| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា
10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
១៣១. ទសមេ បិណ្ឌបាតេន បដិបាទេសីតិ បិណ្ឌបាតេន សទ្ធិំ សំយោជេសិ, បិណ្ឌបាតំ អទាសីតិ អត្ថោ។ បក្កាមីតិ កេនចិទេវ រាជុបដ្ឋានាទិនា កិច្ចេន គតោ។ បច្ឆា វិប្បដិសារី អហោសីតិ សោ កិរ អញ្ញេសុបិ ទិវសេសុ តំ បច្ចេកសម្ពុទ្ធំ បស្សតិ, ទាតុំ បនស្ស ចិត្តំ ន ឧប្បជ្ជតិ។ តស្មិំ បន ទិវសេ អយំ បទុមវតិទេវិយា តតិយបុត្តោ តគ្គរសិខី បច្ចេកពុទ្ធោ គន្ធមាទនបព្ពតេ ផលសមាបត្តិសុខេន វីតិនាមេត្វា បុព្ពណ្ហសមយេ វុដ្ឋាយ អនោតត្តទហេ មុខំ ធោវិត្វា មនោសិលាតលេ និវាសេត្វា កាយពន្ធនំ ពន្ធិត្វា បត្តចីវរមាទាយ អភិញ្ញាបាទកំ ចតុត្ថជ្ឈានំ សមាបជ្ជិត្វា ឥទ្ធិយា វេហាសំ អព្ភុគ្គន្ត្វា នគរទ្វារេ ឱរុយ្ហ ចីវរំ បារុបិត្វា បត្តមាទាយ នគរវាសីនំ ឃរទ្វារេសុ សហស្សភណ្ឌិកំ ឋបេន្តោ វិយ បាសាទិកេហិ អភិក្កន្តាទីហិ អនុបុព្ពេន សេដ្ឋិនោ ឃរទ្វារំ សម្បត្តោ។ តំទិវសញ្ច សេដ្ឋិ បាតោវ ឧដ្ឋាយ បណីតភោជនំ ភុញ្ជិត្វា, ឃរទ្វារកោដ្ឋកេ អាសនំ បញ្ញាបេត្វា, ទន្តន្តរានិ សោធេន្តោ និសិន្នោ ហោតិ។ សោ បច្ចេកពុទ្ធំ ទិស្វា, តំទិវសំ បាតោ ភុត្វា និសិន្នត្តា ទានចិត្តំ ឧប្បាទេត្វា, ភរិយំ បក្កោសាបេត្វា, ‘‘ឥមស្ស សមណស្ស បិណ្ឌបាតំ ទេហី’’តិ វត្វា បក្កាមិ។
131. Dasame piṇḍapātena paṭipādesīti piṇḍapātena saddhiṃ saṃyojesi, piṇḍapātaṃ adāsīti attho. Pakkāmīti kenacideva rājupaṭṭhānādinā kiccena gato. Pacchā vippaṭisārī ahosīti so kira aññesupi divasesu taṃ paccekasambuddhaṃ passati, dātuṃ panassa cittaṃ na uppajjati. Tasmiṃ pana divase ayaṃ padumavatideviyā tatiyaputto taggarasikhī paccekabuddho gandhamādanapabbate phalasamāpattisukhena vītināmetvā pubbaṇhasamaye vuṭṭhāya anotattadahe mukhaṃ dhovitvā manosilātale nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā pattacīvaramādāya abhiññāpādakaṃ catutthajjhānaṃ samāpajjitvā iddhiyā vehāsaṃ abbhuggantvā nagaradvāre oruyha cīvaraṃ pārupitvā pattamādāya nagaravāsīnaṃ gharadvāresu sahassabhaṇḍikaṃ ṭhapento viya pāsādikehi abhikkantādīhi anupubbena seṭṭhino gharadvāraṃ sampatto. Taṃdivasañca seṭṭhi pātova uṭṭhāya paṇītabhojanaṃ bhuñjitvā, gharadvārakoṭṭhake āsanaṃ paññāpetvā, dantantarāni sodhento nisinno hoti. So paccekabuddhaṃ disvā, taṃdivasaṃ pāto bhutvā nisinnattā dānacittaṃ uppādetvā, bhariyaṃ pakkosāpetvā, ‘‘imassa samaṇassa piṇḍapātaṃ dehī’’ti vatvā pakkāmi.
