| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತಂ
10. Dutiyaaputtakasuttaṃ
೧೩೧. ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ದಿವಾ ದಿವಸ್ಸ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ರಾಜಾನಂ ಪಸೇನದಿಂ ಕೋಸಲಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ, ಕುತೋ ನು ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಆಗಚ್ಛಸಿ ದಿವಾ ದಿವಸ್ಸಾ’’ತಿ?
131. Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti?
‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ತಮಹಂ ಅಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ರಾಜನ್ತೇಪುರಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಮಿ। ಸತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸೇವ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ರೂಪಿಯಸ್ಸ! ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪೋ ಭತ್ತಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಕಣಾಜಕಂ ಭುಞ್ಜತಿ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯಂ। ಏವರೂಪೋ ವತ್ಥಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಸಾಣಂ ಧಾರೇತಿ ತಿಪಕ್ಖವಸನಂ । ಏವರೂಪೋ ಯಾನಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಜಜ್ಜರರಥಕೇನ ಯಾತಿ ಪಣ್ಣಛತ್ತಕೇನ ಧಾರಿಯಮಾನೇನಾ’’ತಿ।
‘‘Idha, bhante, sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmi. Sataṃ, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa! Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi – kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiyaṃ. Evarūpo vatthabhogo ahosi – sāṇaṃ dhāreti tipakkhavasanaṃ . Evarūpo yānabhogo ahosi – jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā’’ti.
‘‘ಏವಮೇತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಮೇತಂ, ಮಹಾರಾಜ! ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ಸೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ತಗ್ಗರಸಿಖಿಂ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಪಟಿಪಾದೇಸಿ। ‘ದೇಥ ಸಮಣಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡ’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ದತ್ವಾ ಚ ಪನ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಅಹೋಸಿ – ‘ವರಮೇತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಾಸಾ ವಾ ಕಮ್ಮಕರಾ ವಾ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಭಾತು ಚ ಪನ ಏಕಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸಿ।
‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Bhūtapubbaṃ so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṃ nāma paccekasambuddhaṃ piṇḍapātena paṭipādesi. ‘Detha samaṇassa piṇḍa’nti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Datvā ca pana pacchā vippaṭisārī ahosi – ‘varametaṃ piṇḍapātaṃ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyu’nti. Bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi.
‘‘ಯಂ ಖೋ ಸೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ತಗ್ಗರಸಿಖಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಪಟಿಪಾದೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿ। ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೇಟ್ಠಿತ್ತಂ ಕಾರೇಸಿ। ಯಂ ಖೋ ಸೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಅಹೋಸಿ – ‘ವರಮೇತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಾಸಾ ವಾ ಕಮ್ಮಕರಾ ವಾ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ ನಾಸ್ಸುಳಾರಾಯ ಭತ್ತಭೋಗಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ನಾಸ್ಸುಳಾರಾಯ ವತ್ಥಭೋಗಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ನಾಸ್ಸುಳಾರಾಯ ಯಾನಭೋಗಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ನಾಸ್ಸುಳಾರಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ ಭೋಗಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ। ಯಂ ಖೋ ಸೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಭಾತು ಚ ಪನ ಏಕಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚಿತ್ಥ। ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಇದಂ ಸತ್ತಮಂ ಅಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ರಾಜಕೋಸಂ ಪವೇಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪುರಾಣಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ, ನವಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಂ ಅನುಪಚಿತಂ। ಅಜ್ಜ ಪನ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಮಹಾರೋರುವೇ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚತೀ’’ತಿ । ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಮಹಾರೋರುವಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಮಹಾರಾಜ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಮಹಾರೋರುವಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ…ಪೇ॰…।
‘‘Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati taggarasikhiṃ paccekasambuddhaṃ piṇḍapātena paṭipādesi, tassa kammassa vipākena sattakkhattuṃ sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajji. Tasseva kammassa vipākāvasesena imissāyeva sāvatthiyā sattakkhattuṃ seṭṭhittaṃ kāresi. Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati datvā pacchā vippaṭisārī ahosi – ‘varametaṃ piṇḍapātaṃ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyu’nti, tassa kammassa vipākena nāssuḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, nāssuḷārānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ bhogāya cittaṃ namati. Yaṃ kho so, mahārāja, seṭṭhi gahapati bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi, tassa kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni niraye paccittha. Tasseva kammassa vipākāvasesena idaṃ sattamaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājakosaṃ paveseti. Tassa kho, mahārāja, seṭṭhissa gahapatissa purāṇañca puññaṃ parikkhīṇaṃ, navañca puññaṃ anupacitaṃ. Ajja pana, mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruve niraye paccatī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṃ nirayaṃ upapanno’’ti. ‘‘Evaṃ , mahārāja, seṭṭhi gahapati mahāroruvaṃ nirayaṃ upapanno’’ti. Idamavoca…pe….
‘‘ಧಞ್ಞಂ ಧನಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ, ಪರಿಗ್ಗಹಂ ವಾಪಿ ಯದತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ।
‘‘Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, pariggahaṃ vāpi yadatthi kiñci;
ದಾಸಾ ಕಮ್ಮಕರಾ ಪೇಸ್ಸಾ, ಯೇ ಚಸ್ಸ ಅನುಜೀವಿನೋ॥
Dāsā kammakarā pessā, ye cassa anujīvino.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ನಾದಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪಗಾಮಿನಂ 1।
‘‘Sabbaṃ nādāya gantabbaṃ, sabbaṃ nikkhippagāminaṃ 2;
ಯಞ್ಚ ಕರೋತಿ ಕಾಯೇನ, ವಾಚಾಯ ಉದ ಚೇತಸಾ॥
Yañca karoti kāyena, vācāya uda cetasā.
‘‘ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಸಕಂ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Tañhi tassa sakaṃ hoti, tañca ādāya gacchati;
ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅನುಗಂ ಹೋತಿ, ಛಾಯಾವ ಅನಪಾಯಿನೀ॥
Tañcassa anugaṃ hoti, chāyāva anapāyinī.
‘‘ತಸ್ಮಾ ಕರೇಯ್ಯ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ನಿಚಯಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ।
‘‘Tasmā kareyya kalyāṇaṃ, nicayaṃ samparāyikaṃ;
ಪುಞ್ಞಾನಿ ಪರಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಾಣಿನ’’ನ್ತ್ನ್ತ್ತಿ॥
Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇina’’ntntti.
ದುತಿಯೋ ವಗ್ಗೋ।
Dutiyo vaggo.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ಜಟಿಲಾ ಪಞ್ಚ ರಾಜಾನೋ, ದೋಣಪಾಕಕುರೇನ ಚ।
Jaṭilā pañca rājāno, doṇapākakurena ca;
ಸಙ್ಗಾಮೇನ ದ್ವೇ ವುತ್ತಾನಿ, ಮಲ್ಲಿಕಾ 3 ದ್ವೇ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಚ।
Saṅgāmena dve vuttāni, mallikā 4 dve appamādena ca;
ಅಪುತ್ತಕೇನ ದ್ವೇ ವುತ್ತಾ, ವಗ್ಗೋ ತೇನ ಪವುಚ್ಚತೀತಿ॥
Aputtakena dve vuttā, vaggo tena pavuccatīti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
