| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តំ
10. Dutiyaaputtakasuttaṃ
១៣១. អថ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ ទិវា ទិវស្ស យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ រាជានំ បសេនទិំ កោសលំ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘ហន្ទ, កុតោ នុ ត្វំ, មហារាជ, អាគច្ឆសិ ទិវា ទិវស្សា’’តិ?
131. Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti?
‘‘ឥធ, ភន្តេ, សាវត្ថិយំ សេដ្ឋិ គហបតិ កាលង្កតោ។ តមហំ អបុត្តកំ សាបតេយ្យំ រាជន្តេបុរំ អតិហរិត្វា អាគច្ឆាមិ។ សតំ, ភន្តេ, សតសហស្សានិ ហិរញ្ញស្សេវ, កោ បន វាទោ រូបិយស្ស! តស្ស ខោ បន, ភន្តេ, សេដ្ឋិស្ស គហបតិស្ស ឯវរូបោ ភត្តភោគោ អហោសិ – កណាជកំ ភុញ្ជតិ ពិលង្គទុតិយំ។ ឯវរូបោ វត្ថភោគោ អហោសិ – សាណំ ធារេតិ តិបក្ខវសនំ ។ ឯវរូបោ យានភោគោ អហោសិ – ជជ្ជររថកេន យាតិ បណ្ណឆត្តកេន ធារិយមានេនា’’តិ។
‘‘Idha, bhante, sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmi. Sataṃ, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa! Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi – kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiyaṃ. Evarūpo vatthabhogo ahosi – sāṇaṃ dhāreti tipakkhavasanaṃ . Evarūpo yānabhogo ahosi – jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā’’ti.
‘‘ឯវមេតំ, មហារាជ, ឯវមេតំ, មហារាជ! ភូតបុព្ពំ សោ, មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ តគ្គរសិខិំ នាម បច្ចេកសម្ពុទ្ធំ បិណ្ឌបាតេន បដិបាទេសិ។ ‘ទេថ សមណស្ស បិណ្ឌ’ន្តិ វត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កាមិ។ ទត្វា ច បន បច្ឆា វិប្បដិសារី អហោសិ – ‘វរមេតំ បិណ្ឌបាតំ ទាសា វា កម្មករា វា ភុញ្ជេយ្យុ’ន្តិ។ ភាតុ ច បន ឯកបុត្តកំ សាបតេយ្យស្ស ការណា ជីវិតា វោរោបេសិ។
‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Bhūtapubbaṃ so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṃ nāma paccekasambuddhaṃ piṇḍapātena paṭipādesi. ‘Detha samaṇassa piṇḍa’nti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Datvā ca pana pacchā vippaṭisārī ahosi – ‘varametaṃ piṇḍapātaṃ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyu’nti. Bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi.
‘‘យំ ខោ សោ, មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ តគ្គរសិខិំ បច្ចេកសម្ពុទ្ធំ បិណ្ឌបាតេន បដិបាទេសិ, តស្ស កម្មស្ស វិបាកេន សត្តក្ខត្តុំ សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិ។ តស្សេវ កម្មស្ស វិបាកាវសេសេន ឥមិស្សាយេវ សាវត្ថិយា សត្តក្ខត្តុំ សេដ្ឋិត្តំ ការេសិ។ យំ ខោ សោ, មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ ទត្វា បច្ឆា វិប្បដិសារី អហោសិ – ‘វរមេតំ បិណ្ឌបាតំ ទាសា វា កម្មករា វា ភុញ្ជេយ្យុ’ន្តិ, តស្ស កម្មស្ស វិបាកេន នាស្សុឡារាយ ភត្តភោគាយ ចិត្តំ នមតិ, នាស្សុឡារាយ វត្ថភោគាយ ចិត្តំ នមតិ, នាស្សុឡារាយ យានភោគាយ ចិត្តំ នមតិ, នាស្សុឡារានំ បញ្ចន្នំ កាមគុណានំ ភោគាយ ចិត្តំ នមតិ។ យំ ខោ សោ, មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ ភាតុ ច បន ឯកបុត្តកំ សាបតេយ្យស្ស ការណា ជីវិតា វោរោបេសិ, តស្ស កម្មស្ស វិបាកេន ពហូនិ វស្សានិ ពហូនិ វស្សសតានិ ពហូនិ វស្សសហស្សានិ ពហូនិ វស្សសតសហស្សានិ និរយេ បច្ចិត្ថ។ តស្សេវ កម្មស្ស វិបាកាវសេសេន ឥទំ សត្តមំ អបុត្តកំ សាបតេយ្យំ រាជកោសំ បវេសេតិ។ តស្ស ខោ, មហារាជ, សេដ្ឋិស្ស គហបតិស្ស បុរាណញ្ច បុញ្ញំ បរិក្ខីណំ, នវញ្ច បុញ្ញំ អនុបចិតំ។ អជ្ជ បន, មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ មហារោរុវេ និរយេ បច្ចតី’’តិ ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ, សេដ្ឋិ គហបតិ មហារោរុវំ និរយំ ឧបបន្នោ’’តិ។ ‘‘ឯវំ , មហារាជ, សេដ្ឋិ គហបតិ មហារោរុវំ និរយំ ឧបបន្នោ’’តិ។ ឥទមវោច…បេ.…។
‘‘Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṃ paccekasambuddhaṃ piṇḍapātena paṭipādesi, tassa kammassa vipākena sattakkhattuṃ sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajji. Tasseva kammassa vipākāvasesena imissāyeva sāvatthiyā sattakkhattuṃ seṭṭhittaṃ kāresi. Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati datvā pacchā vippaṭisārī ahosi – ‘varametaṃ piṇḍapātaṃ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyu’nti, tassa kammassa vipākena nāssuḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ bhogāya cittaṃ namati. Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi, tassa kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni niraye paccittha. Tasseva kammassa vipākāvasesena idaṃ sattamaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājakosaṃ paveseti. Tassa kho, mahārāja, seṭṭhissa gahapatissa purāṇañca puññaṃ parikkhīṇaṃ, navañca puññaṃ anupacitaṃ. Ajja pana, mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruve niraye paccatī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṃ nirayaṃ upapanno’’ti. ‘‘Evaṃ , mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṃ nirayaṃ upapanno’’ti. Idamavoca…pe….
‘‘ធញ្ញំ ធនំ រជតំ ជាតរូបំ, បរិគ្គហំ វាបិ យទត្ថិ កិញ្ចិ;
‘‘Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, pariggahaṃ vāpi yadatthi kiñci;
ទាសា កម្មករា បេស្សា, យេ ចស្ស អនុជីវិនោ។
Dāsā kammakarā pessā, ye cassa anujīvino.
‘‘សព្ពំ នាទាយ គន្តព្ពំ, សព្ពំ និក្ខិប្បគាមិនំ 1;
‘‘Sabbaṃ nādāya gantabbaṃ, sabbaṃ nikkhippagāminaṃ 2;
យញ្ច ករោតិ កាយេន, វាចាយ ឧទ ចេតសា។
Yañca karoti kāyena, vācāya uda cetasā.
‘‘តញ្ហិ តស្ស សកំ ហោតិ, តញ្ច អាទាយ គច្ឆតិ;
‘‘Tañhi tassa sakaṃ hoti, tañca ādāya gacchati;
តញ្ចស្ស អនុគំ ហោតិ, ឆាយាវ អនបាយិនី។
Tañcassa anugaṃ hoti, chāyāva anapāyinī.
‘‘តស្មា ករេយ្យ កល្យាណំ, និចយំ សម្បរាយិកំ;
‘‘Tasmā kareyya kalyāṇaṃ, nicayaṃ samparāyikaṃ;
បុញ្ញានិ បរលោកស្មិំ, បតិដ្ឋា ហោន្តិ បាណិន’’ន្ត្ន្ត្តិ។
Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇina’’ntntti.
ទុតិយោ វគ្គោ។
Dutiyo vaggo.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
ជដិលា បញ្ច រាជានោ, ទោណបាកកុរេន ច;
Jaṭilā pañca rājāno, doṇapākakurena ca;
សង្គាមេន ទ្វេ វុត្តានិ, មល្លិកា 3 ទ្វេ អប្បមាទេន ច;
Saṅgāmena dve vuttāni, mallikā 4 dve appamādena ca;
អបុត្តកេន ទ្វេ វុត្តា, វគ្គោ តេន បវុច្ចតីតិ។
Aputtakena dve vuttā, vaggo tena pavuccatīti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
