Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā

    ೨. ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    ೪೫೨. ‘‘ನ ಲಭತಿ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೋ ಏಕಾಯ…ಪೇ॰… ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಮಾತುಗಾಮೇನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಏಕೋ’’ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತಪದಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಪದೇನ ನ ಸಮೇತಿ, ‘‘ಏಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಸಾಧೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಇತರಥಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ।

    452. ‘‘Na labhati mātugāmena saddhiṃ eko ekāya…pe… nisajjaṃ kappetu’’nti avatvā ‘‘paṭikkhittaṃ mātugāmenā’’tiādinā vuttattā ‘‘eko’’ti paccattapadaṃ paṭikkhittapadena na sameti, ‘‘ekassā’’ti vattabboti sādhento āha ‘‘itarathā hī’’tiādi.

    ೪೫೩. ಪರಿವೇಣಙ್ಗಣಾದೀತಿ ಪರಿವೇಣಸ್ಸ ಮಾಳಕಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಾಕಾರಾದಿಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚೇತಿಯಮಾಳಕಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅನ್ತೋಗಧನ್ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಏವ ಪರಿಯಾಪನ್ನಂ। ಇಧ ಇತ್ಥೀಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಇತ್ಥೀ ಇಧೇವ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ, ನ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇತಿ? ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಮೇಥುನಂ ವಿನಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಯ ವಸೇನ ಆಗತತ್ತಾ। ಮೇಥುನಮೇವ ಹಿ ಇತ್ಥಿಯೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಿ ಮಹಾವನೇ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ನಿದ್ದೂಪಗತಮ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹಿ ವಿಯ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಪನ ನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಿ, ತೇನೇವ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಯಾ ತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿರಿಮನಾ, ತಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಜ್ಝಾಪೇಸು’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೮೩) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇತ್ಥೀಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನತ್ತಾ’’ತಿಪಿ ಕಾರಣಂ ವದನ್ತಿ।

    453.Pariveṇaṅgaṇādīti pariveṇassa māḷakaṃ. Ādi-saddena pākārādiparikkhittaṃ cetiyamāḷakādiṃ saṅgaṇhāti. Antogadhanti appaṭicchannaṭṭhāne eva pariyāpannaṃ. Idha itthīpi anāpattiṃ karotīti sambandho. Kasmā pana itthī idheva anāpattiṃ karoti, na purimasikkhāpadeti? Imassa sikkhāpadassa methunaṃ vinā duṭṭhullavācāya vasena āgatattā. Methunameva hi itthiyo aññamaññaṃ paṭicchādenti mahāvane dvāraṃ vivaritvā niddūpagatamhi bhikkhumhi viya. Duṭṭhullaṃ pana na paṭicchādenti, teneva duṭṭhullavācāsikkhāpade ‘‘yā tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesu’’nti (pārā. 283) vuttaṃ, tasmā ‘‘itthīpi anāpattiṃ karotī’’ti vuttaṃ, ‘‘appaṭicchannaṭṭhānattā’’tipi kāraṇaṃ vadanti.

    ಕಾಯೇನಾಪಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋಭಾಸಸಮ್ಭವತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ರಹೋ, ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ ಚ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅನನ್ಧೋ ಅಬಧಿರೋ’’ತಿಆದಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ವಿಭಙ್ಗೇ ‘‘ನಾಲಂ ಕಮ್ಮನಿಯನ್ತಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿತು’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೫೪) ಏತ್ತಕಮೇವ ವತ್ವಾ ‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತು’ನ್ತಿ ಅವುತ್ತತ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇಪಿ ಠಾನೇ ರಹೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋಪಿ ಸಕ್ಕಾ ಆಪಜ್ಜಿತುನ್ತಿ ಅನ್ತೋದ್ವಾದಸಹತ್ಥೇ ಸವನೂಪಚಾರೇ ಠಿತೋ ಅಬಧಿರೋಪಿ ಅನ್ಧೋ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸ್ಸಾಪಿ ಸಬ್ಭಾವಾಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಕಾಯೇನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋಭಾಸನಸಬ್ಭಾವಂ ಅಮನಸಿಕತ್ವಾಪಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಾಪತ್ತಿಯಾಪಿ ಪರಿಹಾರಾಯ ಅನನ್ಧೋ ಅಬಧಿರೋತಿಆದಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಯಂ ಪನ ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ‘‘ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗವಸೇನ ಅನನ್ಧೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೪೫೩) ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಕಾಯೇನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋಭಾಸನಸಮ್ಭವಂ ಅಮನಸಿಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗವಸೇನಾಪೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ತೇನೇವ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ ಏವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ…ಪೇ॰… ಕೇನಚಿ ಪನ ‘ದ್ವೇಪಿ ರಹಾ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಂ ಪನ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ರಹಾಭಾವಸಾಧನತ್ಥಂ ‘‘ನ ಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ರಹೋ ಸಮ್ಭವತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ ಅತಿದೂರತರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ಓಭಾಸನಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಗ್ಗಾಹಾದೀನಿಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ। ತೇನೇವ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ರಹೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ‘‘ಅನನ್ಧೋ ಬಧಿರೋತಿ ಚ ಅನ್ಧೋ ವಾ ಅಬಧಿರೋಪಿ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ದ್ವೇಪಿ ರಹಾ ಇಧ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ‘‘ಅನ್ತೋದ್ವಾದಸಹತ್ಥೇ’’ತಿಇಮಿನಾ ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಇದಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ರಹೋ ಪನ ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ಕಾಯವಿಕಾರಾದಯೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಬಧಿರೋ ಪನ ಚಕ್ಖುಮಾಪೀತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತೇಹಿ ಅಧಿಕವಸೇನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಾತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ಪನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿ ಏವಾತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಸ್ಸಾಪಿ ಇಧ ಗಹೇತಬ್ಬತೋ। ತೇನೇವ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಞ್ಚ ಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ, ಇತರಥಾ ‘‘ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಞ್ಚಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಭವೇಯ್ಯ।