សេដ្ឋិភរិយា ចិន្តេសិ – ‘‘មយា ឯត្តកេន កាលេន ឥមស្ស ‘ទេថា’តិ វចនំ ន សុតបុព្ពំ, ទាបេន្តោបិ ច អជ្ជ ន យស្ស វា តស្ស វា ទាបេតិ, វីតរាគទោសមោហស្ស វន្តកិលេសស្ស ឱហិតភារស្ស បច្ចេកពុទ្ធស្ស ទាបេតិ, យំ វា តំ វា អទត្វា បណីតំ បិណ្ឌបាតំ ទស្សាមី’’តិ, ឃរា និក្ខម្ម បច្ចេកពុទ្ធំ បញ្ចបតិដ្ឋិតេន វន្ទិត្វា បត្តំ អាទាយ អន្តោនិវេសនេ បញ្ញត្តាសនេ និសីទាបេត្វា សុបរិសុទ្ធេហិ សាលិតណ្ឌុលេហិ ភត្តំ សម្បាទេត្វា តទនុរូបំ ខាទនីយំ ព្យញ្ជនំ សុបេយ្យញ្ច សល្លក្ខេត្វា បត្តំ បូរេត្វា ពហិ គន្ធេហិ សមលង្ករិត្វា បច្ចេកពុទ្ធស្ស ហត្ថេសុ បតិដ្ឋបេត្វា វន្ទិ។ បច្ចេកពុទ្ធោ – ‘‘អញ្ញេសម្បិ បច្ចេកពុទ្ធានំ សង្គហំ ករិស្សាមី’’តិ អបរិភុញ្ជិត្វាវ អនុមោទនំ កត្វា បក្កាមិ។ សោបិ ខោ សេដ្ឋិ ពាហិរតោ អាគច្ឆន្តោ បច្ចេកពុទ្ធំ ទិស្វា មយំ ‘‘តុម្ហាកំ បិណ្ឌបាតំ ទេថា’’តិ វត្វា បក្កន្តា, អបិ វោ លទ្ធោតិ? អាម, សេដ្ឋិ លទ្ធោតិ។ ‘‘បស្សាមី’’តិ គីវំ ឧក្ខិបិត្វា ឱលោកេសិ។ អថស្ស បិណ្ឌបាតគន្ធោ ឧដ្ឋហិត្វា នាសាបុដំ បហរិ។ សោ ចិត្តំ សំយមេតុំ អសក្កោន្តោ បច្ឆា វិប្បដិសារី អាហោសីតិ។
Seṭṭhibhariyā cintesi – ‘‘mayā ettakena kālena imassa ‘dethā’ti vacanaṃ na sutapubbaṃ, dāpentopi ca ajja na yassa vā tassa vā dāpeti, vītarāgadosamohassa vantakilesassa ohitabhārassa paccekabuddhassa dāpeti, yaṃ vā taṃ vā adatvā paṇītaṃ piṇḍapātaṃ dassāmī’’ti, gharā nikkhamma paccekabuddhaṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā pattaṃ ādāya antonivesane paññattāsane nisīdāpetvā suparisuddhehi sālitaṇḍulehi bhattaṃ sampādetvā tadanurūpaṃ khādanīyaṃ byañjanaṃ supeyyañca sallakkhetvā pattaṃ pūretvā bahi gandhehi samalaṅkaritvā paccekabuddhassa hatthesu patiṭṭhapetvā vandi. Paccekabuddho – ‘‘aññesampi paccekabuddhānaṃ saṅgahaṃ karissāmī’’ti aparibhuñjitvāva anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sopi kho seṭṭhi bāhirato āgacchanto paccekabuddhaṃ disvā mayaṃ ‘‘tumhākaṃ piṇḍapātaṃ dethā’’ti vatvā pakkantā, api vo laddhoti? Āma, seṭṭhi laddhoti. ‘‘Passāmī’’ti gīvaṃ ukkhipitvā olokesi. Athassa piṇḍapātagandho uṭṭhahitvā nāsāpuṭaṃ pahari. So cittaṃ saṃyametuṃ asakkonto pacchā vippaṭisārī āhosīti.
