| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā |
၁၀. ဒုတိယဒဗ္ဗသုတ္တဝဏ္ဏနာ
10. Dutiyadabbasuttavaṇṇanā
၈၀. ဒသမေ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသီတိ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ဇနပဒစာရိကံ စရန္တော အနုက္ကမေန သာဝတ္ထိံ ပတ္ဝာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တောယေဝ ယေသံ ဘိက္ခူနံ အာယသ္မတော ဒဗ္ဗသ္သ မလ္လပုတ္တသ္သ ပရိနိဗ္ဗာနံ အပစ္စက္ခံ, တေသံ တံ ပစ္စက္ခံ ကတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ, ယေပိ စ မေတ္တိယဘူမဇကေဟိ ကတေန အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခဏေန ထေရေ ဂာရဝရဟိတာ ပုထုဇ္ဇနာ, တေသံ ထေရေ ဗဟုမာနုပ္ပာဒနတ္ထဉ္စ အာမန္တေသိ။ တတ္ထ တတ္ရာတိ ဝစနသညာပနေ နိပာတမတ္တံ။ ခောတိ အဝဓာရဏေ။ တေသု ‘‘တတ္ရာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသီ’’တိ ဧတေသံ ပဒာနံ ဝုစ္စမာနတံယေဝ ဇောတေတိ။ ‘‘ခော’’တိ ပန ဣမိနာ အာမန္တေသိယေဝ, နာသ္သ အာမန္တနေ ကောစိ အန္တရာယော အဟောသီတိ ဣမမတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ အထ ဝာ တတ္ရာတိ တသ္မိံ အာရာမေ။ ခောတိ ဝစနာလင္ကာရေ နိပာတော။ အာမန္တေသီတိ အဘာသိ။ ကသ္မာ ပန ဘဂဝာ ဘိက္ခူယေဝ အာမန္တေသီတိ? ဇေဋ္ဌတ္တာ သေဋ္ဌတ္တာ အာသန္နတ္တာ သဗ္ဗကာလံ သန္နိဟိတတ္တာ ဓမ္မဒေသနာယ ဝိသေသတော ဘာဇနဘူတတ္တာ စ။
80. Dasame tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesīti bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā janapadacārikaṃ caranto anukkamena sāvatthiṃ patvā jetavane viharantoyeva yesaṃ bhikkhūnaṃ āyasmato dabbassa mallaputtassa parinibbānaṃ apaccakkhaṃ, tesaṃ taṃ paccakkhaṃ katvā dassetuṃ, yepi ca mettiyabhūmajakehi katena abhūtena abbhācikkhaṇena there gāravarahitā puthujjanā, tesaṃ there bahumānuppādanatthañca āmantesi. Tattha tatrāti vacanasaññāpane nipātamattaṃ. Khoti avadhāraṇe. Tesu ‘‘tatrā’’ti iminā ‘‘bhagavā bhikkhū āmantesī’’ti etesaṃ padānaṃ vuccamānataṃyeva joteti. ‘‘Kho’’ti pana iminā āmantesiyeva, nāssa āmantane koci antarāyo ahosīti imamatthaṃ dasseti. Atha vā tatrāti tasmiṃ ārāme. Khoti vacanālaṅkāre nipāto. Āmantesīti abhāsi. Kasmā pana bhagavā bhikkhūyeva āmantesīti? Jeṭṭhattā seṭṭhattā āsannattā sabbakālaṃ sannihitattā dhammadesanāya visesato bhājanabhūtattā ca.
