṃ hoti, yadidaṃ aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane…pe… dvāraṃ vivaritvā nipanno hoti…pe… sambahulā itthiyo yāvadatthaṃ katvā pakkamiṃsūti (pārā. 77). Tasmā na methunassa mātugāmo dutiyo hoti. Itthiyo hi aññamaññissā vajjaṃ paṭicchādenti, teneva bhikkhunīnaṃ vajjapaṭicchādane pārājikaṃ paññattaṃ. Tathā ‘‘āyasmā udāyī tā itthiyo vihāraṃ pekkhāpetvā tāsaṃ itthīnaṃ vaccamagga’’nti (pārā. 283) ettha ‘‘yā pana tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpentī’’ti (pārā. 283) vacanato duṭṭhullassa mātugāmo dutiyo hotīti siddhanti adhippāyo. Ubhayatthāpi ummattakādikammikānaṃ anāpattīti tesaṃ pāṭekkaṃ nidāne āgataṃ, ādikammikānaṃ anāpattīti attho. Anugaṇṭhipade pana ‘‘acelakavagge rahopaṭicchannāsanasikkhāpade ‘viññū puriso dutiyo hotī’ti (pāci. 288) imassa anurūpato ‘itthīnaṃ satampi anāpattiṃ na karotī’ti vutta’’nti ca, ‘‘dutiyāniyate ‘itthīpi purisopī’ti idaṃ bhikkhunīvagge osānasikkhāpadassa, acelakavagge appaṭicchannāsanasikkhāpadassa ca anāpattivāre ‘yo koci viññū puriso dutiyo’ti vuttaṃ. Imesaṃ anurūpato vuttanti veditabba’’nti ca vuttaṃ.
దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదం • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā