Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā

    ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    ౪౫౨. ‘‘న లభతి మాతుగామేన సద్ధిం ఏకో ఏకాయ…పే॰… నిసజ్జం కప్పేతు’’న్తి అవత్వా ‘‘పటిక్ఖిత్తం మాతుగామేనా’’తిఆదినా వుత్తత్తా ‘‘ఏకో’’తి పచ్చత్తపదం పటిక్ఖిత్తపదేన న సమేతి, ‘‘ఏకస్సా’’తి వత్తబ్బోతి సాధేన్తో ఆహ ‘‘ఇతరథా హీ’’తిఆది.

    452. ‘‘Na labhati mātugāmena saddhiṃ eko ekāya…pe… nisajjaṃ kappetu’’nti avatvā ‘‘paṭikkhittaṃ mātugāmenā’’tiādinā vuttattā ‘‘eko’’ti paccattapadaṃ paṭikkhittapadena na sameti, ‘‘ekassā’’ti vattabboti sādhento āha ‘‘itarathā hī’’tiādi.

    ౪౫౩. పరివేణఙ్గణాదీతి పరివేణస్స మాళకం. ఆది-సద్దేన పాకారాదిపరిక్ఖిత్తం చేతియమాళకాదిం సఙ్గణ్హాతి. అన్తోగధన్తి అప్పటిచ్ఛన్నట్ఠానే ఏవ పరియాపన్నం. ఇధ ఇత్థీపి అనాపత్తిం కరోతీతి సమ్బన్ధో. కస్మా పన ఇత్థీ ఇధేవ అనాపత్తిం కరోతి, న పురిమసిక్ఖాపదేతి? ఇమస్స సిక్ఖాపదస్స మేథునం వినా దుట్ఠుల్లవాచాయ వసేన ఆగతత్తా. మేథునమేవ హి ఇత్థియో అఞ్ఞమఞ్ఞం పటిచ్ఛాదేన్తి మహావనే ద్వారం వివరిత్వా నిద్దూపగతమ్హి భిక్ఖుమ్హి వియ. దుట్ఠుల్లం పన న పటిచ్ఛాదేన్తి, తేనేవ దుట్ఠుల్లవాచాసిక్ఖాపదే ‘‘యా తా ఇత్థియో హిరిమనా, తా నిక్ఖమిత్వా భిక్ఖూ ఉజ్ఝాపేసు’’న్తి (పారా॰ ౨౮౩) వుత్తం, తస్మా ‘‘ఇత్థీపి అనాపత్తిం కరోతీ’’తి వుత్తం, ‘‘అప్పటిచ్ఛన్నట్ఠానత్తా’’తిపి కారణం వదన్తి.

    453.Pariveṇaṅgaṇādīti pariveṇassa māḷakaṃ. Ādi-saddena pākārādiparikkhittaṃ cetiyamāḷakādiṃ saṅgaṇhāti. Antogadhanti appaṭicchannaṭṭhāne eva pariyāpannaṃ. Idha itthīpi anāpattiṃ karotīti sambandho. Kasmā pana itthī idheva anāpattiṃ karoti, na purimasikkhāpadeti? Imassa sikkhāpadassa methunaṃ vinā duṭṭhullavācāya vasena āgatattā. Methunameva hi itthiyo aññamaññaṃ paṭicchādenti mahāvane dvāraṃ vivaritvā niddūpagatamhi bhikkhumhi viya. Duṭṭhullaṃ pana na paṭicchādenti, teneva duṭṭhullavācāsikkhāpade ‘‘yā tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesu’’nti (pārā. 283) vuttaṃ, tasmā ‘‘itthīpi anāpattiṃ karotī’’ti vuttaṃ, ‘‘appaṭicchannaṭṭhānattā’’tipi kāraṇaṃ vadanti.

