Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ൧൦. ദുതിയഅരിയാവാസസുത്തവണ്ണനാ

    10. Dutiyaariyāvāsasuttavaṇṇanā

    ൨൦. ദസമേ കസ്മാ പന ഭഗവാ കുരുസു വിഹരന്തോ ഇമം സുത്തം അഭാസീതി ആഹ ‘‘യസ്മാ’’തിആദി. കുരുരട്ഠം കിര തദാ തന്നിവാസിസത്താനം യോനിസോമനസികാരവന്തതാദിനാ യേഭുയ്യേന സുപ്പടിപന്നതായ പുബ്ബേ ച കതപുഞ്ഞതാബലേന വാ തദാ ഉതുആദിസമ്പത്തിയുത്തമേവ അഹോസി. കേചി പന ‘‘പുബ്ബേ പവത്തകുരുവത്തധമ്മാനുട്ഠാനവാസനായ ഉത്തരകുരു വിയ യേഭുയ്യേന ഉതുആദിസമ്പന്നമേവ ഹോതി. ഭഗവതോ കാലേ സാതിസയം ഉതുസപ്പായാദിയുത്തം രട്ഠം അഹോസീ’’തി വദന്തി. തത്ഥ ഭിക്ഖൂ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപാസകാ ഉപാസികായോ ഉതുപച്ചയാദിസമ്പന്നത്താ തസ്സ രട്ഠസ്സ സപ്പായഉതുപച്ചയസേവനേന നിച്ചം കല്ലസരീരാ കല്ലചിത്താ ച ഹോന്തി. തേ ചിത്തസരീരകല്ലതായ അനുഗ്ഗഹിതപഞ്ഞാബലാ ഗമ്ഭീരകഥം പടിഗ്ഗഹേതും സമത്ഥാ പടിച്ചസമുപ്പാദനിസ്സിതാനം ഗമ്ഭീരപഞ്ഞാനഞ്ച കാരകാ ഹോന്തി. തേനാഹ ‘‘കുരുരട്ഠവാസിനോ ഭിക്ഖൂ ഗമ്ഭീരപഞ്ഞാകാരകാ’’തിആദി.

    20. Dasame kasmā pana bhagavā kurusu viharanto imaṃ suttaṃ abhāsīti āha ‘‘yasmā’’tiādi. Kururaṭṭhaṃ kira tadā tannivāsisattānaṃ yonisomanasikāravantatādinā yebhuyyena suppaṭipannatāya pubbe ca katapuññatābalena vā tadā utuādisampattiyuttameva ahosi. Keci pana ‘‘pubbe pavattakuruvattadhammānuṭṭhānavāsanāya uttarakuru viya yebhuyyena utuādisampannameva hoti. Bhagavato kāle sātisayaṃ utusappāyādiyuttaṃ raṭṭhaṃ ahosī’’ti vadanti. Tattha bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo utupaccayādisampannattā tassa raṭṭhassa sappāyautupaccayasevanena niccaṃ kallasarīrā kallacittā ca honti. Te cittasarīrakallatāya anuggahitapaññābalā gambhīrakathaṃ paṭiggahetuṃ samatthā paṭiccasamuppādanissitānaṃ gambhīrapaññānañca kārakā honti. Tenāha ‘‘kururaṭṭhavāsino bhikkhū gambhīrapaññākārakā’’tiādi.

    യുത്തപ്പയുത്താതി സതിപട്ഠാനഭാവനായ യുത്താ ചേവ പയുത്താ ച. തസ്മിഞ്ഹി (ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൩൭൩; മ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.൧൦൬) ജനപദേ ചതസ്സോ പരിസാ പകതിയാവ സതിപട്ഠാനഭാവനാനുയോഗമനുയുത്താ വിഹരന്തി, അന്തമസോ ദാസകമ്മകരപരിജനാപി സതിപട്ഠാനപ്പടിസംയുത്തമേവ കഥം കഥേന്തി. ഉദകതിത്ഥസുത്തകന്തനട്ഠാനാദീസുപി നിരത്ഥകകഥാ നാമ നപ്പവത്തതി. സചേ കാചി ഇത്ഥീ, ‘‘അമ്മ, ത്വം കതരം സതിപട്ഠാനഭാവനം മനസി കരോസീ’’തി പുച്ഛിതാ ‘‘ന കിഞ്ചീ’’തി വദതി, തം ഗരഹന്തി ‘‘ധീരത്ഥു തവ ജീവിതം, ജീവമാനാപി ത്വം മതസദിസാ’’തി. അഥ നം ‘‘മാ ദാനി പുന ഏവമകാസീ’’തി ഓവദിത്വാ അഞ്ഞതരം സതിപട്ഠാനം ഉഗ്ഗണ്ഹാപേന്തി. യാ പന ‘‘അഹം അസുകം സതിപട്ഠാനം നാമ മനസി കരോമീ’’തി വദതി, തസ്സാ ‘‘സാധു സാധൂ’’തി സാധുകാരം ദത്വാ ‘‘തവ ജീവിതം സുജീവിതം, ത്വം നാമ മനുസ്സത്തം പത്താ, തവത്ഥായ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഉപ്പന്നോ’’തിആദീഹി പസംസന്തി. ന കേവലഞ്ചേത്ഥ മനുസ്സജാതികായേവ സതിപട്ഠാനമനസികാരയുത്താ, തേ നിസ്സായ വിഹരന്താ തിരച്ഛാനഗതാപി.

    Yuttappayuttāti satipaṭṭhānabhāvanāya yuttā ceva payuttā ca. Tasmiñhi (dī. ni. aṭṭha. 2.373; ma. ni. aṭṭha. 1.106) janapade catasso parisā pakatiyāva satipaṭṭhānabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, antamaso dāsakammakaraparijanāpi satipaṭṭhānappaṭisaṃyuttameva kathaṃ kathenti. Udakatitthasuttakantanaṭṭhānādīsupi niratthakakathā nāma nappavattati. Sace kāci itthī, ‘‘amma, tvaṃ kataraṃ satipaṭṭhānabhāvanaṃ manasi karosī’’ti pucchitā ‘‘na kiñcī’’ti vadati, taṃ garahanti ‘‘dhīratthu tava jīvitaṃ, jīvamānāpi tvaṃ matasadisā’’ti. Atha naṃ ‘‘mā dāni puna evamakāsī’’ti ovaditvā aññataraṃ satipaṭṭhānaṃ uggaṇhāpenti. Yā pana ‘‘ahaṃ asukaṃ satipaṭṭhānaṃ nāma manasi karomī’’ti vadati, tassā ‘‘sādhu sādhū’’ti sādhukāraṃ datvā ‘‘tava jīvitaṃ sujīvitaṃ, tvaṃ nāma manussattaṃ pattā, tavatthāya sammāsambuddho uppanno’’tiādīhi pasaṃsanti. Na kevalañcettha manussajātikāyeva satipaṭṭhānamanasikārayuttā, te nissāya viharantā tiracchānagatāpi.

    തത്രിദം വത്ഥു – ഏകോ കിര നടകോ സുവപോതകം ഗഹേത്വാ സിക്ഖാപേന്തോ വിചരതി. സോ ഭിക്ഖുനിഉപസ്സയം ഉപനിസ്സായ വസിത്വാ ഗമനകാലേ സുവപോതകം പമുസ്സിത്വാ ഗതോ. തം സാമണേരിയോ ഗഹേത്വാ പടിജഗ്ഗിംസു, ‘‘ബുദ്ധരക്ഖിതോ’’തി ചസ്സ നാമം അകംസു. തം ഏകദിവസം പുരതോ നിസിന്നം ദിസ്വാ മഹാഥേരീ ആഹ ‘‘ബുദ്ധരക്ഖിതാ’’തി. കിം, അയ്യോതി. അത്ഥി തേ കോചി ഭാവനാമനസികാരോതി? നത്ഥയ്യേതി. ആവുസോ , പബ്ബജിതാനം സന്തികേ വസന്തേന നാമ വിസ്സട്ഠഅത്തഭാവേന ഭവിതും ന വട്ടതി, കോചിദേവ മനസികാരോ ഇച്ഛിതബ്ബോ, ത്വം പന അഞ്ഞം ന സക്ഖിസ്സസി, ‘‘അട്ഠി അട്ഠീ’’തി സജ്ഝായം കരോഹീതി. സോ ഥേരിയാ ഓവാദേ ഠത്വാ ‘‘അട്ഠി അട്ഠീ’’തി സജ്ഝായന്തോ ചരതി.

    Tatridaṃ vatthu – eko kira naṭako suvapotakaṃ gahetvā sikkhāpento vicarati. So bhikkhuniupassayaṃ upanissāya vasitvā gamanakāle suvapotakaṃ pamussitvā gato. Taṃ sāmaṇeriyo gahetvā paṭijaggiṃsu, ‘‘buddharakkhito’’ti cassa nāmaṃ akaṃsu. Taṃ ekadivasaṃ purato nisinnaṃ disvā mahātherī āha ‘‘buddharakkhitā’’ti. Kiṃ, ayyoti. Atthi te koci bhāvanāmanasikāroti? Natthayyeti. Āvuso , pabbajitānaṃ santike vasantena nāma vissaṭṭhaattabhāvena bhavituṃ na vaṭṭati, kocideva manasikāro icchitabbo, tvaṃ pana aññaṃ na sakkhissasi, ‘‘aṭṭhi aṭṭhī’’ti sajjhāyaṃ karohīti. So theriyā ovāde ṭhatvā ‘‘aṭṭhi aṭṭhī’’ti sajjhāyanto carati.

    തം ഏകദിവസം പാതോവ തോരണഗ്ഗേ നിസീദിത്വാ ബാലാതപം തപമാനം ഏകോ സകുണോ നഖപഞ്ജരേന അഗ്ഗഹേസി. സോ ‘‘കിരി കിരീ’’തി സദ്ദമകാസി. സാമണേരിയോ സുത്വാ, ‘‘അയ്യേ, ബുദ്ധരക്ഖിതോ സകുണേന ഗഹിതോ, മോചേമ ന’’ന്തി ലേഡ്ഡുആദീനി ഗഹേത്വാ അനുബന്ധിത്വാ മോചേസും. തം ആനേത്വാ പുരതോ ഠപിതം ഥേരീ ആഹ, ‘‘ബുദ്ധരക്ഖിത, സകുണേന ഗഹിതകാലേ കിം ചിന്തേസീ’’തി. അയ്യേ, ന അഞ്ഞം ചിന്തേസിം, ‘‘അട്ഠിപുഞ്ജോവ അട്ഠിപുഞ്ജം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛതി, കതരസ്മിം ഠാനേ വിപ്പകിരിസ്സതീ’’തി ഏവം, അയ്യേ, അട്ഠിപുഞ്ജമേവ ചിന്തേസിന്തി. സാധു സാധു, ബുദ്ധരക്ഖിത , അനാഗതേ ഭവക്ഖയസ്സ തേ പച്ചയോ ഭവിസ്സതീതി. ഏവം തത്ഥ തിരച്ഛാനഗതാപി സതിപട്ഠാനമനസികാരയുത്താ.

    Taṃ ekadivasaṃ pātova toraṇagge nisīditvā bālātapaṃ tapamānaṃ eko sakuṇo nakhapañjarena aggahesi. So ‘‘kiri kirī’’ti saddamakāsi. Sāmaṇeriyo sutvā, ‘‘ayye, buddharakkhito sakuṇena gahito, mocema na’’nti leḍḍuādīni gahetvā anubandhitvā mocesuṃ. Taṃ ānetvā purato ṭhapitaṃ therī āha, ‘‘buddharakkhita, sakuṇena gahitakāle kiṃ cintesī’’ti. Ayye, na aññaṃ cintesiṃ, ‘‘aṭṭhipuñjova aṭṭhipuñjaṃ gahetvā gacchati, katarasmiṃ ṭhāne vippakirissatī’’ti evaṃ, ayye, aṭṭhipuñjameva cintesinti. Sādhu sādhu, buddharakkhita , anāgate bhavakkhayassa te paccayo bhavissatīti. Evaṃ tattha tiracchānagatāpi satipaṭṭhānamanasikārayuttā.

    ദീഘനികായാദീസു മഹാനിദാനാദീനീതി ദീഘനികായേ മഹാനിദാനം (ദീ॰ നി॰ ൨.൯൫ ആദയോ) സതിപട്ഠാനം (ദീ॰ നി॰ ൨.൩൭൨ ആദയോ) മജ്ഝിമനികായേ സതിപട്ഠാനം (മ॰ നി॰ ൧.൧൦൫ ആദയോ) സാരോപമം (മ॰ നി॰ ൧.൩൦൭ ആദയോ) രുക്ഖോപമം രട്ഠപാലം മാഗണ്ഡിയം ആനേഞ്ജസപ്പായന്തി (മ॰ നി॰ ൩.൬൬ ആദയോ) ഏവമാദീനി.

