| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๔. ทุติยธมฺมวิหารีสุตฺตํ
4. Dutiyadhammavihārīsuttaṃ
๗๔. อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘‘ธมฺมวิหารี ธมฺมวิหารี’ติ, ภเนฺต, วุจฺจติฯ กิตฺตาวตา นุ โข, ภเนฺต, ภิกฺขุ ธมฺมวิหารี โหตี’’ติ?
74. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘‘dhammavihārī dhammavihārī’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bhikkhu dhammavihārī hotī’’ti?
‘‘อิธ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ธมฺมํ ปริยาปุณาติ – สุตฺตํ, เคยฺยํ, เวยฺยากรณํ, คาถํ, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, ชาตกํ, อพฺภุตธมฺมํ, เวทลฺลํ; อุตฺตริ 1 จสฺส ปญฺญาย อตฺถํ นปฺปชานาติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขุ – ‘ภิกฺขุ ปริยตฺติพหุโล, โน ธมฺมวิหารี’’’ฯ
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ; uttari 2 cassa paññāya atthaṃ nappajānāti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu pariyattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ยถาสุตํ ยถาปริยตฺตํ ธมฺมํ วิตฺถาเรน ปเรสํ เทเสติ, อุตฺตริ จสฺส ปญฺญาย อตฺถํ นปฺปชานาติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขุ – ‘ภิกฺขุ ปญฺญตฺติพหุโล, โน ธมฺมวิหารี’’’ฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, uttari cassa paññāya atthaṃ nappajānāti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu paññattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ยถาสุตํ ยถาปริยตฺตํ ธมฺมํ วิตฺถาเรน สชฺฌายํ กโรติ, อุตฺตริ จสฺส ปญฺญาย อตฺถํ นปฺปชานาติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขุ – ‘ภิกฺขุ สชฺฌายพหุโล, โน ธมฺมวิหารี’’’ฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti, uttari cassa paññāya atthaṃ nappajānāti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu sajjhāyabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ยถาสุตํ ยถาปริยตฺตํ ธมฺมํ เจตสา อนุวิตเกฺกติ อนุวิจาเรติ มนสานุเปกฺขติ, อุตฺตริ จสฺส ปญฺญาย อตฺถํ นปฺปชานาติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขุ – ‘ภิกฺขุ วิตกฺกพหุโล, โน ธมฺมวิหารี’’’ฯ
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati, uttari cassa paññāya atthaṃ nappajānāti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu vitakkabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘อิธ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ธมฺมํ ปริยาปุณาติ – สุตฺตํ, เคยฺยํ, เวยฺยากรณํ, คาถํ, อุทานํ, อิติวุตฺตกํ, ชาตกํ, อพฺภุตธมฺมํ, เวทลฺลํ; อุตฺตริ จสฺส ปญฺญาย อตฺถํ ปชานาติฯ เอวํ โข, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ ธมฺมวิหารี โหติฯ
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ; uttari cassa paññāya atthaṃ pajānāti. Evaṃ kho, bhikkhu, bhikkhu dhammavihārī hoti.
‘‘อิติ โข, ภิกฺขุ, เทสิโต มยา ปริยตฺติพหุโล, เทสิโต ปญฺญตฺติพหุโล, เทสิโต สชฺฌายพหุโล, เทสิโต วิตกฺกพหุโล, เทสิโต ธมฺมวิหารีฯ ยํ โข, ภิกฺขุ, สตฺถารา กรณียํ สาวกานํ หิเตสินา อนุกมฺปเกน อนุกมฺปํ อุปาทาย, กตํ โว ตํ มยาฯ เอตานิ, ภิกฺขุ, รุกฺขมูลานิ, เอตานิ สุญฺญาคารานิฯ ฌายถ ภิกฺขุ, มา ปมาทตฺถ, มา ปจฺฉา วิปฺปฎิสาริโน อหุวตฺถฯ อยํ โว อมฺหากํ อนุสาสนี’’ติฯ จตุตฺถํฯ
‘‘Iti kho, bhikkhu, desito mayā pariyattibahulo, desito paññattibahulo, desito sajjhāyabahulo, desito vitakkabahulo, desito dhammavihārī. Yaṃ kho, bhikkhu, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, bhikkhu, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni. Jhāyatha bhikkhu, mā pamādattha, mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๔. ทุติยธมฺมวิหารีสุตฺตวณฺณนา • 4. Dutiyadhammavihārīsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๓-๔. ปฐมธมฺมวิหารีสุตฺตาทิวณฺณนา • 3-4. Paṭhamadhammavihārīsuttādivaṇṇanā