    కాయేనాపి దుట్ఠుల్లోభాససమ్భవతో ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే చక్ఖుస్స రహో, సోతస్స రహో చ అధిప్పేతోతి ఆహ ‘‘అనన్ధో అబధిరో’’తిఆది. కేచి పన విభఙ్గే ‘‘నాలం కమ్మనియన్తి న సక్కా హోతి మేథునం ధమ్మం పటిసేవితు’న్తి (పారా॰ ౪౫౪) ఏత్తకమేవ వత్వా ‘న సక్కా హోతి కాయసంసగ్గం సమాపజ్జితు’న్తి అవుత్తత్తా అప్పటిచ్ఛన్నేపి ఠానే రహో అఞ్ఞేసం అభావం దిస్వా ఏకాయ ఇత్థియా కాయసంసగ్గోపి సక్కా ఆపజ్జితున్తి అన్తోద్వాదసహత్థే సవనూపచారే ఠితో అబధిరోపి అన్ధో కాయసంసగ్గస్సాపి సబ్భావాభావం న జానాతీతి కాయేన దుట్ఠుల్లోభాసనసబ్భావం అమనసికత్వాపి కాయసంసగ్గాపత్తియాపి పరిహారాయ అనన్ధో అబధిరోతిఆది వుత్త’’న్తి వదన్తి. యం పన సారత్థదీపనియం ‘‘కాయసంసగ్గవసేన అనన్ధో వుత్తో’’తి (సారత్థ॰ టీ॰ ౨.౪౫౩) వుత్తం, తం పన కాయేన దుట్ఠుల్లోభాసనసమ్భవం అమనసికత్వా వుత్తం, కాయసంసగ్గవసేనాపీతి గహేతబ్బం. తేనేవ ‘‘ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే సోతస్స రహో ఏవ అధిప్పేతో…పే॰… కేనచి పన ‘ద్వేపి రహా ఇధ అధిప్పేతా’తి వుత్తం, తం న గహేతబ్బ’’న్తి వుత్తం. యం పన చక్ఖుస్స రహాభావసాధనత్థం ‘‘న హి అప్పటిచ్ఛన్నే ఓకాసే చక్ఖుస్స రహో సమ్భవతీ’’తిఆది వుత్తం, తం న యుత్తం అతిదూరతరే ఠితస్స కాయేన ఓభాసనమ్పి హత్థగ్గాహాదీనిపి సల్లక్ఖేతుం అసక్కుణేయ్యత్తా. తేనేవ పాళియం ‘‘చక్ఖుస్స రహో’’తి వుత్తం, అట్ఠకథాయం అప్పటిక్ఖిత్తం. న కేవలఞ్చ అప్పటిక్ఖిత్తం, అథ ఖో ‘‘అనన్ధో బధిరోతి చ అన్ధో వా అబధిరోపి న కరోతీ’’తి చ వుత్తం, తస్మా ద్వేపి రహా ఇధ గహేతబ్బా. ‘‘అన్తోద్వాదసహత్థే’’తిఇమినా సోతస్స రహో ద్వాదసహత్థేన పరిచ్ఛిన్నోతి ఇదం దస్సేతి. చక్ఖుస్స రహో పన యత్థ ఠితస్స కాయవికారాదయో న పఞ్ఞాయన్తి, తేన పరిచ్ఛిన్దితబ్బోతి దట్ఠబ్బం. బధిరో పన చక్ఖుమాపీతి దుట్ఠుల్లవాచాసఙ్ఘాదిసేసం సన్ధాయ వుత్తం. దుట్ఠుల్లాపత్తి వుత్తాతి పురిమసిక్ఖాపదే వుత్తేహి అధికవసేన దుట్ఠుల్లాపత్తి చ వుత్తాతి ఏవమత్థో గహేతబ్బో, న పన దుట్ఠుల్లాపత్తి ఏవాతి కాయసంసగ్గస్సాపి ఇధ గహేతబ్బతో. తేనేవ ‘‘పారాజికాపత్తిఞ్చ పరిహాపేత్వా’’తి ఏత్తకమేవ వుత్తం, ఇతరథా ‘‘కాయసంసగ్గఞ్చా’’తి వత్తబ్బం భవేయ్య.

    Kāyenāpi duṭṭhullobhāsasambhavato imasmiṃ sikkhāpade cakkhussa raho, sotassa raho ca adhippetoti āha ‘‘anandho abadhiro’’tiādi. Keci pana vibhaṅge ‘‘nālaṃ kammaniyanti na sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevitu’nti (pārā. 454) ettakameva vatvā ‘na sakkā hoti kāyasaṃsaggaṃ samāpajjitu’nti avuttattā appaṭicchannepi ṭhāne raho aññesaṃ abhāvaṃ disvā ekāya itthiyā kāyasaṃsaggopi sakkā āpajjitunti antodvādasahatthe savanūpacāre ṭhito abadhiropi andho kāyasaṃsaggassāpi sabbhāvābhāvaṃ na jānātīti kāyena duṭṭhullobhāsanasabbhāvaṃ amanasikatvāpi kāyasaṃsaggāpattiyāpi parihārāya anandho abadhirotiādi vutta’’nti vadanti. Yaṃ pana sāratthadīpaniyaṃ ‘‘kāyasaṃsaggavasena anandho vutto’’ti (sārattha. ṭī. 2.453) vuttaṃ, taṃ pana kāyena duṭṭhullobhāsanasambhavaṃ amanasikatvā vuttaṃ, kāyasaṃsaggavasenāpīti gahetabbaṃ. Teneva ‘‘imasmiṃ sikkhāpade sotassa raho eva adhippeto…pe… kenaci pana ‘dvepi rahā idha adhippetā’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabba’’nti vuttaṃ. Yaṃ pana cakkhussa rahābhāvasādhanatthaṃ ‘‘na hi appaṭicchanne okāse cakkhussa raho sambhavatī’’tiādi vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ atidūratare ṭhitassa kāyena obhāsanampi hatthaggāhādīnipi sallakkhetuṃ asakkuṇeyyattā. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘cakkhussa raho’’ti vuttaṃ, aṭṭhakathāyaṃ appaṭikkhittaṃ. Na kevalañca appaṭikkhittaṃ, atha kho ‘‘anandho badhiroti ca andho vā abadhiropi na karotī’’ti ca vuttaṃ, tasmā dvepi rahā idha gahetabbā. ‘‘Antodvādasahatthe’’tiiminā sotassa raho dvādasahatthena paricchinnoti idaṃ dasseti. Cakkhussa raho pana yattha ṭhitassa kāyavikārādayo na paññāyanti, tena paricchinditabboti daṭṭhabbaṃ. Badhiro pana cakkhumāpīti duṭṭhullavācāsaṅghādisesaṃ sandhāya vuttaṃ. Duṭṭhullāpatti vuttāti purimasikkhāpade vuttehi adhikavasena duṭṭhullāpatti ca vuttāti evamattho gahetabbo, na pana duṭṭhullāpatti evāti kāyasaṃsaggassāpi idha gahetabbato. Teneva ‘‘pārājikāpattiñca parihāpetvā’’ti ettakameva vuttaṃ, itarathā ‘‘kāyasaṃsaggañcā’’ti vattabbaṃ bhaveyya.

    తిసముట్ఠానన్తిఆది పన పురిమసిక్ఖాపదే ఆగతేహి అధికస్స దుట్ఠుల్లవాచాసఙ్ఘాదిసేసస్స వసేన వుత్తం కాయసంసగ్గాదీనమ్పి పురిమసిక్ఖాపదే ఏవ వుత్తత్తా, ఇధ పన న వుత్తన్తిపి వదన్తి, వీమంసిత్వా గహేతబ్బం.

    Tisamuṭṭhānantiādi pana purimasikkhāpade āgatehi adhikassa duṭṭhullavācāsaṅghādisesassa vasena vuttaṃ kāyasaṃsaggādīnampi purimasikkhāpade eva vuttattā, idha pana na vuttantipi vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.

    దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    నిట్ఠితో అనియతవణ్ణనానయో.

    Niṭṭhito aniyatavaṇṇanānayo.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదం • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౨. దుతియఅనియతసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact