| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
453. දුතියෙ කෙසුචි පොත්‌ථකෙසු ‘‘න හෙව ඛො පන පටිච්‌ඡන්‌නං ආසනං හොති ආසන’’න්‌ති ලිඛිතං. ‘‘ආසනන්‌ති අධිකං, උද්‌ධරිතානුරූප’’න්‌ති ලිඛිතං. ද්‌වෙපි රහා ඉධ අධිප්‌පෙතා කායසංසග්‌ගදුට්‌ඨුල්‌ලවාචාරහොනිසජ්‌ජග්‌ගහණතො. යදි එවං ‘‘මාතුගාමො නාම විඤ්‌ඤූ පටිබලා’’ති කිමත්‌ථං වුත්‌තන්‌ති? අයමෙව හි මාතුගාමො ද්‌වින්‌නම්‌පි කායසංසග්‌ගදුට්‌ඨුල්‌ලවාචානං එකතො වත්‌ථුභූතො, තස්‌මා වුත්‌තං. කායසංසග්‌ගස්‌ස වත්‌ථුභූතො දස්‌සිතො, න ඉතරස්‌සාති කත්‌වා දුට්‌ඨුල්‌ලවාචමෙව සන්‌ධාය තස්‌සා වත්‌ථුං දස්‌සෙන්‌තො එවමාහ.
453. Dutiye kesuci potthakesu ‘‘na heva kho pana paṭicchannaṃ āsanaṃ hoti āsana’’nti likhitaṃ. ‘‘Āsananti adhikaṃ, uddharitānurūpa’’nti likhitaṃ. Dvepi rahā idha adhippetā kāyasaṃsaggaduṭṭhullavācārahonisajjaggahaṇato. Yadi evaṃ ‘‘mātugāmo nāma viññū paṭibalā’’ti kimatthaṃ vuttanti? Ayameva hi mātugāmo dvinnampi kāyasaṃsaggaduṭṭhullavācānaṃ ekato vatthubhūto, tasmā vuttaṃ. Kāyasaṃsaggassa vatthubhūto dassito, na itarassāti katvā duṭṭhullavācameva sandhāya tassā vatthuṃ dassento evamāha.
එත්‌ථාහ – යථා පඨමෙ අනධිප්‌පෙතාපි දුට්‌ඨුල්‌ලවාචා සම්‌භවවිසෙසදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තා, ඉධාපි කායසංසග්‌ගො, කස්‌මා න තස්‌ස වසෙන චක්‌ඛුස්‌ස රහො ගහෙතබ්‌බොති? ආම න ගහෙතබ්‌බො, න ච ගහිතො, ගහිතො එව පන නිසජ්‌ජවසෙන, න හි අඞ්‌ගස්‌ස නිසජ්‌ජා විසෙසොති. අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නෙ සති කථං චක්‌ඛුස්‌ස රහොති චෙ? දූරත්‌තා. පඨමෙ කස්‌මා ඉත්‌ථිසතම්‌පි අනාපත්‌තිං න කරොති, ඉධ කස්‌මා එකාපි කරොතීති චෙ? නො වුච්‌චති සිද්‌ධත්‌තා. සිද්‌ධං හොති, යදිදං අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු වෙසාලියං මහාවනෙ…පෙ.… ද්‌වාරං විවරිත්‌වා නිපන්‌නො හොති…පෙ.… සම්‌බහුලා ඉත්‌ථියො යාවදත්‌ථං කත්‌වා පක්‌කමිංසූති (පාරා. 77). තස්‌මා න මෙථුනස්‌ස මාතුගාමො දුතියො හොති. ඉත්‌ථියො හි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤිස්‌සා වජ්‌ජං පටිච්‌ඡාදෙන්‌ති, තෙනෙව භික්‌ඛුනීනං වජ්‌ජපටිච්‌ඡාදනෙ පාරාජිකං පඤ්‌ඤත්‌තං. තථා ‘‘ආයස්‌මා උදායී තා ඉත්‌ථියො විහාරං පෙක්‌ඛාපෙත්‌වා තාසං ඉත්‌ථීනං වච්‌චමග්‌ග’’න්‌ති (පාරා. 283) එත්‌ථ ‘‘යා පන තා ඉත්‌ථියො හිරිමනා, තා නික්‌ඛමිත්‌වා භික්‌ඛූ උජ්‌ඣාපෙන්‌තී’’ති (පාරා. 283) වචනතො දුට්‌ඨුල්‌ලස්‌ස මාතුගාමො දුතියො හොතීති සිද්‌ධන්‌ති අධිප්‌පායො. උභයත්‌ථාපි උම්‌මත්‌තකාදිකම්‌මිකානං අනාපත්‌තීති තෙසං පාටෙක්‌කං නිදානෙ ආගතං, ආදිකම්‌මිකානං අනාපත්‌තීති අත්‌ථො. අනුගණ්‌ඨිපදෙ පන ‘‘අචෙලකවග්‌ගෙ රහොපටිච්‌ඡන්‌නාසනසික්‌ඛාපදෙ ‘විඤ්‌ඤූ පුරිසො දුතියො හොතී’ති (පාචි. 288) ඉමස්‌ස අනුරූපතො ‘ඉත්‌ථීනං සතම්‌පි අනාපත්‌තිං න කරොතී’ති වුත්‌ත’’න්‌ති ච, ‘‘දුතියානියතෙ ‘ඉත්‌ථීපි පුරිසොපී’ති ඉදං භික්‌ඛුනීවග්‌ගෙ ඔසානසික්‌ඛාපදස්‌ස, අචෙලකවග්‌ගෙ අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නාසනසික්‌ඛාපදස්‌ස ච අනාපත්‌තිවාරෙ ‘යො කොචි විඤ්‌ඤූ පුරිසො දුතියො’ති වුත්‌තං. ඉමෙසං අනුරූපතො වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බ’’න්‌ති ච වුත්‌තං.
Etthāha – yathā paṭhame anadhippetāpi duṭṭhullavācā sambhavavisesadassanatthaṃ vuttā, idhāpi kāyasaṃsaggo, kasmā na tassa vasena cakkhussa raho gahetabboti? Āma na gahetabbo, na ca gahito, gahito eva pana nisajjavasena, na hi aṅgassa nisajjā visesoti. Appaṭicchanne sati kathaṃ cakkhussa rahoti ce? Dūrattā. Paṭhame kasmā itthisatampi anāpattiṃ na karoti, idha kasmā ekāpi karotīti ce? No vuccati siddhattā. Siddhaṃ hoti, yadidaṃ aññataro bhikkhu vesāliyaṃ mahāvane…pe… dvāraṃ vivaritvā nipanno hoti…pe… sambahulā itthiyo yāvadatthaṃ katvā pakkamiṃsūti (pārā. 77). Tasmā na methunassa mātugāmo dutiyo hoti. Itthiyo hi aññamaññissā vajjaṃ paṭicchādenti, teneva bhikkhunīnaṃ vajjapaṭicchādane pārājikaṃ paññattaṃ. Tathā ‘‘āyasmā udāyī tā itthiyo vihāraṃ pekkhāpetvā tāsaṃ itthīnaṃ vaccamagga’’nti (pārā. 283) ettha ‘‘yā pana tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpentī’’ti (pārā. 283) vacanato duṭṭhullassa mātugāmo dutiyo hotīti siddhanti adhippāyo. Ubhayatthāpi ummattakādikammikānaṃ anāpattīti tesaṃ pāṭekkaṃ nidāne āgataṃ, ādikammikānaṃ anāpattīti attho. Anugaṇṭhipade pana ‘‘acelakavagge rahopaṭicchannāsanasikkhāpade ‘viññū puriso dutiyo hotī’ti (pāci. 288) imassa anurūpato ‘itthīnaṃ satampi anāpattiṃ na karotī’ti vutta’’nti ca, ‘‘dutiyāniyate ‘itthīpi purisopī’ti idaṃ bhikkhunīvagge osānasikkhāpadassa, acelakavagge appaṭicchannāsanasikkhāpadassa ca anāpattivāre ‘yo koci viññū puriso dutiyo’ti vuttaṃ. Imesaṃ anurūpato vuttanti veditabba’’nti ca vuttaṃ.
දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදං • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. දුතියඅනියතසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Dutiyaaniyatasikkhāpadavaṇṇanā