    Dīghanikāyādīsu mahānidānādīnīti dīghanikāye mahānidānaṃ (dī. ni. 2.95 ādayo) satipaṭṭhānaṃ (dī. ni. 2.372 ādayo) majjhimanikāye satipaṭṭhānaṃ (ma. ni. 1.105 ādayo) sāropamaṃ (ma. ni. 1.307 ādayo) rukkhopamaṃ raṭṭhapālaṃ māgaṇḍiyaṃ āneñjasappāyanti (ma. ni. 3.66 ādayo) evamādīni.

    ഞാണാദയോതി ഞാണഞ്ചേവ തംസമ്പയുത്തധമ്മാ ച. തേനാഹ ‘‘ഞാണന്തി വുത്തേ’’തിആദി. ഞാണസമ്പയുത്തചിത്താനി ലബ്ഭന്തി തേഹി വിനാ സമ്പജാനതായ അസമ്ഭവതോ. മഹാചിത്താനീതി അട്ഠപി മഹാകിരിയചിത്താനി ലബ്ഭന്തി ‘‘സതതവിഹാരാ’’തി വചനതോ ഞാണുപ്പത്തിപച്ചയരഹിതകാലേപി പവത്തിജോതനതോ. ദസ ചിത്താനീതി അട്ഠ മഹാകിരിയചിത്താനി ഹസിതുപ്പാദവോട്ഠബ്ബനചിത്തേഹി സദ്ധിം ദസ ചിത്താനി ലബ്ഭന്തി. അരജ്ജനാദുസ്സനവസേന പവത്തി തേസമ്പി സാധാരണാതി. ‘‘ഉപേക്ഖകോ വിഹരതീ’’തി വചനതോ ഛളങ്ഗുപേക്ഖാവസേന ആഗതാനം ഇമേസം സതതവിഹാരാനം സോമനസ്സം കഥം ലബ്ഭതീതി ആഹ ‘‘ആസേവനവസേന ലബ്ഭതീ’’തി. കിഞ്ചാപി ഖീണാസവോ ഇട്ഠാനിട്ഠേപി ആരമ്മണേ മജ്ഝത്തോ വിയ ബഹുലം ഉപേക്ഖകോ വിഹരതി അത്തനോ പരിസുദ്ധപകതിഭാവാവിജഹനതോ. കദാചി പന തഥാ ചേതോഭിസങ്ഖാരാഭാവേ യം തം സഭാവതോ ഇട്ഠം ആരമ്മണം , തത്ഥ യാഥാവസഭാവഗ്ഗഹണവസേനപി അരഹതോ ചിത്തം സോമനസ്സസഹഗതം ഹുത്വാ പവത്തതേവ, തഞ്ച ഖോ പുബ്ബാസേവനവസേന. തേന വുത്തം ‘‘ആസേവനവസേന ലബ്ഭതീ’’തി. ആരക്ഖകിച്ചം സാധേതി സതിവേപുല്ലപ്പത്തത്താ. ചരതോതിആദിനാ നിച്ചസമാദാനം ദസ്സേതി, തം വിക്ഖേപാഭാവേന ദട്ഠബ്ബം.

    Ñāṇādayoti ñāṇañceva taṃsampayuttadhammā ca. Tenāha ‘‘ñāṇanti vutte’’tiādi. Ñāṇasampayuttacittāni labbhanti tehi vinā sampajānatāya asambhavato. Mahācittānīti aṭṭhapi mahākiriyacittāni labbhanti ‘‘satatavihārā’’ti vacanato ñāṇuppattipaccayarahitakālepi pavattijotanato. Dasa cittānīti aṭṭha mahākiriyacittāni hasituppādavoṭṭhabbanacittehi saddhiṃ dasa cittāni labbhanti. Arajjanādussanavasena pavatti tesampi sādhāraṇāti. ‘‘Upekkhako viharatī’’ti vacanato chaḷaṅgupekkhāvasena āgatānaṃ imesaṃ satatavihārānaṃ somanassaṃ kathaṃ labbhatīti āha ‘‘āsevanavasena labbhatī’’ti. Kiñcāpi khīṇāsavo iṭṭhāniṭṭhepi ārammaṇe majjhatto viya bahulaṃ upekkhako viharati attano parisuddhapakatibhāvāvijahanato. Kadāci pana tathā cetobhisaṅkhārābhāve yaṃ taṃ sabhāvato iṭṭhaṃ ārammaṇaṃ , tattha yāthāvasabhāvaggahaṇavasenapi arahato cittaṃ somanassasahagataṃ hutvā pavattateva, tañca kho pubbāsevanavasena. Tena vuttaṃ ‘‘āsevanavasena labbhatī’’ti. Ārakkhakiccaṃ sādheti sativepullappattattā. Caratotiādinā niccasamādānaṃ dasseti, taṃ vikkhepābhāvena daṭṭhabbaṃ.

