| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga |
९. दुतियदुट्ठदोससिक्खापदं
9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ
३९१. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन मेत्तियभूमजका भिक्खू गिज्झकूटा पब्बता ओरोहन्ता अद्दसंसु छगलकं 1 अजिकाय विप्पटिपज्जन्तं। दिस्वान एवमाहंसु – ‘‘हन्द मयं, आवुसो, इमं छगलकं दब्बं मल्लपुत्तं नाम करोम। इमं अजिकं मेत्तियं नाम भिक्खुनिं करोम। एवं मयं वोहरिस्साम। पुब्बे मयं, आवुसो, दब्बं मल्लपुत्तं सुतेन अवोचुम्हा। इदानि पन अम्हेहि सामं दिट्ठो मेत्तियाय भिक्खुनिया विप्पटिपज्जन्तो’’ति। ते तं छगलकं दब्बं मल्लपुत्तं नाम अकंसु। तं अजिकं मेत्तियं नाम भिक्खुनिं अकंसु। ते भिक्खूनं आरोचेसुं – ‘‘पुब्बे मयं, आवुसो, दब्बं मल्लपुत्तं सुतेन अवोचुम्हा। इदानि पन अम्हेहि सामं दिट्ठो मेत्तियाय भिक्खुनिया विप्पटिपज्जन्तो’’ति। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘मावुसो, एवं अवचुत्थ। नायस्मा दब्बो मल्लपुत्तो एवं करिस्सती’’ति।
391. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena mettiyabhūmajakā bhikkhū gijjhakūṭā pabbatā orohantā addasaṃsu chagalakaṃ 2 ajikāya vippaṭipajjantaṃ. Disvāna evamāhaṃsu – ‘‘handa mayaṃ, āvuso, imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karoma. Imaṃ ajikaṃ mettiyaṃ nāma bhikkhuniṃ karoma. Evaṃ mayaṃ voharissāma. Pubbe mayaṃ, āvuso, dabbaṃ mallaputtaṃ sutena avocumhā. Idāni pana amhehi sāmaṃ diṭṭho mettiyāya bhikkhuniyā vippaṭipajjanto’’ti. Te taṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma akaṃsu. Taṃ ajikaṃ mettiyaṃ nāma bhikkhuniṃ akaṃsu. Te bhikkhūnaṃ ārocesuṃ – ‘‘pubbe mayaṃ, āvuso, dabbaṃ mallaputtaṃ sutena avocumhā. Idāni pana amhehi sāmaṃ diṭṭho mettiyāya bhikkhuniyā vippaṭipajjanto’’ti. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘māvuso, evaṃ avacuttha. Nāyasmā dabbo mallaputto evaṃ karissatī’’ti.
अथ खो ते भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्निपातापेत्वा आयस्मन्तं दब्बं मल्लपुत्तं पटिपुच्छि – ‘‘सरसि त्वं, दब्ब, एवरूपं कत्ता यथयिमे भिक्खू आहंसू’’ति? ‘‘यथा मं, भन्ते, भगवा जानाती’’ति। दुतियम्पि खो भगवा…पे॰… ततियम्पि खो भगवा आयस्मन्तं दब्बं मल्लपुत्तं एतदवोच – ‘‘सरसि त्वं, दब्ब, एवरूपं कत्ता यथयिमे भिक्खू आहंसू’’ति? ‘‘यथा मं, भन्ते, भगवा जानाती’’ति। ‘‘न खो, दब्ब, दब्बा एवं निब्बेठेन्ति। सचे तया कतं कतन्ति वदेहि, सचे तया अकतं अकतन्ति वदेही’’ति। ‘‘यतो अहं, भन्ते, जातो नाभिजानामि सुपिनन्तेनपि मेथुनधम्मं पटिसेविता, पगेव जागरो’’ति! अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खुवे, इमे भिक्खू अनुयुञ्जथा’’ति। इदं वत्वा भगवा उट्ठायासना विहारं पाविसि।
Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ paṭipucchi – ‘‘sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathayime bhikkhū āhaṃsū’’ti? ‘‘Yathā maṃ, bhante, bhagavā jānātī’’ti. Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ etadavoca – ‘‘sarasi tvaṃ, dabba, evarūpaṃ kattā yathayime bhikkhū āhaṃsū’’ti? ‘‘Yathā maṃ, bhante, bhagavā jānātī’’ti. ‘‘Na kho, dabba, dabbā evaṃ nibbeṭhenti. Sace tayā kataṃ katanti vadehi, sace tayā akataṃ akatanti vadehī’’ti. ‘‘Yato ahaṃ, bhante, jāto nābhijānāmi supinantenapi methunadhammaṃ paṭisevitā, pageva jāgaro’’ti! Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhuve, ime bhikkhū anuyuñjathā’’ti. Idaṃ vatvā bhagavā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