ဘိက္ခဝောတိ တေသံ အာမန္တနာကာရဒသ္သနံ။ ဘဒန္တေတိ အာမန္တိတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂာရဝေန သတ္ထု ပဋိဝစနဒာနံ။ တတ္ထ ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ ဝဒန္တော ဘဂဝာ တေ ဘိက္ခူ အာလပတိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ ဝဒန္တာ တေ ပစ္စာလပန္တိ။ အပိစ ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ ဣမိနာ ကရုဏာဝိပ္ဖာရသောမ္မဟဒယနိသ္သိတပုဗ္ဗင္ဂမေန ဝစနေန တေ ဘိက္ခူ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဓမ္မပစ္စဝေက္ခဏာဒိတော နိဝတ္တေတ္ဝာ အတ္တနော မုခာဘိမုခေ ကရောတိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ ဣမိနာ သတ္ထရိ အာဒရဗဟုမာနဂာရဝဒီပနဝစနေန တေ ဘိက္ခူ အတ္တနော သုသ္သူသတံ ဩဝာဒပ္ပဋိဂ္ဂဟဂာရဝဘာဝဉ္စ ပဋိဝေဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုန္တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဝစနံ ပတိအသ္သောသုံ သောတုကာမတံ ဇနေသုံ ။ ဧတဒဝောစာတိ ဘဂဝာ ဧတံ ဣဒာနိ ဝက္ခမာနံ သကလံ သုတ္တံ အဘာသိ။ ဒဗ္ဗသ္သ, ဘိက္ခဝေ, မလ္လပုတ္တသ္သာတိအာဒိ အနန္တရသုတ္တေ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ဧတမတ္ထန္တိအာဒီသုပိ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ, အနန္တရသုတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Bhikkhavoti tesaṃ āmantanākāradassanaṃ. Bhadanteti āmantitānaṃ bhikkhūnaṃ gāravena satthu paṭivacanadānaṃ. Tattha ‘‘bhikkhavo’’ti vadanto bhagavā te bhikkhū ālapati. ‘‘Bhadante’’ti vadantā te paccālapanti. Apica ‘‘bhikkhavo’’ti iminā karuṇāvipphārasommahadayanissitapubbaṅgamena vacanena te bhikkhū kammaṭṭhānamanasikāradhammapaccavekkhaṇādito nivattetvā attano mukhābhimukhe karoti. ‘‘Bhadante’’ti iminā satthari ādarabahumānagāravadīpanavacanena te bhikkhū attano sussūsataṃ ovādappaṭiggahagāravabhāvañca paṭivedenti. Bhagavato paccassosunti te bhikkhū bhagavato vacanaṃ patiassosuṃ sotukāmataṃ janesuṃ . Etadavocāti bhagavā etaṃ idāni vakkhamānaṃ sakalaṃ suttaṃ abhāsi. Dabbassa, bhikkhave, mallaputtassātiādi anantarasutte vuttatthameva. Etamatthantiādīsupi apubbaṃ natthi, anantarasutte vuttanayeneva veditabbaṃ.
ဂာထာသု ပန အယောဃနဟတသ္သာတိ အယော ဟညတိ ဧတေနာတိ အယောဃနံ, ကမ္မာရာနံ အယောကူဋံ အယောမုဋ္ဌိ စ။ တေန အယောဃနေန ဟတသ္သ ပဟတသ္သ။ ကေစိ ပန ‘‘အယောဃနဟတသ္သာတိ ဃနအယောပိဏ္ဍံ ဟတသ္သာ’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ဧဝ-သဒ္ဒော စေတ္ထ နိပာတမတ္တံ။ ဇလတော ဇာတဝေဒသောတိ ဈာယမာနသ္သ အဂ္ဂိသ္သ။ အနာဒရေ ဧတံ သာမိဝစနံ။ အနုပုဗ္ဗူပသန္တသ္သာတိ အနုက္ကမေန ဥပသန္တသ္သ ဝိဇ္ဈာတသ္သ နိရုဒ္ဓသ္သ။ ယထာ န ဉာယတေ ဂတီတိ ယထာ တသ္သ ဂတိ န ဉာယတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အယောမုဋ္ဌိကူဋာဒိနာ မဟတာ အယောဃနေန ဟတသ္သ သံဟတသ္သ, ကံသဘာဇနာဒိဂတသ္သ ဝာ ဇလမာနသ္သ အဂ္ဂိသ္သ, တထာ ဥပ္ပန္နသ္သ ဝာ သဒ္ဒသ္သ အနုက္ကမေန ဥပသန္တသ္သ သုဝူပသန္တသ္သ ဒသသု ဒိသာသု န ကတ္ထစိ ဂတိ ပညာယတိ ပစ္စယနိရောဓေန အပ္ပဋိသန္ဓိကနိရုဒ္ဓတ္တာ။
Gāthāsu pana ayoghanahatassāti ayo haññati etenāti ayoghanaṃ, kammārānaṃ ayokūṭaṃ ayomuṭṭhi ca. Tena ayoghanena hatassa pahatassa. Keci pana ‘‘ayoghanahatassāti ghanaayopiṇḍaṃ hatassā’’ti atthaṃ vadanti. Eva-saddo cettha nipātamattaṃ. Jalato jātavedasoti jhāyamānassa aggissa. Anādare etaṃ sāmivacanaṃ. Anupubbūpasantassāti anukkamena upasantassa vijjhātassa niruddhassa. Yathā na ñāyate gatīti yathā tassa gati na ñāyati. Idaṃ vuttaṃ hoti – ayomuṭṭhikūṭādinā mahatā ayoghanena hatassa saṃhatassa, kaṃsabhājanādigatassa vā jalamānassa aggissa, tathā uppannassa vā saddassa anukkamena upasantassa suvūpasantassa dasasu disāsu na katthaci gati paññāyati paccayanirodhena appaṭisandhikaniruddhattā.
ဧဝံ သမ္မာဝိမုတ္တာနန္တိ ဧဝံ သမ္မာ ဟေတုနာ ဉာယေန တဒင္ဂဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိပုဗ္ဗင္ဂမေန အရိယမဂ္ဂေန စတူဟိပိ ဥပာဒာနေဟိ အာသဝေဟိ စ ဝိမုတ္တတ္တာ သမ္မာ ဝိမုတ္တာနံ, တတော ဧဝ ကာမပဗန္ဓသင္ခာတံ ကာမောဃံ ဘဝောဃာဒိဘေဒံ အဝသိဋ္ဌံ ဩဃဉ္စ တရိတ္ဝာ ဌိတတ္တာ ကာမဗန္ဓောဃတာရိနံ သုဋ္ဌု ပဋိပသ္သမ္ဘိတသဗ္ဗကိလေသဝိပ္ဖန္ဒိတတ္တာ ကိလေသာဘိသင္ခာရဝာတေဟိ စ အကမ္ပနီယတာယ အစလံ အနုပာဒိသေသနိဗ္ဗာနသင္ခာတံ သဗ္ဗသင္ခာရူပသမံ သုခံ ပတ္တာနံ အဓိဂတာနံ ခီဏာသဝာနံ ဂတိ ဒေဝမနုသ္သာဒိဘေဒာသု ဂတီသု အယံ နာမာတိ ပညပေတဗ္ဗတာယ အဘာဝတ္တာ ပညာပေတုံ နတ္ထိ န ဥပလဗ္ဘတိ, ယထာဝုတ္တဇာတဝေဒော ဝိယ အပညတ္တိကဘာဝမေဝ ဟိ သော ဂတောတိ အတ္ထော။
Evaṃ sammāvimuttānanti evaṃ sammā hetunā ñāyena tadaṅgavikkhambhanavimuttipubbaṅgamena ariyamaggena catūhipi upādānehi āsavehi ca vimuttattā sammā vimuttānaṃ, tato eva kāmapabandhasaṅkhātaṃ kāmoghaṃ bhavoghādibhedaṃ avasiṭṭhaṃ oghañca taritvā ṭhitattā kāmabandhoghatārinaṃ suṭṭhu paṭipassambhitasabbakilesavipphanditattā kilesābhisaṅkhāravātehi ca akampanīyatāya acalaṃ anupādisesanibbānasaṅkhātaṃ sabbasaṅkhārūpasamaṃ sukhaṃ pattānaṃ adhigatānaṃ khīṇāsavānaṃ gati devamanussādibhedāsu gatīsu ayaṃ nāmāti paññapetabbatāya abhāvattā paññāpetuṃ natthi na upalabbhati, yathāvuttajātavedo viya apaññattikabhāvameva hi so gatoti attho.
ဒသမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
နိဋ္ဌိတာ စ ပာဋလိဂာမိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ။
Niṭṭhitā ca pāṭaligāmiyavaggavaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၁၀. ဒုတိယဒဗ္ဗသုတ္တံ • 10. Dutiyadabbasuttaṃ
