| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
೧೩೧. ದಸಮೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಪಟಿಪಾದೇಸೀತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಯೋಜೇಸಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ ಕೇನಚಿದೇವ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಕಿಚ್ಚೇನ ಗತೋ। ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಅಹೋಸೀತಿ ಸೋ ಕಿರ ಅಞ್ಞೇಸುಪಿ ದಿವಸೇಸು ತಂ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಸ್ಸತಿ, ದಾತುಂ ಪನಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ದಿವಸೇ ಅಯಂ ಪದುಮವತಿದೇವಿಯಾ ತತಿಯಪುತ್ತೋ ತಗ್ಗರಸಿಖೀ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಗನ್ಧಮಾದನಪಬ್ಬತೇ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯೇ ವುಟ್ಠಾಯ ಅನೋತತ್ತದಹೇ ಮುಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಮನೋಸಿಲಾತಲೇ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ನಗರದ್ವಾರೇ ಓರುಯ್ಹ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಪತ್ತಮಾದಾಯ ನಗರವಾಸೀನಂ ಘರದ್ವಾರೇಸು ಸಹಸ್ಸಭಣ್ಡಿಕಂ ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಾಸಾದಿಕೇಹಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾದೀಹಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಘರದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ। ತಂದಿವಸಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಿ ಪಾತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಣೀತಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ, ಘರದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ, ದನ್ತನ್ತರಾನಿ ಸೋಧೇನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ, ತಂದಿವಸಂ ಪಾತೋ ಭುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನತ್ತಾ ದಾನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ, ಭರಿಯಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸಮಣಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
131. Dasame piṇḍapātena paṭipādesīti piṇḍapātena saddhiṃ saṃyojesi, piṇḍapātaṃ adāsīti attho. Pakkāmīti kenacideva rājupaṭṭhānādinā kiccena gato. Pacchā vippaṭisārī ahosīti so kira aññesupi divasesu taṃ paccekasambuddhaṃ passati, dātuṃ panassa cittaṃ na uppajjati. Tasmiṃ pana divase ayaṃ padumavatideviyā tatiyaputto taggarasikhī paccekabuddho gandhamādanapabbate phalasamāpattisukhena vītināmetvā pubbaṇhasamaye vuṭṭhāya anotattadahe mukhaṃ dhovitvā manosilātale nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā pattacīvaramādāya abhiññāpādakaṃ catutthajjhānaṃ samāpajjitvā iddhiyā vehāsaṃ abbhuggantvā nagaradvāre oruyha cīvaraṃ pārupitvā pattamādāya nagaravāsīnaṃ gharadvāresu sahassabhaṇḍikaṃ ṭhapento viya pāsādikehi abhikkantādīhi anupubbena seṭṭhino gharadvāraṃ sampatto. Taṃdivasañca seṭṭhi pātova uṭṭhāya paṇītabhojanaṃ bhuñjitvā, gharadvārakoṭṭhake āsanaṃ paññāpetvā, dantantarāni sodhento nisinno hoti. So paccekabuddhaṃ disvā, taṃdivasaṃ pāto bhutvā nisinnattā dānacittaṃ uppādetvā, bhariyaṃ pakkosāpetvā, ‘‘imassa samaṇassa piṇḍapātaṃ dehī’’ti vatvā pakkāmi.
ಸೇಟ್ಠಿಭರಿಯಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯಾ ಏತ್ತಕೇನ ಕಾಲೇನ ಇಮಸ್ಸ ‘ದೇಥಾ’ತಿ ವಚನಂ ನ ಸುತಪುಬ್ಬಂ, ದಾಪೇನ್ತೋಪಿ ಚ ಅಜ್ಜ ನ ಯಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಸ ವಾ ದಾಪೇತಿ, ವೀತರಾಗದೋಸಮೋಹಸ್ಸ ವನ್ತಕಿಲೇಸಸ್ಸ ಓಹಿತಭಾರಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾಪೇತಿ, ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ಅದತ್ವಾ ಪಣೀತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಘರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಆದಾಯ ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಸುಪರಿಸುದ್ಧೇಹಿ ಸಾಲಿತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪಂ ಖಾದನೀಯಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಸುಪೇಯ್ಯಞ್ಚ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಮಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಹತ್ಥೇಸು ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ವನ್ದಿ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ – ‘‘ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾವ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಸೋಪಿ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಬಾಹಿರತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಯಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ಅಪಿ ವೋ ಲದ್ಧೋತಿ? ಆಮ, ಸೇಟ್ಠಿ ಲದ್ಧೋತಿ। ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗೀವಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತಗನ್ಧೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನಾಸಾಪುಟಂ ಪಹರಿ। ಸೋ ಚಿತ್ತಂ ಸಂಯಮೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಆಹೋಸೀತಿ।
Seṭṭhibhariyā cintesi – ‘‘mayā ettakena kālena imassa ‘dethā’ti vacanaṃ na sutapubbaṃ, dāpentopi ca ajja na yassa vā tassa vā dāpeti, vītarāgadosamohassa vantakilesassa ohitabhārassa paccekabuddhassa dāpeti, yaṃ vā taṃ vā adatvā paṇītaṃ piṇḍapātaṃ dassāmī’’ti, gharā nikkhamma paccekabuddhaṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā pattaṃ ādāya antonivesane paññattāsane nisīdāpetvā suparisuddhehi sālitaṇḍulehi bhattaṃ sampādetvā tadanurūpaṃ khādanīyaṃ byañjanaṃ supeyyañca sallakkhetvā pattaṃ pūretvā bahi gandhehi samalaṅkaritvā paccekabuddhassa hatthesu patiṭṭhapetvā vandi. Paccekabuddho – ‘‘aññesampi paccekabuddhānaṃ saṅgahaṃ karissāmī’’ti aparibhuñjitvāva anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sopi kho seṭṭhi bāhirato āgacchanto paccekabuddhaṃ disvā mayaṃ ‘‘tumhākaṃ piṇḍapātaṃ dethā’’ti vatvā pakkantā, api vo laddhoti? Āma, seṭṭhi laddhoti. ‘‘Passāmī’’ti gīvaṃ ukkhipitvā olokesi. Athassa piṇḍapātagandho uṭṭhahitvā nāsāpuṭaṃ pahari. So cittaṃ saṃyametuṃ asakkonto pacchā vippaṭisārī āhosīti.
ವರಮೇತನ್ತಿಆದಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಾಕಾರದಸ್ಸನಂ। ಭಾತು ಚ ಪನ ಏಕಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸೀತಿ ತದಾ ಕಿರಸ್ಸ ಅವಿಭತ್ತೇಯೇವ ಕುಟುಮ್ಬೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚ ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಚ ಕಾಲಮಕಂಸು। ಸೋ ಭಾತುಜಾಯಾಯ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಸಂವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ। ಭಾತು ಪನಸ್ಸ ಏಕೋ ಪುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ವೀಥಿಯಾ ಕೀಳನ್ತಂ ಮನುಸ್ಸಾ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅಯಂ ದಾಸೋ ಅಯಂ ದಾಸೀ ಇದಂ ಯಾನಂ ಇದಂ ಧನಂ ತವ ಸನ್ತಕ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ – ‘‘ಅಯಂ ದಾಸೋ ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಕಥೇತಿ।
Varametantiādi vippaṭisārassa uppannākāradassanaṃ. Bhātu ca pana ekaputtakaṃ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesīti tadā kirassa avibhatteyeva kuṭumbe mātāpitaro ca jeṭṭhabhātā ca kālamakaṃsu. So bhātujāyāya saddhiṃyeva saṃvāsaṃ kappesi. Bhātu panassa eko putto hoti, taṃ vīthiyā kīḷantaṃ manussā vadanti – ‘‘ayaṃ dāso ayaṃ dāsī idaṃ yānaṃ idaṃ dhanaṃ tava santaka’’nti. So tesaṃ kathaṃ gahetvā – ‘‘ayaṃ dāso mayhaṃ santaka’’ntiādīni katheti.
ಅಥಸ್ಸ ಚೂಳಪಿತಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ದಾರಕೋ ಇದಾನೇವ ಏವಂ ಕಥೇಸಿ, ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ದಾಪೇಯ್ಯ, ಇದಾನೇವಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏಕದಿವಸಂ ವಾಸಿಂ ಆದಾಯ – ‘‘ಏಹಿ ಪುತ್ತ, ಅರಞ್ಞಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ತಂ ಅರಞ್ಞಂ ನೇತ್ವಾ ವಿರವನ್ತಂ ವಿರವನ್ತಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಆವಾಟೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಂಸುನಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸಿ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುನ್ತಿ ಸತ್ತವಾರೇ। ಪುಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಚೇತನಾವಸೇನ ಚೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏಕಪಿಣ್ಡಪಾತದಾನಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಏಕಾವ ಚೇತನಾ ದ್ವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ ನ ದೇತಿ, ಪುಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಚೇತನಾಹಿ ಪನೇಸ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಗ್ಗೇ, ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಪುರಾಣನ್ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಿನ್ನಪಿಣ್ಡಪಾತಚೇತನಾಕಮ್ಮಂ।
Athassa cūḷapitā cintesi – ‘‘ayaṃ dārako idāneva evaṃ kathesi, mahallakakāle kuṭumbaṃ majjhe bhindāpeyya, idānevassa kattabbaṃ karissāmī’’ti ekadivasaṃ vāsiṃ ādāya – ‘‘ehi putta, araññaṃ gacchāmā’’ti taṃ araññaṃ netvā viravantaṃ viravantaṃ māretvā āvāṭe pakkhipitvā paṃsunā paṭicchādesi. Idaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sattakkhattunti sattavāre. Pubbapacchimacetanāvasena cettha attho veditabbo. Ekapiṇḍapātadānasmiñhi ekāva cetanā dve paṭisandhiyo na deti, pubbapacchimacetanāhi panesa sattakkhattuṃ sagge, sattakkhattuṃ seṭṭhikule nibbatto. Purāṇanti paccekasambuddhassa dinnapiṇḍapātacetanākammaṃ.
ಪರಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತವತ್ಥು। ಅನುಜೀವಿನೋತಿ ಏಕಂ ಮಹಾಕುಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಣ್ಣಾಸಮ್ಪಿ ಸಟ್ಠಿಪಿ ಕುಲಾನಿ ಜೀವನ್ತಿ, ತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಂ ನಾದಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ನ ಆದಿಯಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬಂ ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪಗಾಮಿನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪಸಭಾವಂ, ಪರಿಚ್ಚಜಿತಬ್ಬಸಭಾವಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಸಮಂ।
Pariggahanti pariggahitavatthu. Anujīvinoti ekaṃ mahākulaṃ nissāya paṇṇāsampi saṭṭhipi kulāni jīvanti, te manusse sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sabbaṃ nādāya gantabbanti sabbametaṃ na ādiyitvā gantabbaṃ. Sabbaṃ nikkhippagāminanti sabbametaṃ nikkhippasabhāvaṃ, pariccajitabbasabhāvamevāti attho. Dasamaṃ.
ದುತಿಯೋ ವಗ್ಗೋ।
Dutiyo vaggo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತಂ • 10. Dutiyaaputtakasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ದುತಿಯಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