अथ खो ते भिक्खू मेत्तियभूमजके भिक्खू अनुयुञ्जिंसु। ते भिक्खूहि अनुयुञ्जीयमाना भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसुं – ‘‘किं पन तुम्हे, आवुसो, आयस्मन्तं दब्बं मल्लपुत्तं अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चिदेसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसेथा’’ति? ‘‘एवमावुसो’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम मेत्तियभूमजका भिक्खू आयस्मन्तं दब्बं मल्लपुत्तं अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चि देसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसेस्सन्ती’’ति! अथ खो ते भिक्खू मेत्तियभूमजके भिक्खू अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… ‘‘सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, दब्बं मल्लपुत्तं अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चि देसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसेथा’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… ‘‘कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, दब्बं मल्लपुत्तं अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चि देसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
Atha kho te bhikkhū mettiyabhūmajake bhikkhū anuyuñjiṃsu. Te bhikkhūhi anuyuñjīyamānā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘‘kiṃ pana tumhe, āvuso, āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsethā’’ti? ‘‘Evamāvuso’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma mettiyabhūmajakā bhikkhū āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsessantī’’ti! Atha kho te bhikkhū mettiyabhūmajake bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsethā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃsessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३९२. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खुं दुट्ठो दोसो अप्पतीतो अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्स किञ्चिदेसं लेसमत्तं उपादाय पाराजिकेन धम्मेन अनुद्धंसेय्य – ‘अप्पेव नाम नं इमम्हा ब्रह्मचरिया चावेय्य’न्ति। ततो अपरेन समयेन समनुग्गाहीयमानो वा असमनुग्गाहीयमानो वा अञ्ञभागियञ्चेव तं अधिकरणं होति कोचिदेसो लेसमत्तो उपादिन्नो, भिक्खु च दोसं पतिट्ठाति, सङ्घादिसेसो’’ति।
392.‘‘Yopana bhikkhu bhikkhuṃ duṭṭho doso appatīto aññabhāgiyassaadhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃseyya – ‘appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyā cāveyya’nti. Tato aparena samayena samanuggāhīyamāno vā asamanuggāhīyamāno vā aññabhāgiyañceva taṃ adhikaraṇaṃ hoti kocideso lesamatto upādinno, bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhāti, saṅghādiseso’’ti.
३९३. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
393.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
भिक्खुन्ति अञ्ञं भिक्खुं।
Bhikkhunti aññaṃ bhikkhuṃ.
दुट्ठो दोसोति कुपितो अनत्तमनो अनभिरद्धो आहतचित्तो खिलजातो।
Duṭṭho dosoti kupito anattamano anabhiraddho āhatacitto khilajāto.
अप्पतीतोति तेन च कोपेन, तेन च दोसेन, ताय च अनत्तमनताय, ताय च अनभिरद्धिया अप्पतीतो होति।
Appatītoti tena ca kopena, tena ca dosena, tāya ca anattamanatāya, tāya ca anabhiraddhiyā appatīto hoti.
अञ्ञभागियस्स अधिकरणस्साति आपत्तञ्ञभागियं वा होति अधिकरणञ्ञभागियं वा। कथं अधिकरणं अधिकरणस्स अञ्ञभागियं? विवादाधिकरणं अनुवादाधिकरणस्स आपत्ताधिकरणस्स किच्चाधिकरणस्स अञ्ञभागियं। अनुवादाधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स किच्चाधिकरणस्स विवादाधिकरणस्स अञ्ञभागियं। आपत्ताधिकरणं किच्चाधिकरणस्स विवादाधिकरणस्स अनुवादाधिकरणस्स अञ्ञभागियं। किच्चाधिकरणं विवादाधिकरणस्स अनुवादाधिकरणस्स आपत्ताधिकरणस्स अञ्ञभागियं। एवं अधिकरणं अधिकरणस्स अञ्ञभागियं।
Aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti āpattaññabhāgiyaṃ vā hoti adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā. Kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa āpattādhikaraṇassa kiccādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa kiccādhikaraṇassa vivādādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Āpattādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇassa vivādādhikaraṇassa anuvādādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Kiccādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa anuvādādhikaraṇassa āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ. Evaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ.
कथं अधिकरणं अधिकरणस्स तब्भागियं? विवादाधिकरणं विवादाधिकरणस्स तब्भागियं। अनुवादाधिकरणं अनुवादाधिकरणस्स तब्भागियं। आपत्ताधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स सिया तब्भागियं सिया अञ्ञभागियं।
Kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ? Vivādādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Anuvādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa siyā tabbhāgiyaṃ siyā aññabhāgiyaṃ.
कथं आपत्ताधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स अञ्ञभागियं? मेथुनधम्मपाराजिकापत्ति अदिन्नादानपाराजिकापत्तिया मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्तिया उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्तिया अञ्ञभागिया। अदिन्नादानपाराजिकापत्ति मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्तिया उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्तिया मेथुनधम्मपाराजिकापत्तिया अञ्ञभागिया। मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्ति उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्तिया मेथुनधम्मपाराजिकापत्तिया अदिन्नादानपाराजिकापत्तिया अञ्ञभागिया। उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्ति मेथुनधम्मपाराजिकापत्तिया अदिन्नादानपाराजिकापत्तिया मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्तिया अञ्ञभागिया। एवं आपत्ताधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स अञ्ञभागियं।
Kathaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ? Methunadhammapārājikāpatti adinnādānapārājikāpattiyā manussaviggahapārājikāpattiyā uttarimanussadhammapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Adinnādānapārājikāpatti manussaviggahapārājikāpattiyā uttarimanussadhammapārājikāpattiyā methunadhammapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Manussaviggahapārājikāpatti uttarimanussadhammapārājikāpattiyā methunadhammapārājikāpattiyā adinnādānapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Uttarimanussadhammapārājikāpatti methunadhammapārājikāpattiyā adinnādānapārājikāpattiyā manussaviggahapārājikāpattiyā aññabhāgiyā. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyaṃ.
कथं आपत्ताधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स तब्भागियं? मेथुनधम्मपाराजिकापत्ति मेथुनधम्मपाराजिकापत्तिया तब्भागिया। अदिन्नादानपाराजिकापत्ति अदिन्नादानपाराजिकापत्तिया तब्भागिया। मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्ति मनुस्सविग्गहपाराजिकापत्तिया तब्भागिया। उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्ति उत्तरिमनुस्सधम्मपाराजिकापत्तिया तब्भागिया। एवं आपत्ताधिकरणं आपत्ताधिकरणस्स तब्भागियं।
Kathaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ? Methunadhammapārājikāpatti methunadhammapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Adinnādānapārājikāpatti adinnādānapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Manussaviggahapārājikāpatti manussaviggahapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Uttarimanussadhammapārājikāpatti uttarimanussadhammapārājikāpattiyā tabbhāgiyā. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ.
किच्चाधिकरणं किच्चाधिकरणस्स तब्भागियं। एवं अधिकरणं अधिकरणस्स तब्भागियं।
Kiccādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ. Evaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ.
३९४. किञ्चि देसं लेसमत्तं उपादायाति लेसो नाम दस लेसा – जातिलेसो , नामलेसो, गोत्तलेसो, लिङ्गलेसो, आपत्तिलेसो, पत्तलेसो, चीवरलेसो, उपज्झायलेसो, आचरियलेसो, सेनासनलेसो।
394.Kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāyāti leso nāma dasa lesā – jātileso , nāmaleso, gottaleso, liṅgaleso, āpattileso, pattaleso, cīvaraleso, upajjhāyaleso, ācariyaleso, senāsanaleso.
३९५. जातिलेसो नाम खत्तियो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं खत्तियं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘खत्तियो मया दिट्ठो 3। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि, नत्थि तया सद्धिं उपोसथो वा पवारणा वा सङ्घकम्मं वा’’ति, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
395.Jātileso nāma khattiyo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ khattiyaṃ passitvā codeti – ‘‘khattiyo mayā diṭṭho 4. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
ब्राह्मणो दिट्ठो होति…पे॰… वेस्सो दिट्ठो होति…पे॰… सुद्दो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं सुद्दं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘सुद्दो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि , अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Brāhmaṇo diṭṭho hoti…pe… vesso diṭṭho hoti…pe… suddo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ suddaṃ passitvā codeti – ‘‘suddo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi , assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
३९६. नामलेसो नाम बुद्धरक्खितो दिट्ठो होति…पे॰… धम्मरक्खितो दिट्ठो होति…पे॰… सङ्घरक्खितो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो । अञ्ञं सङ्घरक्खितं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘सङ्घरक्खितो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
396.Nāmaleso nāma buddharakkhito diṭṭho hoti…pe… dhammarakkhito diṭṭho hoti…pe… saṅgharakkhito diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto . Aññaṃ saṅgharakkhitaṃ passitvā codeti – ‘‘saṅgharakkhito mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
३९७. गोत्तलेसो नाम गोतमो दिट्ठो होति…पे॰… मोग्गल्लानो दिट्ठो होति…पे॰… कच्चायनो दिट्ठो होति…पे॰… वासिट्ठो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं वासिट्ठं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘वासिट्ठो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
397.Gottaleso nāma gotamo diṭṭho hoti…pe… moggallāno diṭṭho hoti…pe… kaccāyano diṭṭho hoti…pe… vāsiṭṭho diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ vāsiṭṭhaṃ passitvā codeti – ‘‘vāsiṭṭho mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
३९८. लिङ्गलेसो नाम दीघो दिट्ठो होति…पे॰… रस्सो दिट्ठो होति…पे॰… कण्हो दिट्ठो होति…पे॰… ओदातो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं ओदातं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘ओदातो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
398.Liṅgaleso nāma dīgho diṭṭho hoti…pe… rasso diṭṭho hoti…pe… kaṇho diṭṭho hoti…pe… odāto diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ odātaṃ passitvā codeti – ‘‘odāto mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
३९९. आपत्तिलेसो नाम लहुकं आपत्तिं आपज्जन्तो दिट्ठो होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदेति – ‘‘अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
399.Āpattileso nāma lahukaṃ āpattiṃ āpajjanto diṭṭho hoti. Tañce pārājikena codeti – ‘‘assamaṇosi, asakyaputtiyosi…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४००. पत्तलेसो नाम लोहपत्तधरो दिट्ठो होति…पे॰… साटकपत्तधरो दिट्ठो होति…पे॰… सुम्भकपत्तधरो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं सुम्भकपत्तधरं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘सुम्भकपत्तधरो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
400.Pattaleso nāma lohapattadharo diṭṭho hoti…pe… sāṭakapattadharo diṭṭho hoti…pe… sumbhakapattadharo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ sumbhakapattadharaṃ passitvā codeti – ‘‘sumbhakapattadharo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०१. चीवरलेसो नाम पंसुकूलिको दिट्ठो होति…पे॰… गहपतिचीवरधरो दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं गहपतिचीवरधरं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘गहपतिचीवरधरो मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
401.Cīvaraleso nāma paṃsukūliko diṭṭho hoti…pe… gahapaticīvaradharo diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ gahapaticīvaradharaṃ passitvā codeti – ‘‘gahapaticīvaradharo mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०२. उपज्झायलेसो नाम इत्थन्नामस्स सद्धिविहारिको दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं इत्थन्नामस्स सद्धिविहारिकं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘इत्थन्नामस्स सद्धिविहारिको मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
402.Upajjhāyaleso nāma itthannāmassa saddhivihāriko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmassa saddhivihārikaṃ passitvā codeti – ‘‘itthannāmassa saddhivihāriko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०३. आचरियलेसो नाम इत्थन्नामस्स अन्तेवासिको दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं इत्थन्नामस्स अन्तेवासिकं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘इत्थन्नामस्स अन्तेवासिको मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि’’…पे॰… आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
403.Ācariyaleso nāma itthannāmassa antevāsiko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmassa antevāsikaṃ passitvā codeti – ‘‘itthannāmassa antevāsiko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi’’…pe… āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०४. सेनासनलेसो नाम इत्थन्नामसेनासनवासिको दिट्ठो होति पाराजिकं धम्मं अज्झापज्जन्तो। अञ्ञं इत्थन्नामसेनासनवासिकं पस्सित्वा चोदेति – ‘‘इत्थन्नामसेनासनवासिको मया दिट्ठो। पाराजिकं धम्मं अज्झापन्नोसि, अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि, नत्थि तया सद्धिं उपोसथो वा पवारणा वा सङ्घकम्मं वा’’ति, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
404.Senāsanaleso nāma itthannāmasenāsanavāsiko diṭṭho hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto. Aññaṃ itthannāmasenāsanavāsikaṃ passitvā codeti – ‘‘itthannāmasenāsanavāsiko mayā diṭṭho. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०५. पाराजिकेन धम्मेनाति चतुन्नं अञ्ञतरेन।
405.Pārājikena dhammenāti catunnaṃ aññatarena.
अनुद्धंसेय्याति चोदेति वा चोदापेति वा।
Anuddhaṃseyyāti codeti vā codāpeti vā.
अप्पेव नाम नं इमम्हा ब्रह्मचरियाचावेय्यन्ति भिक्खुभावा चावेय्यं, समणधम्मा चावेय्यं, सीलक्खन्धा चावेय्यं, तपोगुणा चावेय्यं।
Appeva nāma naṃ imamhā brahmacariyācāveyyanti bhikkhubhāvā cāveyyaṃ, samaṇadhammā cāveyyaṃ, sīlakkhandhā cāveyyaṃ, tapoguṇā cāveyyaṃ.
ततो अपरेन समयेनाति यस्मिं खणे अनुद्धंसितो होति, तं खणं तं लयं तं मुहुत्तं वीतिवत्ते।
Tato aparena samayenāti yasmiṃ khaṇe anuddhaṃsito hoti, taṃ khaṇaṃ taṃ layaṃ taṃ muhuttaṃ vītivatte.
समनुग्गाहीयमानोति येन वत्थुना अनुद्धंसितो होति तस्मिं वत्थुस्मिं समनुग्गाहीयमानो।
Samanuggāhīyamānoti yena vatthunā anuddhaṃsito hoti tasmiṃ vatthusmiṃ samanuggāhīyamāno.
असमनुग्गाहीयमानोति न केनचि वुच्चमानो।
Asamanuggāhīyamānoti na kenaci vuccamāno.
अधिकरणं नाम चत्तारि अधिकरणानि – विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं, किच्चाधिकरणं।
Adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni – vivādādhikaraṇaṃ, anuvādādhikaraṇaṃ, āpattādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇaṃ.
कोचि देसो लेसमत्तो उपादिन्नोति तेसं दसन्नं लेसानं अञ्ञतरो लेसो उपादिन्नो होति।
Kocideso lesamatto upādinnoti tesaṃ dasannaṃ lesānaṃ aññataro leso upādinno hoti.
भिक्खु च दोसं पतिट्ठातीति तुच्छकं मया भणितं, मुसा मया भणितं, अभूतं मया भणितं, अजानन्तेन मया भणितं।
Bhikkhu ca dosaṃ patiṭṭhātīti tucchakaṃ mayā bhaṇitaṃ, musā mayā bhaṇitaṃ, abhūtaṃ mayā bhaṇitaṃ, ajānantena mayā bhaṇitaṃ.
सङ्घादिसेसोति …पे॰… तेनपि वुच्चति सङ्घादिसेसोति।
Saṅghādisesoti …pe… tenapi vuccati saṅghādisesoti.