វរមេតន្តិអាទិ វិប្បដិសារស្ស ឧប្បន្នាការទស្សនំ។ ភាតុ ច បន ឯកបុត្តកំ សាបតេយ្យស្ស ការណា ជីវិតា វោរោបេសីតិ តទា កិរស្ស អវិភត្តេយេវ កុដុម្ពេ មាតាបិតរោ ច ជេដ្ឋភាតា ច កាលមកំសុ។ សោ ភាតុជាយាយ សទ្ធិំយេវ សំវាសំ កប្បេសិ។ ភាតុ បនស្ស ឯកោ បុត្តោ ហោតិ, តំ វីថិយា កីឡន្តំ មនុស្សា វទន្តិ – ‘‘អយំ ទាសោ អយំ ទាសី ឥទំ យានំ ឥទំ ធនំ តវ សន្តក’’ន្តិ។ សោ តេសំ កថំ គហេត្វា – ‘‘អយំ ទាសោ មយ្ហំ សន្តក’’ន្តិអាទីនិ កថេតិ។
Varametantiādi vippaṭisārassa uppannākāradassanaṃ. Bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesīti tadā kirassa avibhatteyeva kuṭumbe mātāpitaro ca jeṭṭhabhātā ca kālamakaṃsu. So bhātujāyāya saddhiṃyeva saṃvāsaṃ kappesi. Bhātu panassa eko putto hoti, taṃ vīthiyā kīḷantaṃ manussā vadanti – ‘‘ayaṃ dāso ayaṃ dāsī idaṃ yānaṃ idaṃ dhanaṃ tava santaka’’nti. So tesaṃ kathaṃ gahetvā – ‘‘ayaṃ dāso mayhaṃ santaka’’ntiādīni katheti.
អថស្ស ចូឡបិតា ចិន្តេសិ – ‘‘អយំ ទារកោ ឥទានេវ ឯវំ កថេសិ, មហល្លកកាលេ កុដុម្ពំ មជ្ឈេ ភិន្ទាបេយ្យ, ឥទានេវស្ស កត្តព្ពំ ករិស្សាមី’’តិ ឯកទិវសំ វាសិំ អាទាយ – ‘‘ឯហិ បុត្ត, អរញ្ញំ គច្ឆាមា’’តិ តំ អរញ្ញំ នេត្វា វិរវន្តំ វិរវន្តំ មារេត្វា អាវាដេ បក្ខិបិត្វា បំសុនា បដិច្ឆាទេសិ។ ឥទំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ សត្តក្ខត្តុន្តិ សត្តវារេ។ បុព្ពបច្ឆិមចេតនាវសេន ចេត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ឯកបិណ្ឌបាតទានស្មិញ្ហិ ឯកាវ ចេតនា ទ្វេ បដិសន្ធិយោ ន ទេតិ, បុព្ពបច្ឆិមចេតនាហិ បនេស សត្តក្ខត្តុំ សគ្គេ, សត្តក្ខត្តុំ សេដ្ឋិកុលេ និព្ពត្តោ។ បុរាណន្តិ បច្ចេកសម្ពុទ្ធស្ស ទិន្នបិណ្ឌបាតចេតនាកម្មំ។
Athassa cūḷapitā cintesi – ‘‘ayaṃ dārako idāneva evaṃ kathesi, mahallakakāle kuṭumbaṃ majjhe bhindāpeyya, idānevassa kattabbaṃ karissāmī’’ti ekadivasaṃ vāsiṃ ādāya – ‘‘ehi putta, araññaṃ gacchāmā’’ti taṃ araññaṃ netvā viravantaṃ viravantaṃ māretvā āvāṭe pakkhipitvā paṃsunā paṭicchādesi. Idaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sattakkhattunti sattavāre. Pubbapacchimacetanāvasena cettha attho veditabbo. Ekapiṇḍapātadānasmiñhi ekāva cetanā dve paṭisandhiyo na deti, pubbapacchimacetanāhi panesa sattakkhattuṃ sagge, sattakkhattuṃ seṭṭhikule nibbatto. Purāṇanti paccekasambuddhassa dinnapiṇḍapātacetanākammaṃ.
បរិគ្គហន្តិ បរិគ្គហិតវត្ថុ។ អនុជីវិនោតិ ឯកំ មហាកុលំ និស្សាយ បណ្ណាសម្បិ សដ្ឋិបិ កុលានិ ជីវន្តិ, តេ មនុស្សេ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ សព្ពំ នាទាយ គន្តព្ពន្តិ សព្ពមេតំ ន អាទិយិត្វា គន្តព្ពំ។ សព្ពំ និក្ខិប្បគាមិនន្តិ សព្ពមេតំ និក្ខិប្បសភាវំ, បរិច្ចជិតព្ពសភាវមេវាតិ អត្ថោ។ ទសមំ។
Pariggahanti pariggahitavatthu. Anujīvinoti ekaṃ mahākulaṃ nissāya paṇṇāsampi saṭṭhipi kulāni jīvanti, te manusse sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sabbaṃ nādāya gantabbanti sabbametaṃ na ādiyitvā gantabbaṃ. Sabbaṃ nikkhippagāminanti sabbametaṃ nikkhippasabhāvaṃ, pariccajitabbasabhāvamevāti attho. Dasamaṃ.
ទុតិយោ វគ្គោ។
Dutiyo vaggo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តំ • 10. Dutiyaaputtakasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. ទុតិយអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