    പബ്ബജ്ജൂപഗതാതി യം കിഞ്ചി പബ്ബജ്ജം ഉപഗതാ, ന സമിതപാപാ. ഭോവാദിനോതി ജാതിമത്തബ്രാഹ്മണേ വദതി. പാടേക്കസച്ചാനീതി തേഹി തേഹി ദിട്ഠിഗതികേഹി പാടിയേക്കം ഗഹിതാനി ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി അഭിനിവിട്ഠാനി ദിട്ഠിസച്ചാദീനി. താനിപി ഹി ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി ഗഹണം ഉപാദായ ‘‘സച്ചാനീ’’തി വോഹരീയന്തി. തേനാഹ ‘‘ഇദമേവാ’’തിആദി. നീഹടാനീതി അത്തനോ സന്താനതോ നീഹരിതാനി അപനീതാനി. ഗഹിതഗ്ഗഹണസ്സാതി അരിയമഗ്ഗാധിഗമതോ പുബ്ബേ ഗഹിതസ്സ ദിട്ഠിഗ്ഗാഹസ്സ. വിസ്സട്ഠഭാവവേവചനാനീതി അരിയമഗ്ഗേന സബ്ബസോ പരിച്ചാഗഭാവസ്സ അധിവചനാനി.

    Pabbajjūpagatāti yaṃ kiñci pabbajjaṃ upagatā, na samitapāpā. Bhovādinoti jātimattabrāhmaṇe vadati. Pāṭekkasaccānīti tehi tehi diṭṭhigatikehi pāṭiyekkaṃ gahitāni ‘‘idameva sacca’’nti abhiniviṭṭhāni diṭṭhisaccādīni. Tānipi hi ‘‘idameva sacca’’nti gahaṇaṃ upādāya ‘‘saccānī’’ti voharīyanti. Tenāha ‘‘idamevā’’tiādi. Nīhaṭānīti attano santānato nīharitāni apanītāni. Gahitaggahaṇassāti ariyamaggādhigamato pubbe gahitassa diṭṭhiggāhassa. Vissaṭṭhabhāvavevacanānīti ariyamaggena sabbaso pariccāgabhāvassa adhivacanāni.

    നത്ഥി ഏതാസം വയോ വേകല്ലന്തി അവയാതി ആഹ ‘‘അനൂനാ’’തി, അനവസേസോതി അത്ഥോ. ഏസനാതി കാമേസനാദയോ. മഗ്ഗസ്സ കിച്ചനിപ്ഫത്തി കഥിതാ രാഗാദീനം പഹീനഭാവദീപനതോ. പച്ചവേക്ഖണഫലം കഥിതന്തി പച്ചവേക്ഖണമുഖേന അരിയഫലം കഥിതം. അധിഗതേ ഹി അഗ്ഗഫലേ സബ്ബസോ രാഗാദീനം അനുപ്പാദധമ്മതം പജാനാതി, തഞ്ച പജാനനം പച്ചവേക്ഖണഞാണന്തി.

    Natthi etāsaṃ vayo vekallanti avayāti āha ‘‘anūnā’’ti, anavasesoti attho. Esanāti kāmesanādayo. Maggassa kiccanipphatti kathitā rāgādīnaṃ pahīnabhāvadīpanato. Paccavekkhaṇaphalaṃ kathitanti paccavekkhaṇamukhena ariyaphalaṃ kathitaṃ. Adhigate hi aggaphale sabbaso rāgādīnaṃ anuppādadhammataṃ pajānāti, tañca pajānanaṃ paccavekkhaṇañāṇanti.

    ദുതിയഅരിയാവാസസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dutiyaariyāvāsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    നാഥവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Nāthavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൦. ദുതിയഅരിയാവാസസുത്തം • 10. Dutiyaariyāvāsasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. ദുതിയഅരിയാവാസസുത്തവണ്ണനാ • 10. Dutiyaariyāvāsasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact