| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. දුතියඅරියාවාසසුත්‌තං
10. Dutiyaariyāvāsasuttaṃ
20. එකං සමයං භගවා කුරූසු විහරති කම්‌මාසධම්‌මං නාම කුරූනං නිගමො. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි…පෙ.….
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi…pe….
‘‘දසයිමෙ, භික්‌ඛවෙ, අරියාවාසා, යෙ අරියා ආවසිංසු වා ආවසන්‌ති වා ආවසිස්‌සන්‌ති වා. කතමෙ දස? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති, ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො , එකාරක්‌ඛො, චතුරාපස්‌සෙනො, පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො, සමවයසට්‌ඨෙසනො, අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො, පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො, සුවිමුත්‌තචිත්‌තො, සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො.
‘‘Dasayime, bhikkhave, ariyāvāsā, ye ariyā āvasiṃsu vā āvasanti vā āvasissanti vā. Katame dasa? Idha, bhikkhave, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti, chaḷaṅgasamannāgato , ekārakkho, caturāpasseno, paṇunnapaccekasacco, samavayasaṭṭhesano, anāvilasaṅkappo, passaddhakāyasaṅkhāro, suvimuttacitto, suvimuttapañño.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො කාමච්‌ඡන්‌දො පහීනො හොති, බ්‍යාපාදො පහීනො හොති, ථිනමිද්‌ධං පහීනං හොති, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං පහීනං හොති, විචිකිච්‌ඡා පහීනා හොති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු එකාරක්‌ඛො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සතාරක්‌ඛෙන චෙතසා සමන්‌නාගතො හොති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු එකාරක්‌ඛො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu ekārakkho hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu ekārakkho hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චතුරාපස්‌සෙනො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සඞ්‌ඛායෙකං පටිසෙවති, සඞ්‌ඛායෙකං අධිවාසෙති, සඞ්‌ඛායෙකං පරිවජ්‌ජෙති, සඞ්‌ඛායෙකං විනොදෙති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චතුරාපස්‌සෙනො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu caturāpasseno hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodeti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu caturāpasseno hoti.
‘‘කථඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො යානි තානි පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පුථුපච්‌චෙකසච්‌චානි, සෙය්‍යථිදං – ‘සස්‌සතො ලොකො’ති වා, ‘අසස්‌සතො ලොකො’ති වා, ‘අන්‌තවා ලොකො’ති වා, ‘අනන්‌තවා ලොකො’ති වා, ‘තං ජීවං තං සරීර’න්‌ති වා, ‘අඤ්‌ඤං ජීවං අඤ්‌ඤං සරීර’න්‌ති වා, ‘හොති තථාගතො පරං මරණා’ති වා, ‘න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති වා, ‘හොති ච න ච හොති තථාගතො පරං මරණා’ති වා, ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති වා, සබ්‌බානි තානි නුන්‌නානි හොන්‌ති පණුන්‌නානි 1 චත්‌තානි වන්‌තානි මුත්‌තානි පහීනානි පටිනිස්‌සට්‌ඨානි. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො හොති.
‘‘Kathañca , bhikkhave, bhikkhu paṇunnapaccekasacco hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ puthupaccekasaccāni, seyyathidaṃ – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, sabbāni tāni nunnāni honti paṇunnāni 2 cattāni vantāni muttāni pahīnāni paṭinissaṭṭhāni. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu paṇunnapaccekasacco hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සමවයසට්‌ඨෙසනො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො කාමෙසනා පහීනා හොති, භවෙසනා පහීනා හොති, බ්‍රහ්‌මචරියෙසනා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සමවයසට්‌ඨෙසනො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno kāmesanā pahīnā hoti, bhavesanā pahīnā hoti, brahmacariyesanā paṭippassaddhā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො කාමසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති, බ්‍යාපාදසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති, විහිංසාසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno kāmasaṅkappo pahīno hoti, byāpādasaṅkappo pahīno hoti, vihiṃsāsaṅkappo pahīno hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තචිත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො රාගා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති, දොසා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති, මොහා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තචිත්‌තො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu suvimuttacitto hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ hoti, dosā cittaṃ vimuttaṃ hoti, mohā cittaṃ vimuttaṃ hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu suvimuttacitto hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො හොති? ඉධ , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ‘රාගො මෙ පහීනො උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො’ති පජානාති, දොසො මෙ පහීනො…පෙ.… ‘මොහො මෙ පහීනො උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො’ති පජානාති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො හොති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu suvimuttapañño hoti? Idha , bhikkhave, bhikkhu ‘rāgo me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo’ti pajānāti, doso me pahīno…pe… ‘moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo’ti pajānāti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu suvimuttapañño hoti.
‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, අතීතමද්‌ධානං අරියා අරියාවාසෙ ආවසිංසු, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙව දස අරියාවාසෙ ආවසිංසු; යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, අනාගතමද්‌ධානං අරියා අරියාවාසෙ ආවසිස්‌සන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙව දස අරියාවාසෙ ආවසිස්‌සන්‌ති; යෙ හි 3 කෙචි, භික්‌ඛවෙ , එතරහි අරියා අරියාවාසෙ ආවසන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙව දස අරියාවාසෙ ආවසන්‌ති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, දස අරියාවාසා, යෙ අරියා ආවසිංසු වා ආවසන්‌ති වා ආවසිස්‌සන්‌ති වා’’ති. දසමං.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ ariyā ariyāvāse āvasiṃsu, sabbe te imeva dasa ariyāvāse āvasiṃsu; ye hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ ariyā ariyāvāse āvasissanti, sabbe te imeva dasa ariyāvāse āvasissanti; ye hi 4 keci, bhikkhave , etarahi ariyā ariyāvāse āvasanti, sabbe te imeva dasa ariyāvāse āvasanti. Ime kho, bhikkhave, dasa ariyāvāsā, ye ariyā āvasiṃsu vā āvasanti vā āvasissanti vā’’ti. Dasamaṃ.
නාථවග්‌ගො දුතියො.
Nāthavaggo dutiyo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
සෙනාසනඤ්‌ච පඤ්‌චඞ්‌ගං, සංයොජනාඛිලෙන ච;
Senāsanañca pañcaṅgaṃ, saṃyojanākhilena ca;
අප්‌පමාදො ආහුනෙය්‍යො, ද්‌වෙ නාථා ද්‌වෙ අරියාවාසාති.
Appamādo āhuneyyo, dve nāthā dve ariyāvāsāti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. දුතියඅරියාවාසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyaariyāvāsasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. දුතියඅරියාවාසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyaariyāvāsasuttavaṇṇanā
