| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อุทานปาฬิ • Udānapāḷi |
๑๐. ทุติยทพฺพสุตฺตํ
10. Dutiyadabbasuttaṃ
๘๐. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามเนฺตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทเนฺต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –
80. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ทพฺพสฺส, ภิกฺขเว, มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิเกฺข ปลฺลเงฺกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฎฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสิฯ เสยฺยถาปิ นาม สปฺปิสฺส วา เตลสฺส วา ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายติ น มสิ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิเกฺข ปลฺลเงฺกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฎฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสี’’ติฯ
‘‘Dabbassa, bhikkhave, mallaputtassa vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā tejodhātuṃ samāpajjitvā vuṭṭhahitvā parinibbutassa sarīrassa jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyittha na masi. Seyyathāpi nāma sappissa vā telassa vā jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyati na masi; evameva kho, bhikkhave, dabbassa mallaputtassa vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā tejodhātuṃ samāpajjitvā vuṭṭhahitvā parinibbutassa sarīrassa jhāyamānassa ḍayhamānassa neva chārikā paññāyittha na masī’’ti.
อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
อนุปุพฺพูปสนฺตสฺส, ยถา น ญายเต คติฯ
Anupubbūpasantassa, yathā na ñāyate gati.
เอวํ สมฺมาวิมุตฺตานํ, กามพโนฺธฆตารินํ;
Evaṃ sammāvimuttānaṃ, kāmabandhoghatārinaṃ;
ปญฺญาเปตุํ คติ นตฺถิ, ปตฺตานํ อจลํ สุข’’นฺติฯ ทสมํ;
Paññāpetuṃ gati natthi, pattānaṃ acalaṃ sukha’’nti. dasamaṃ;
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
นิพฺพานา จตุโร วุตฺตา, จุโนฺท ปาฎลิคามิยา;
Nibbānā caturo vuttā, cundo pāṭaligāmiyā;
ทฺวิธาปโถ วิสาขา จ, ทเพฺพน สห เต ทสาติฯ
Dvidhāpatho visākhā ca, dabbena saha te dasāti.
อุทาเน วคฺคานมุทฺทานํ –
Udāne vaggānamuddānaṃ –
วคฺคมิทํ ปฐมํ วรโพธิ, วคฺคมิทํ ทุติยํ มุจลิโนฺท;
Vaggamidaṃ paṭhamaṃ varabodhi, vaggamidaṃ dutiyaṃ mucalindo;
นนฺทกวคฺควโร ตติโย ตุ, เมฆิยวคฺควโร จ จตุโตฺถฯ
Nandakavaggavaro tatiyo tu, meghiyavaggavaro ca catuttho.
ปญฺจมวคฺควรนฺติธ โสโณ, ฉฎฺฐมวคฺควรนฺติ ชจฺจโนฺธ 5;
Pañcamavaggavarantidha soṇo, chaṭṭhamavaggavaranti jaccandho 6;
สตฺตมวคฺควรนฺติ จ จูโฬ, ปาฎลิคามิยมฎฺฐมวโคฺค 7ฯ
Sattamavaggavaranti ca cūḷo, pāṭaligāmiyamaṭṭhamavaggo 8.
อสีติมนูนกสุตฺตวรํ, วคฺคมิทฎฺฐกํ สุวิภตฺตํ;
Asītimanūnakasuttavaraṃ, vaggamidaṭṭhakaṃ suvibhattaṃ;
ทสฺสิตํ จกฺขุมตา วิมเลน, อทฺธา หิ ตํ อุทานมิตีทมาหุ 9ฯ
Dassitaṃ cakkhumatā vimalena, addhā hi taṃ udānamitīdamāhu 10.
อุทานปาฬิ นิฎฺฐิตาฯ
Udānapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อุทาน-อฎฺฐกถา • Udāna-aṭṭhakathā / ๑๐. ทุติยทพฺพสุตฺตวณฺณนา • 10. Dutiyadabbasuttavaṇṇanā