४०६. भिक्खु सङ्घादिसेसं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति, सङ्घादिसेसे सङ्घादिसेसदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदेति – ‘‘अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि, नत्थि तया सद्धिं उपोसथो वा पवारणा वा सङ्घकम्मं वा’’ति, एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
406. Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti – ‘‘assamaṇosi, asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु सङ्घादिसेसं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति, सङ्घादिसेसे थुल्लच्चयदिट्ठि होति…पे॰… पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति… दुब्भासितदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदेति – ‘‘अस्समणोसि’’…पे॰… एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti – ‘‘assamaṇosi’’…pe… evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु थुल्लच्चयं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति थुल्लच्चये थुल्लच्चयदिट्ठि होति…पे॰… थुल्लच्चये पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति… दुब्भासितदिट्ठि होति… सङ्घादिसेसदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदेति – ‘‘अस्समणोसि’’ …पे॰… एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu thullaccayaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti thullaccaye thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… thullaccaye pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti… saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti – ‘‘assamaṇosi’’ …pe… evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु पाचित्तियं…पे॰… पाटिदेसनीयं… दुक्कटं… दुब्भासितं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति, दुब्भासिते दुब्भासितदिट्ठि होति…पे॰… दुब्भासिते सङ्घादिसेसदिट्ठि होति… थुल्लच्चयदिट्ठि होति… पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदेति – ‘‘अस्समणोसि, असक्यपुत्तियोसि, नत्थि तया सद्धिं उपोसथो वा पवारणा वा सङ्घकम्मं वा’’ति, एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu pācittiyaṃ…pe… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ… dubbhāsitaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, dubbhāsite dubbhāsitadiṭṭhi hoti…pe… dubbhāsite saṅghādisesadiṭṭhi hoti… thullaccayadiṭṭhi hoti… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codeti – ‘‘assamaṇosi, asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
एकेकं मूलं कातुन चक्कं बन्धितब्बं।
Ekekaṃ mūlaṃ kātuna cakkaṃ bandhitabbaṃ.
४०७. भिक्खु सङ्घादिसेसं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति सङ्घादिसेसे सङ्घादिसेसदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदापेति – ‘‘अस्समणोसि’’…पे॰… एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
407. Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti – ‘‘assamaṇosi’’…pe… evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु सङ्घादिसेसं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति, सङ्घादिसेसे थुल्लच्चयदिट्ठि होति…पे॰… पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति… दुब्भासितदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदापेति – ‘‘अस्समणोसि’’…पे॰… एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti – ‘‘assamaṇosi’’…pe… evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु थुल्लच्चयं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति थुल्लच्चये थुल्लच्चयदिट्ठि होति…पे॰… थुल्लच्चये पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति… दुब्भासितदिट्ठि होति… सङ्घादिसेसदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदापेति – ‘‘अस्समणोसि’’…पे॰… एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu thullaccayaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti thullaccaye thullaccayadiṭṭhi hoti…pe… thullaccaye pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti… dubbhāsitadiṭṭhi hoti… saṅghādisesadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti – ‘‘assamaṇosi’’…pe… evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
भिक्खु पाचित्तियं…पे॰… पाटिदेसनीयं… दुक्कटं… दुब्भासितं अज्झापज्जन्तो दिट्ठो होति दुब्भासिते दुब्भासितदिट्ठि होति…पे॰… दुब्भासिते सङ्घादिसेसदिट्ठि होति… थुल्लच्चयदिट्ठि होति… पाचित्तियदिट्ठि होति… पाटिदेसनीयदिट्ठि होति… दुक्कटदिट्ठि होति। तञ्चे पाराजिकेन चोदापेति – ‘‘अस्समणोसि , असक्यपुत्तियोसि, नत्थि तया सद्धिं उपोसथो वा पवारणा वा सङ्घकम्मं वा’’ति, एवम्पि आपत्तञ्ञभागियं होति लेसो च उपादिन्नो, आपत्ति वाचाय, वाचाय सङ्घादिसेसस्स।
Bhikkhu pācittiyaṃ…pe… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ… dubbhāsitaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti dubbhāsite dubbhāsitadiṭṭhi hoti…pe… dubbhāsite saṅghādisesadiṭṭhi hoti… thullaccayadiṭṭhi hoti… pācittiyadiṭṭhi hoti… pāṭidesanīyadiṭṭhi hoti… dukkaṭadiṭṭhi hoti. Tañce pārājikena codāpeti – ‘‘assamaṇosi , asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, evampi āpattaññabhāgiyaṃ hoti leso ca upādinno, āpatti vācāya, vācāya saṅghādisesassa.
४०८. अनापत्ति तथासञ्ञी चोदेति वा चोदापेति वा, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
408. Anāpatti tathāsaññī codeti vā codāpeti vā, ummattakassa, ādikammikassāti.
दुतियदुट्ठदोससिक्खापदं निट्ठितं नवमं।
Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ९. दुतियदुट्ठदोससिक्खापदवण्णना • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ९. दुतियदुट्ठदोससिक्खापदवण्णना • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ९. दुतियदुट्ठदोससिक्खापदवण्णना • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ९. दुतियदुट्ठदोससिक्खापदवण्णना • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
