Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഉദാന-അട്ഠകഥാ • Udāna-aṭṭhakathā

    ൨. ദുതിയബോധിസുത്തവണ്ണനാ

    2. Dutiyabodhisuttavaṇṇanā

    . ദുതിയേ പടിലോമന്തി ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ’’തിആദിനാ നയേന വുത്തോ അവിജ്ജാദികോയേവ പച്ചയാകാരോ അനുപ്പാദനിരോധേന നിരുജ്ഝമാനോ അത്തനോ കത്തബ്ബകിച്ചസ്സ അകരണതോ പടിലോമോതി വുച്ചതി. പവത്തിയാ വാ വിലോമനതോ പടിലോമോ, അന്തതോ പന മജ്ഝതോ വാ പട്ഠായ ആദിം പാപേത്വാ അവുത്തത്താ ഇതോ അഞ്ഞേനത്ഥേനേത്ഥ പടിലോമതാ ന യുജ്ജതി. പടിലോമന്തി ച ‘‘വിസമം ചന്ദസൂരിയാ പരിവത്തന്തീ’’തിആദീസു വിയ ഭാവനപുംസകനിദ്ദേസോ. ഇമസ്മിം അസതി ഇദം ന ഹോതീതി ഇമസ്മിം അവിജ്ജാദികേ പച്ചയേ അസതി മഗ്ഗേന പഹീനേ ഇദം സങ്ഖാരാദികം ഫലം ന ഹോതി നപ്പവത്തതി. ഇമസ്സ നിരോധാ ഇദം നിരുജ്ഝതീതി ഇമസ്സ അവിജ്ജാദികസ്സ പച്ചയസ്സ നിരോധാ മഗ്ഗേന അനുപ്പത്തിധമ്മതം ആപാദിതത്താ ഇദം സങ്ഖാരാദികം ഫലം നിരുജ്ഝതി, നപ്പവത്തതീതി അത്ഥോ. ഇധാപി യഥാ ‘‘ഇമസ്മിം സതി ഇദം ഹോതി, ഇമസ്സുപ്പാദാ ഇദം ഉപ്പജ്ജതീ’’തി ഏത്ഥ ‘‘ഇമസ്മിം സതിയേവ, നാസതി, ഇമസ്സ ഉപ്പാദാ ഏവ, ന നിരോധാ’’തി അന്തോഗധനിയമതാ ദസ്സിതാ. ഏവം ഇമസ്മിം അസതിയേവ, ന സതി, ഇമസ്സ നിരോധാ ഏവ, ന ഉപ്പാദാതി അന്തോഗധനിയമതാലക്ഖണാ ദസ്സിതാതി വേദിതബ്ബം. സേസമേത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം പഠമബോധിസുത്തവണ്ണനായ വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബം.

    2. Dutiye paṭilomanti ‘‘avijjānirodhā saṅkhāranirodho’’tiādinā nayena vutto avijjādikoyeva paccayākāro anuppādanirodhena nirujjhamāno attano kattabbakiccassa akaraṇato paṭilomoti vuccati. Pavattiyā vā vilomanato paṭilomo, antato pana majjhato vā paṭṭhāya ādiṃ pāpetvā avuttattā ito aññenatthenettha paṭilomatā na yujjati. Paṭilomanti ca ‘‘visamaṃ candasūriyā parivattantī’’tiādīsu viya bhāvanapuṃsakaniddeso. Imasmiṃ asati idaṃ na hotīti imasmiṃ avijjādike paccaye asati maggena pahīne idaṃ saṅkhārādikaṃ phalaṃ na hoti nappavattati. Imassa nirodhā idaṃ nirujjhatīti imassa avijjādikassa paccayassa nirodhā maggena anuppattidhammataṃ āpāditattā idaṃ saṅkhārādikaṃ phalaṃ nirujjhati, nappavattatīti attho. Idhāpi yathā ‘‘imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjatī’’ti ettha ‘‘imasmiṃ satiyeva, nāsati, imassa uppādā eva, na nirodhā’’ti antogadhaniyamatā dassitā. Evaṃ imasmiṃ asatiyeva, na sati, imassa nirodhā eva, na uppādāti antogadhaniyamatālakkhaṇā dassitāti veditabbaṃ. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ paṭhamabodhisuttavaṇṇanāya vuttanayānusārena veditabbaṃ.

    ഏവം യഥാ ഭഗവാ പടിലോമപടിച്ചസമുപ്പാദം മനസി അകാസി, തം സങ്ഖേപേന ദസ്സേത്വാ ഇദാനി വിത്ഥാരേന ദസ്സേതും ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ അവിജ്ജാനിരോധാതി അരിയമഗ്ഗേന അവിജ്ജായ അനവസേസനിരോധാ, അനുസയപ്പഹാനവസേന അഗ്ഗമഗ്ഗേന അവിജ്ജായ അച്ചന്തസമുഗ്ഘാടതോതി അത്ഥോ. യദിപി ഹേട്ഠിമമഗ്ഗേഹി പഹീയമാനാ അവിജ്ജാ അച്ചന്തസമുഗ്ഘാടവസേനേവ പഹീയതി, തഥാപി ന അനവസേസതോ പഹീയതി. അപായഗാമിനിയാ ഹി അവിജ്ജാ പഠമമഗ്ഗേന പഹീയതി. തഥാ സകിദേവ ഇമസ്മിം ലോകേ സബ്ബത്ഥ ച അനരിയഭൂമിയം ഉപപത്തിപച്ചയഭൂതാ അവിജ്ജാ യഥാക്കമം ദുതിയതതിയമഗ്ഗേഹി പഹീയതി, ന ഇതരാതി. അരഹത്തമഗ്ഗേനേവ ഹി സാ അനവസേസം പഹീയതീതി. സങ്ഖാരനിരോധോതി സങ്ഖാരാനം അനുപ്പാദനിരോധോ ഹോതി. ഏവം നിരുദ്ധാനം പന സങ്ഖാരാനം നിരോധാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണാദീനഞ്ച നിരോധാ നാമരൂപാദീനി നിരുദ്ധാനി ഏവ ഹോന്തീതി ദസ്സേതും ‘‘സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ’’തിആദിം വത്വാ ‘‘ഏവമേതസ്സ കേവലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതീ’’തി വുത്തം. തത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവ.

    Evaṃ yathā bhagavā paṭilomapaṭiccasamuppādaṃ manasi akāsi, taṃ saṅkhepena dassetvā idāni vitthārena dassetuṃ ‘‘avijjānirodhā saṅkhāranirodho’’tiādi vuttaṃ. Tattha avijjānirodhāti ariyamaggena avijjāya anavasesanirodhā, anusayappahānavasena aggamaggena avijjāya accantasamugghāṭatoti attho. Yadipi heṭṭhimamaggehi pahīyamānā avijjā accantasamugghāṭavaseneva pahīyati, tathāpi na anavasesato pahīyati. Apāyagāminiyā hi avijjā paṭhamamaggena pahīyati. Tathā sakideva imasmiṃ loke sabbattha ca anariyabhūmiyaṃ upapattipaccayabhūtā avijjā yathākkamaṃ dutiyatatiyamaggehi pahīyati, na itarāti. Arahattamaggeneva hi sā anavasesaṃ pahīyatīti. Saṅkhāranirodhoti saṅkhārānaṃ anuppādanirodho hoti. Evaṃ niruddhānaṃ pana saṅkhārānaṃ nirodhā viññāṇaṃ, viññāṇādīnañca nirodhā nāmarūpādīni niruddhāni eva hontīti dassetuṃ ‘‘saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho’’tiādiṃ vatvā ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti vuttaṃ. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    അപിചേത്ഥ കിഞ്ചാപി ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ’’തി ഏത്താവതാപി സകലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ അനവസേസതോ നിരോധോ വുത്തോ ഹോതി, തഥാപി യഥാ അനുലോമേ യസ്സ യസ്സ പച്ചയധമ്മസ്സ അത്ഥിതായ യോ യോ പച്ചയുപ്പന്നധമ്മോ ന നിരുജ്ഝതി പവത്തതി ഏവാതി ഇമസ്സ അത്ഥസ്സ ദസ്സനത്ഥം ‘‘അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ…പേ॰… സമുദയോ ഹോതീ’’തി വുത്തം. ഏവം തപ്പടിപക്ഖതോ തസ്സ തസ്സ പച്ചയധമ്മസ്സ അഭാവേ സോ സോ പച്ചയുപ്പന്നധമ്മോ നിരുജ്ഝതി നപ്പവത്തതീതി ദസ്സനത്ഥം ഇധ ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ, സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ…പേ॰… ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതീ’’തി വുത്തം, ന പന അനുലോമേ വിയ കാലത്തയപരിയാപന്നസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധദസ്സനത്ഥം. അനാഗതസ്സേവ ഹി അരിയമഗ്ഗഭാവനായ അസതി ഉപ്പജ്ജനാരഹസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ അരിയമഗ്ഗഭാവനായ നിരോധോ ഇച്ഛിതോതി അയമ്പി വിസേസോ വേദിതബ്ബോ.

    Apicettha kiñcāpi ‘‘avijjānirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho’’ti ettāvatāpi sakalassa dukkhakkhandhassa anavasesato nirodho vutto hoti, tathāpi yathā anulome yassa yassa paccayadhammassa atthitāya yo yo paccayuppannadhammo na nirujjhati pavattati evāti imassa atthassa dassanatthaṃ ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā…pe… samudayo hotī’’ti vuttaṃ. Evaṃ tappaṭipakkhato tassa tassa paccayadhammassa abhāve so so paccayuppannadhammo nirujjhati nappavattatīti dassanatthaṃ idha ‘‘avijjānirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho…pe… dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti vuttaṃ, na pana anulome viya kālattayapariyāpannassa dukkhakkhandhassa nirodhadassanatthaṃ. Anāgatasseva hi ariyamaggabhāvanāya asati uppajjanārahassa dukkhakkhandhassa ariyamaggabhāvanāya nirodho icchitoti ayampi viseso veditabbo.

    ഏതമത്ഥം വിദിത്വാതി യ്വായം ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാദിവസേന സങ്ഖാരാദികസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതീ’’തി വുത്തോ, സബ്ബാകാരേന ഏതമത്ഥം വിദിത്വാ. ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസീതി ഇമസ്മിം അത്ഥേ വിദിതേ ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ’’തി ഏവം പകാസിതസ്സ അവിജ്ജാദീനം പച്ചയാനം ഖയസ്സ അവബോധാനുഭാവദീപകം ഉദാനം ഉദാനേസീതി അത്ഥോ.

    Etamatthaṃ viditvāti yvāyaṃ ‘‘avijjānirodhādivasena saṅkhārādikassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti vutto, sabbākārena etamatthaṃ viditvā. Imaṃ udānaṃ udānesīti imasmiṃ atthe vidite ‘‘avijjānirodhā saṅkhāranirodho’’ti evaṃ pakāsitassa avijjādīnaṃ paccayānaṃ khayassa avabodhānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesīti attho.

    തത്രായം സങ്ഖേപത്ഥോ – യസ്മാ അവിജ്ജാദീനം പച്ചയാനം അനുപ്പാദനിരോധസങ്ഖാതം ഖയം അവേദി അഞ്ഞാസി പടിവിജ്ഝി, തസ്മാ ഏതസ്സ വുത്തനയേന ആതാപിനോ ഝായതോ ബ്രാഹ്മണസ്സ വുത്തപ്പകാരാ ബോധിപക്ഖിയധമ്മാ ചതുസച്ചധമ്മാ വാ പാതുഭവന്തി ഉപ്പജ്ജന്തി പകാസേന്തി വാ. അഥ യാ പച്ചയനിരോധസ്സ സമ്മാ അവിദിതത്താ ഉപ്പജ്ജേയ്യും പുബ്ബേ വുത്തപ്പഭേദാ കങ്ഖാ, താ സബ്ബാപി വപയന്തി നിരുജ്ഝന്തീതി. സേസം ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവ.

    Tatrāyaṃ saṅkhepattho – yasmā avijjādīnaṃ paccayānaṃ anuppādanirodhasaṅkhātaṃ khayaṃ avedi aññāsi paṭivijjhi, tasmā etassa vuttanayena ātāpino jhāyato brāhmaṇassa vuttappakārā bodhipakkhiyadhammā catusaccadhammā vā pātubhavanti uppajjanti pakāsenti vā. Atha yā paccayanirodhassa sammā aviditattā uppajjeyyuṃ pubbe vuttappabhedā kaṅkhā, tā sabbāpi vapayanti nirujjhantīti. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    ദുതിയബോധിസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dutiyabodhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഉദാനപാളി • Udānapāḷi / ൨. ദുതിയബോധിസുത്തം • 2. Dutiyabodhisuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact