| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
නහෙව ඛො පන පටිච්‌ඡන්‌නන්‌ති එත්‌ථ පන යම්‌පි බහි පරික්‌ඛිත්‌තං අන්‌තො විවටං පරිවෙණඞ්‌ගණාදි, තම්‌පි අන්‌තොගධන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. ‘‘එවරූපඤ්‌හි ඨානං අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නෙයෙව ගහිත’’න්‌ති මහාපච්‌චරියං (පාරා. අට්‌ඨ. 2.453) වුත්‌තං. සඞ්‌ඝාදිසෙසෙන වාති කායසංසග්‌ගදුට්‌ඨුල්‌ලොභාසනසඞ්‌ඛාතෙන සඞ්‌ඝාදිසෙසෙන වා. තෙනෙව හි පදභාජනෙ ‘‘සා චෙ එවං වදෙය්‍ය ‘අය්‍යො, මයා දිට්‌ඨො නිසින්‌නො මාතුගාමෙන සද්‌ධිං කායසංසග්‌ගං සමාපජ්‌ජන්‌තො’’’තිආදි (පාරා. 455) වුත්‌තං. ඉදං සික්‌ඛාපදං දුට්‌ඨුල්‌ලවාචාවසෙන ආගතං. දුට්‌ඨුල්‌ලවාචඤ්‌ච සුත්‌වා තං මාතුගාමොපි න පටිච්‌ඡාදෙති. තථා හි දුට්‌ඨුල්‌ලවාචාසික්‌ඛාපදෙ (පාරා. 283 ආදයො) යා පන තා ඉත්‌ථියො හිරිමනා, තා නික්‌ඛමිත්‌වා භික්‌ඛූ උජ්‌ඣාපෙසුං, තස්‌මා ඉධ ඉත්‌ථීපි අනාපත්‌තිං කරොතීති ආහ ‘‘ඉත්‌ථීපී’’ති. අථ වා ඉධ අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නත්‌තා ඉත්‌ථීපි අනාපත්‌තිං කරොති, පඨමෙ පන පටිච්‌ඡන්‌නත්‌තා ඉත්‌ථිසතම්‌පි අනාපත්‌තිං න කරොතීති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. අනන්‌ධො අබධිරොති එත්‌ථ කායසංසග්‌ගවසෙන අනන්‌ධො වුත්‌තො, දුට්‌ඨුල්‌ලවාචාවසෙන අබධිරො.
Naheva kho pana paṭicchannanti ettha pana yampi bahi parikkhittaṃ anto vivaṭaṃ pariveṇaṅgaṇādi, tampi antogadhanti veditabbaṃ. ‘‘Evarūpañhi ṭhānaṃ appaṭicchanneyeva gahita’’nti mahāpaccariyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.453) vuttaṃ. Saṅghādisesena vāti kāyasaṃsaggaduṭṭhullobhāsanasaṅkhātena saṅghādisesena vā. Teneva hi padabhājane ‘‘sā ce evaṃ vadeyya ‘ayyo, mayā diṭṭho nisinno mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto’’’tiādi (pārā. 455) vuttaṃ. Idaṃ sikkhāpadaṃ duṭṭhullavācāvasena āgataṃ. Duṭṭhullavācañca sutvā taṃ mātugāmopi na paṭicchādeti. Tathā hi duṭṭhullavācāsikkhāpade (pārā. 283 ādayo) yā pana tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesuṃ, tasmā idha itthīpi anāpattiṃ karotīti āha ‘‘itthīpī’’ti. Atha vā idha appaṭicchannattā itthīpi anāpattiṃ karoti, paṭhame pana paṭicchannattā itthisatampi anāpattiṃ na karotīti evamettha attho daṭṭhabbo. Anandho abadhiroti ettha kāyasaṃsaggavasena anandho vutto, duṭṭhullavācāvasena abadhiro.
සමුට්‌ඨානාදීසු ඉදං සික්‌ඛාපදං තිසමුට්‌ඨානං – කායචිත්‌තතො වාචාචිත්‌තතො කායවාචාචිත්‌තතො සමුට්‌ඨාති, කිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, ලොකවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, අකුසලචිත්‌තං, සුඛමජ්‌ඣත්‌තවෙදනාහි ද්‌විවෙදනං. තෙනාහ ‘‘සමුට්‌ඨානාදීනි පනෙත්‌ථ අදින්‌නාදානසදිසානෙවා’’ති. එත්‌ථ ච කායසංසග්‌ගං සමාපජ්‌ජන්‌තො දුට්‌ඨුල්‌ලම්‌පි භණති, දුට්‌ඨුල්‌ලං භණන්‌තො නිසීදති චාති ‘‘කායවාචාචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාතී’’ති වුත්‌තං, දුට්‌ඨුල්‌ලමෙව වා සන්‌ධාය වුත්‌තන්‌ති ගහෙතබ්‌බං.
Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, sukhamajjhattavedanāhi dvivedanaṃ. Tenāha ‘‘samuṭṭhānādīni panettha adinnādānasadisānevā’’ti. Ettha ca kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto duṭṭhullampi bhaṇati, duṭṭhullaṃ bhaṇanto nisīdati cāti ‘‘kāyavācācittato ca samuṭṭhātī’’ti vuttaṃ, duṭṭhullameva vā sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.
දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
‘‘අනියතුද්‌දෙසො චායං දිට්‌ඨාදිසමූලකචොදනාය වත්‌ථුං පටිජානමානොව ආපත්‌තියා කාරෙතබ්‌බො, න ඉතරොති ආපත්‌තිරොපනාරොපනලක්‌ඛණදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තො’’ති වදන්‌ති.
‘‘Aniyatuddeso cāyaṃ diṭṭhādisamūlakacodanāya vatthuṃ paṭijānamānova āpattiyā kāretabbo, na itaroti āpattiropanāropanalakkhaṇadassanatthaṃ vutto’’ti vadanti.
ඉති කඞ්‌ඛාවිතරණියා පාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනාය
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
විනයත්‌ථමඤ්‌ජූසායං ලීනත්‌ථප්‌පකාසනියං
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
අනියතවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Aniyatavaṇṇanā niṭṭhitā.