    Kāyenāpi duṭṭhullobhāsasambhavato imasmiṃ sikkhāpade cakkhussa raho, sotassa raho ca adhippetoti āha ‘‘anandho abadhiro’’tiādi. Keci pana vibhaṅge ‘‘nālaṃ kammaniyanti na sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevitu’nti (pārā. 454) ettakameva vatvā ‘na sakkā hoti kāyasaṃsaggaṃ samāpajjitu’nti avuttattā appaṭicchannepi ṭhāne raho aññesaṃ abhāvaṃ disvā ekāya itthiyā kāyasaṃsaggopi sakkā āpajjitunti antodvādasahatthe savanūpacāre ṭhito abadhiropi andho kāyasaṃsaggassāpi sabbhāvābhāvaṃ na jānātīti kāyena duṭṭhullobhāsanasabbhāvaṃ amanasikatvāpi kāyasaṃsaggāpattiyāpi parihārāya anandho abadhirotiādi vutta’’nti vadanti. Yaṃ pana sāratthadīpaniyaṃ ‘‘kāyasaṃsaggavasena anandho vutto’’ti (sārattha. ṭī. 2.453) vuttaṃ, taṃ pana kāyena duṭṭhullobhāsanasambhavaṃ amanasikatvā vuttaṃ, kāyasaṃsaggavasenāpīti gahetabbaṃ. Teneva ‘‘imasmiṃ sikkhāpade sotassa raho eva adhippeto…pe… kenaci pana ‘dvepi rahā idha adhippetā’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabba’’nti vuttaṃ. Yaṃ pana cakkhussa rahābhāvasādhanatthaṃ ‘‘na hi appaṭicchanne okāse cakkhussa raho sambhavatī’’tiādi vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ atidūratare ṭhitassa kāyena obhāsanampi hatthaggāhādīnipi sallakkhetuṃ asakkuṇeyyattā. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘cakkhussa raho’’ti vuttaṃ, aṭṭhakathāyaṃ appaṭikkhittaṃ. Na kevalañca appaṭikkhittaṃ, atha kho ‘‘anandho badhiroti ca andho vā abadhiropi na karotī’’ti ca vuttaṃ, tasmā dvepi rahā idha gahetabbā. ‘‘Antodvādasahatthe’’tiiminā sotassa raho dvādasahatthena paricchinnoti idaṃ dasseti. Cakkhussa raho pana yattha ṭhitassa kāyavikārādayo na paññāyanti, tena paricchinditabboti daṭṭhabbaṃ. Badhiro pana cakkhumāpīti duṭṭhullavācāsaṅghādisesaṃ sandhāya vuttaṃ. Duṭṭhullāpatti vuttāti purimasikkhāpade vuttehi adhikavasena duṭṭhullāpatti ca vuttāti evamattho gahetabbo, na pana duṭṭhullāpatti evāti kāyasaṃsaggassāpi idha gahetabbato. Teneva ‘‘pārājikāpattiñca parihāpetvā’’ti ettakameva vuttaṃ, itarathā ‘‘kāyasaṃsaggañcā’’ti vattabbaṃ bhaveyya.

    ತಿಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿಆದಿ ಪನ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆಗತೇಹಿ ಅಧಿಕಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಾದೀನಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಏವ ವುತ್ತತ್ತಾ, ಇಧ ಪನ ನ ವುತ್ತನ್ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ, ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Tisamuṭṭhānantiādi pana purimasikkhāpade āgatehi adhikassa duṭṭhullavācāsaṅghādisesassa vasena vuttaṃ kāyasaṃsaggādīnampi purimasikkhāpade eva vuttattā, idha pana na vuttantipi vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.

    ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ನಿಟ್ಠಿತೋ ಅನಿಯತವಣ್ಣನಾನಯೋ।

    Niṭṭhito aniyatavaṇṇanānayo.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadaṃ

    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೨. ದುತಿಯಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact