| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
೩೯೧. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾತಿ ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಹನ್ದ ಮಯಂ ಆವುಸೋ ಇಮಂ ಛಗಲಕಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ನಾಮ ಕರೋಮಾತಿ ತೇ ಕಿರ ಪಠಮವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತನೋ ಮನೋರಥಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಲದ್ಧನಿಗ್ಗಹಾ ವಿಘಾತಪ್ಪತ್ತಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಾದಿಸಂ ವತ್ಥುಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತುಟ್ಠಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಹನ್ದ ಮಯಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಛಗಲಕಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ನಾಮ ಕರೋಮಾ’’ತಿ, ‘‘ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ನಾಮಾಯ’’ನ್ತಿ ಏವಮಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರೋಮಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಮೇತ್ತಿಯಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನಿನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ।
391.Tena samayena buddho bhagavāti dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ. Tattha handa mayaṃ āvuso imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomāti te kira paṭhamavatthusmiṃ attano manorathaṃ sampādetuṃ asakkontā laddhaniggahā vighātappattā ‘‘idāni jānissāmā’’ti tādisaṃ vatthuṃ pariyesamānā vicaranti. Athekadivasaṃ disvā tuṭṭhā aññamaññaṃ oloketvā evamāhaṃsu – ‘‘handa mayaṃ, āvuso, imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomā’’ti, ‘‘dabbo mallaputto nāmāya’’nti evamassa nāmaṃ karomāti vuttaṃ hoti. Esa nayo mettiyaṃ nāma bhikkhuninti etthāpi.
ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮೇತ್ತಿಯಭುಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಯುಞ್ಜಿಂಸೂತಿ ಏವಂ ಅನುಯುಞ್ಜಿಂಸು –‘‘ಆವುಸೋ, ಕುಹಿಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಮೇತ್ತಿಯಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ? ‘‘ಗಿಜ್ಝಕೂಟಪಬ್ಬತಪಾದೇ’’ತಿ। ‘‘ಕಾಯ ವೇಲಾಯ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಗಮನವೇಲಾಯಾ’’ತಿ। ಆವುಸೋ ದಬ್ಬ ಇಮೇ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ತ್ವಂ ತದಾ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ವೇಳುವನೇ ಭತ್ತಾನಿ ಉದ್ದಿಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ತವ ತಾಯ ವೇಲಾಯ ವೇಳುವನೇ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಕೋ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ತೇ ಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಜಾನಾಥ ತುಮ್ಹೇ ತಾಯ ವೇಲಾಯ ಇಮಸ್ಸ ವೇಳುವನೇ ಅತ್ಥಿಭಾವ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಆಮ, ಆವುಸೋ, ಜಾನಾಮ, ಥೇರೋ ಸಮ್ಮುತಿಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವೇಳುವನೇಯೇವಾ’’ತಿ। ತತೋ ಮೇತ್ತಿಯಭುಮಜಕೇ ಆಹಂಸು – ‘‘ಆವುಸೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಥಾ ನ ಸಮೇತಿ, ಕಚ್ಚಿ ನೋ ಲೇಸಂ ಓಡ್ಡೇತ್ವಾ ವದಥಾ’’ತಿ। ಏವಂ ತೇ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಆಮ ಆವುಸೋತಿ ವತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ।
Te bhikkhū mettiyabhumajake bhikkhū anuyuñjiṃsūti evaṃ anuyuñjiṃsu –‘‘āvuso, kuhiṃ tumhehi dabbo mallaputto mettiyāya bhikkhuniyā saddhiṃ diṭṭho’’ti? ‘‘Gijjhakūṭapabbatapāde’’ti. ‘‘Kāya velāya’’ti? ‘‘Bhikkhācāragamanavelāyā’’ti. Āvuso dabba ime evaṃ vadanti – ‘‘tvaṃ tadā kuhi’’nti? ‘‘Veḷuvane bhattāni uddisāmī’’ti. ‘‘Tava tāya velāya veḷuvane atthibhāvaṃ ko jānātī’’ti? ‘‘Bhikkhusaṅgho, bhante’’ti. Te saṅghaṃ pucchiṃsu – ‘‘jānātha tumhe tāya velāya imassa veḷuvane atthibhāva’’nti. ‘‘Āma, āvuso, jānāma, thero sammutiladdhadivasato paṭṭhāya veḷuvaneyevā’’ti. Tato mettiyabhumajake āhaṃsu – ‘‘āvuso, tumhākaṃ kathā na sameti, kacci no lesaṃ oḍḍetvā vadathā’’ti. Evaṃ te tehi bhikkhūhi anuyuñjiyamānā āma āvusoti vatvā etamatthaṃ ārocesuṃ.
ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಞ್ಞಭಾಗಸ್ಸ ಇದಂ, ಅಞ್ಞಭಾಗೋ ವಾ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ। ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ಆಧಾರೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ವತ್ಥು ಅಧಿಟ್ಠಾನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯೋ ಹಿ ಸೋ ‘‘ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಛಗಲಕೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಯ್ವಾಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಗೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಪಕ್ಖೋ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿ ಚೇವ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೋ ಚ ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಾಗಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ಪಕ್ಖಸ್ಸ ಹೋತಿ ತಿರಚ್ಛಾನಜಾತಿಯಾ ಚೇವ ಛಗಲಕಭಾವಸ್ಸ ಚ ಸೋ ವಾ ಅಞ್ಞಭಾಗೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸಙ್ಖ್ಯಂ ಲಭತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ತೇಸಂ ‘‘ಇಮಂ ಮಯಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ನಾಮ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಾನಂ ತಸ್ಸಾ ನಾಮಕರಣಸಞ್ಞಾಯ ಆಧಾರೋ ವತ್ಥು ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು, ನ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಸಮ್ಭವತೋ। ನ ಹಿ ತೇ ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಞ್ಚಿದೇಸಂ ಲೇಸಮತ್ತಂ ಉಪಾದಿಯಿಂಸು। ನ ಚ ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಲೇಸೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ಜಾತಿಲೇಸಾದಯೋ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲಾನಂಯೇವ ಲೇಸಾ ವುತ್ತಾ, ನ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಾದೀನಂ। ಇದಞ್ಚ ‘‘ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಾಧಿಕರಣಭಾವೇ ಠಿತಸ್ಸ ಛಗಲಕಸ್ಸ ಕೋಚಿ ದೇಸೋ ಹೋತಿ ಥೇರಂ ಅಮೂಲಕೇನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಅನುದ್ಧಂಸೇತುಂ ಲೇಸಮತ್ತೋ।
Kiṃpana tumhe, āvuso, āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti ettha aññabhāgassa idaṃ, aññabhāgo vā assa atthīti aññabhāgiyaṃ. Adhikaraṇanti ādhāro veditabbo, vatthu adhiṭṭhānanti vuttaṃ hoti. Yo hi so ‘‘dabbo mallaputto nāmā’’ti chagalako vutto, so yvāyaṃ āyasmato dabbassa mallaputtassa bhāgo koṭṭhāso pakkho manussajāti ceva bhikkhubhāvo ca tato aññassa bhāgassa koṭṭhāsassa pakkhassa hoti tiracchānajātiyā ceva chagalakabhāvassa ca so vā aññabhāgo assa atthīti tasmā aññabhāgiyasaṅkhyaṃ labhati. Yasmā ca tesaṃ ‘‘imaṃ mayaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomā’’ti vadantānaṃ tassā nāmakaraṇasaññāya ādhāro vatthu adhiṭṭhānaṃ, tasmā adhikaraṇanti veditabbo. Tañhi sandhāya ‘‘te bhikkhū aññabhāgiyassa adhikaraṇassā’’ti āhaṃsu, na vivādādhikaraṇādīsu aññataraṃ. Kasmā? Asambhavato. Na hi te catunnaṃ adhikaraṇānaṃ kassaci aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kañcidesaṃ lesamattaṃ upādiyiṃsu. Na ca catunnaṃ adhikaraṇānaṃ leso nāma atthi. Jātilesādayo hi puggalānaṃyeva lesā vuttā, na vivādādhikaraṇādīnaṃ. Idañca ‘‘dabbo mallaputto’’ti nāmaṃ tassa aññabhāgiyādhikaraṇabhāve ṭhitassa chagalakassa koci deso hoti theraṃ amūlakena pārājikena anuddhaṃsetuṃ lesamatto.
ಏತ್ಥ ಚ ದಿಸ್ಸತಿ ಅಪದಿಸ್ಸತಿ ಅಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ ದೇಸೋ। ಜಾತಿಆದೀಸು ಅಞ್ಞತರಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವತ್ಥುಂ ಲಿಸ್ಸತಿ ಸಿಲಿಸ್ಸತಿ ವೋಹಾರಮತ್ತೇನೇವ ಈಸಕಂ ಅಲ್ಲೀಯತೀತಿ ಲೇಸೋ। ಜಾತಿಆದೀನಂಯೇವ ಅಞ್ಞತರಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತತೋ ಪರಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ಅಯಮೇವತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಯಸ್ಸ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿದೇಸಂ ಲೇಸಮತ್ತಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಅನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ , ತಂ ಯಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನೇವ ಆವಿಭೂತಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ವಿಭತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Ettha ca dissati apadissati assa ayanti voharīyatīti deso. Jātiādīsu aññatarakoṭṭhāsassetaṃ adhivacanaṃ. Aññampi vatthuṃ lissati silissati vohāramatteneva īsakaṃ allīyatīti leso. Jātiādīnaṃyeva aññatarakoṭṭhāsassetaṃ adhivacanaṃ. Tato paraṃ uttānatthameva. Sikkhāpadapaññattiyampi ayamevattho. Padabhājane pana yassa aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃseyya , taṃ yasmā aṭṭhuppattivaseneva āvibhūtaṃ, tasmā na vibhattanti veditabbaṃ.
೩೯೩. ಯಾನಿ ಪನ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವಚನಸಾಮಞ್ಞತೋ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ಪವತ್ತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯತಾ ಚ ತಬ್ಭಾಗಿಯತಾ ಚ ಯಸ್ಮಾ ಅಪಾಕಟಾ ಜಾನಿತಬ್ಬಾ ಚ ವಿನಯಧರೇಹಿ, ತಸ್ಮಾ ವಚನಸಾಮಞ್ಞತೋ ಲದ್ಧಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸಾತಿ ಆಪತ್ತಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ವಾ ಹೋತಿ ಅಧಿಕರಣಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಯಾ ಚ ಸಾ ಅವಸಾನೇ ಆಪತ್ತಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ವಸೇನ ಚೋದನಾ ವುತ್ತಾ, ತಮ್ಪಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅಯಂ ಸಬ್ಬಾಧಿಕರಣಾನಂ ತಬ್ಭಾಗಿಯಅಞ್ಞಭಾಗಿಯತಾ ಸಮಾಹಟಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
393. Yāni pana adhikaraṇanti vacanasāmaññato atthuddhāravasena pavattāni cattāri adhikaraṇāni, tesaṃ aññabhāgiyatā ca tabbhāgiyatā ca yasmā apākaṭā jānitabbā ca vinayadharehi, tasmā vacanasāmaññato laddhaṃ adhikaraṇaṃ nissāya taṃ āvikaronto ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti āpattaññabhāgiyaṃ vā hoti adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā’’tiādimāha. Yā ca sā avasāne āpattaññabhāgiyassa adhikaraṇassa vasena codanā vuttā, tampi dassetuṃ ayaṃ sabbādhikaraṇānaṃ tabbhāgiyaaññabhāgiyatā samāhaṭāti veditabbā.
ತತ್ಥ ಚ ಆಪತ್ತಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ವಾತಿ ಪಠಮಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ‘‘ಕಥಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ನಿದ್ದೇಸೇ ಆರಭಿತಬ್ಬೇ ಯಸ್ಮಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ತಬ್ಭಾಗಿಯವಿಚಾರಣಾಯಂಯೇವ ಅಯಮತ್ಥೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಅನಾರಭಿತ್ವಾ ‘‘ಕಥಞ್ಚ ಅಧಿಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯ’’ನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಪದಂಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸೋ ಆರದ್ಧೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Tattha ca āpattaññabhāgiyaṃ vāti paṭhamaṃ uddiṭṭhattā ‘‘kathañca āpatti āpattiyā aññabhāgiyā hotī’’ti niddese ārabhitabbe yasmā āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyavicāraṇāyaṃyeva ayamattho āgamissati, tasmā evaṃ anārabhitvā ‘‘kathañca adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiya’’nti pacchimapadaṃyeva gahetvā niddeso āraddhoti veditabbo.
ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯವಾರೋ ಉತ್ತಾನತ್ಥೋಯೇವ। ಏಕಮೇಕಞ್ಹಿ ಅಧಿಕರಣಂ ಇತರೇಸಂ ತಿಣ್ಣಂ ತಿಣ್ಣಂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ಅಞ್ಞಪಕ್ಖಿಯಂ ಅಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸಿಯಂ ಹೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಸಭಾಗತ್ತಾ, ತಬ್ಭಾಗಿಯವಾರೇ ಪನ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ತಬ್ಭಾಗಿಯಂ ತಪ್ಪಕ್ಖಿಯಂ ತಂಕೋಟ್ಠಾಸಿಯಂ ವತ್ಥುಸಭಾಗತ್ತಾ, ತಥಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ಕಥಂ? ಬುದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನವಿವಾದೋ ಚ ಇದಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕವಿವಾದೋ ಚ ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾಯ ಏಕಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಬುದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಪತ್ತಿಯೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಅನುವಾದೋ ಚ ಇದಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಅನುವಾದೋ ಚ ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾಯ ಏಕಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಸಭಾಗವಿಸಭಾಗವತ್ಥುತೋ ಸಭಾಗಸರಿಕ್ಖಾಸರಿಕ್ಖತೋ ಚ ಏಕಂಸೇನ ತಬ್ಭಾಗಿಯಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಸಿಯಾ ತಬ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಪಠಮಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಇಧಾಪಿ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಮೇವ ಪಠಮಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯತ್ತಞ್ಚ ಪರತೋ ತಬ್ಭಾಗಿಯತ್ತಞ್ಚ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha aññabhāgiyavāro uttānatthoyeva. Ekamekañhi adhikaraṇaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ aññabhāgiyaṃ aññapakkhiyaṃ aññakoṭṭhāsiyaṃ hoti, vatthuvisabhāgattā, tabbhāgiyavāre pana vivādādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ tappakkhiyaṃ taṃkoṭṭhāsiyaṃ vatthusabhāgattā, tathā anuvādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa. Kathaṃ? Buddhakālato paṭṭhāya hi aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya uppannavivādo ca idāni uppajjanakavivādo ca vatthusabhāgatāya ekaṃ vivādādhikaraṇameva hoti, tathā buddhakālato paṭṭhāya catasso vipattiyo nissāya uppannaanuvādo ca idāni uppajjanakaanuvādo ca vatthusabhāgatāya ekaṃ anuvādādhikaraṇameva hoti. Yasmā pana āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa sabhāgavisabhāgavatthuto sabhāgasarikkhāsarikkhato ca ekaṃsena tabbhāgiyaṃ na hoti, tasmā āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa siyā tabbhāgiyaṃ siyā aññabhāgiyanti vuttaṃ. Tattha ādito paṭṭhāya aññabhāgiyassa paṭhamaṃ niddiṭṭhattā idhāpi aññabhāgiyameva paṭhamaṃ niddiṭṭhaṃ, tattha aññabhāgiyattañca parato tabbhāgiyattañca vuttanayeneva veditabbaṃ.
ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ತಬ್ಭಾಗಿಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಬುದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚ ಇದಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚ ಸಭಾಗತಾಯ ಸರಿಕ್ಖತಾಯ ಚ ಏಕಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಮೇವ ಹೋತಿ। ಕಿಂ ಪನ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ, ಉದಾಹು ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಮೇವೇತಂ ಅಧಿವಚನನ್ತಿ? ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಮೇವೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಯಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ಮನಸಿಕರೋತಿ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಚ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
Kiccādhikaraṇaṃkiccādhikaraṇassa tabbhāgiyanti ettha pana buddhakālato paṭṭhāya cattāri saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇañca idāni cattāri saṅghakammāni nissāya uppajjanakaṃ adhikaraṇañca sabhāgatāya sarikkhatāya ca ekaṃ kiccādhikaraṇameva hoti. Kiṃ pana saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇaṃ, udāhu saṅghakammānamevetaṃ adhivacananti? Saṅghakammānamevetaṃ adhivacanaṃ. Evaṃ santepi saṅghakammaṃ nāma ‘‘idañcidañca evaṃ kattabba’’nti yaṃ kammalakkhaṇaṃ manasikaroti taṃ nissāya uppajjanato purimaṃ purimaṃ saṅghakammaṃ nissāya uppajjanato ca saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇanti vuttaṃ.
೩೯೪. ಕಿಞ್ಚಿ ದೇಸಂ ಲೇಸಮತ್ತಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ದೇಸೋತಿ ವಾ ಲೇಸಮತ್ತೋತಿ ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ನಾನಂ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಲೇಸೋ ನಾಮ ದಸ ಲೇಸಾ ಜಾತಿಲೇಸೋ ನಾಮಲೇಸೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಜಾತಿಯೇವ ಜಾತಿಲೇಸೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸು।
394.Kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāyāti ettha pana yasmā desoti vā lesamattoti vā pubbe vuttanayeneva byañjanato nānaṃ atthato ekaṃ, tasmā ‘‘leso nāma dasa lesā jātileso nāmaleso’’tiādimāha. Tattha jātiyeva jātileso. Esa nayo sesesu.
೩೯೫. ಇದಾನಿ ತಮೇವ ಲೇಸಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ಯಥಾ ತಂ ಉಪಾದಾಯ ಅನುದ್ಧಂಸನಾ ಹೋತಿ ತಥಾ ಸವತ್ಥುಕಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಜಾತಿಲೇಸೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ ದಿಟ್ಠೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಖತ್ತಿಯೋ ದಿಟ್ಠೋ ಹೋತೀತಿ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಯೋ ಇಮಿನಾ ಚೋದಕೇನ ದಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ। ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ। ಅಞ್ಞಂ ಖತ್ತಿಯಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಚೋದೇತೀತಿ ಅಥ ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಅತ್ತನೋ ವೇರಿಂ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಂ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಲೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ಚೋದೇತಿ ‘‘ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ, ತ್ವಂ ಖತ್ತಿಯೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋಸೀ’’ ಅಥ ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಸೋ ಖತ್ತಿಯೋ, ನ ಅಞ್ಞೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋಸಿ, ಅಸ್ಸಮಣೋಸಿ ಅಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯೋಸಿ ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥೋ ವಾ ಪವಾರಣಾ ವಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ವಾ’’ತಿ, ಆಪತ್ತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ। ಏತ್ಥ ಚ ತೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಸದಿಸಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ದೀಘಾದಿನೋ ವಾ ದಿಟ್ಠಾದಿನೋ ವಾ ವಸೇನ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯತಾ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಆಧಾರವಸೇನ ಅಧಿಕರಣತಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
395. Idāni tameva lesaṃ vitthārato dassetuṃ yathā taṃ upādāya anuddhaṃsanā hoti tathā savatthukaṃ katvā dassento ‘‘jātileso nāma khattiyo diṭṭho hotī’’tiādimāha. Tattha khattiyo diṭṭho hotīti añño koci khattiyajātiyo iminā codakena diṭṭho hoti. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjantoti methunadhammādīsu aññataraṃ āpajjanto. Aññaṃ khattiyaṃ passitvācodetīti atha so aññaṃ attano veriṃ khattiyajātiyaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyajātilesaṃ gahetvā evaṃ codeti ‘‘khattiyo mayā diṭṭho pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tvaṃ khattiyo, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosī’’ atha vā ‘‘tvaṃ so khattiyo, na añño, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi asakyaputtiyosi natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassa. Ettha ca tesaṃ khattiyānaṃ aññamaññaṃ asadisassa tassa tassa dīghādino vā diṭṭhādino vā vasena aññabhāgiyatā khattiyajātipaññattiyā ādhāravasena adhikaraṇatā ca veditabbā, etenupāyena sabbapadesu yojanā veditabbā.
೪೦೦. ಪತ್ತಲೇಸನಿದ್ದೇಸೇ ಚ ಸಾಟಕಪತ್ತೋತಿ ಲೋಹಪತ್ತಸದಿಸೋ ಸುಸಣ್ಠಾನೋ ಸುಚ್ಛವಿ ಸಿನಿದ್ಧೋ ಭಮರವಣ್ಣೋ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಸುಮ್ಭಕಪತ್ತೋತಿ ಪಕತಿಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ।
400. Pattalesaniddese ca sāṭakapattoti lohapattasadiso susaṇṭhāno succhavi siniddho bhamaravaṇṇo mattikāpatto vuccati. Sumbhakapattoti pakatimattikāpatto.
೪೦೬. ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಆಪತ್ತಿಲೇಸಸ್ಸ ಏಕಪದೇನೇವ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ನಿದ್ದೇಸೋ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿತ್ಥಾರತೋಪಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ ಪನಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ ನಿದ್ದೇಸಂ ಅವತ್ವಾ ಇಧ ವಿಸುಂ ವುತ್ತೋತಿ? ಸೇಸನಿದ್ದೇಸೇಹಿ ಅಸಭಾಗತ್ತಾ। ಸೇಸನಿದ್ದೇಸಾ ಹಿ ಅಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚೋದನಾವಸೇನ ವುತ್ತಾ। ಅಯಂ ಪನ ಏಕಮೇವ ಅಞ್ಞಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಞಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದನಾವಸೇನ ವುತ್ತೋ। ಯದಿ ಏವಂ ಕಥಂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಹೋತೀತಿ? ಆಪತ್ತಿಯಾ। ತೇನೇವ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಏವಮ್ಪಿ ಆಪತ್ತಞ್ಞಭಾಗಿಯಞ್ಚ ಹೋತಿ ಲೇಸೋ ಚ ಉಪಾದಿನ್ನೋ’’ತಿ। ಯಞ್ಹಿ ಸೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ ತಂ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ ಅಧಿಕರಣಂ। ತಸ್ಸ ಪನ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಲೇಸೋ ನಾಮ ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಖತ್ತಿಯಾನಂ ಸಾಧಾರಣೋ ಖತ್ತಿಯಭಾವೋ ವಿಯ ಸಬ್ಬಾಪತ್ತೀನಂ ಸಾಧಾರಣೋ ಆಪತ್ತಿಭಾವೋ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸೇಸಾಪತ್ತಿಮೂಲಕನಯೋ ಚೋದಾಪಕವಾರೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
406. Yasmā pana āpattilesassa ekapadeneva saṅkhepato niddeso vutto, tasmā vitthāratopi taṃ dassetuṃ ‘‘bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hotī’’tiādi vuttaṃ. Kasmā panassa tattheva niddesaṃ avatvā idha visuṃ vuttoti? Sesaniddesehi asabhāgattā. Sesaniddesā hi aññaṃ disvā aññassa codanāvasena vuttā. Ayaṃ pana ekameva aññaṃ āpattiṃ āpajjantaṃ disvā aññāya āpattiyā codanāvasena vutto. Yadi evaṃ kathaṃ aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ hotīti? Āpattiyā. Teneva vuttaṃ – ‘‘evampi āpattaññabhāgiyañca hoti leso ca upādinno’’ti. Yañhi so saṅghādisesaṃ āpanno taṃ pārājikassa aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ. Tassa pana aññabhāgiyassa adhikaraṇassa leso nāma yo so sabbakhattiyānaṃ sādhāraṇo khattiyabhāvo viya sabbāpattīnaṃ sādhāraṇo āpattibhāvo. Etenupāyena sesāpattimūlakanayo codāpakavāro ca veditabbo.
೪೦೮. ಅನಾಪತ್ತಿ ತಥಾಸಞ್ಞೀ ಚೋದೇತಿ ವಾ ಚೋದಾಪೇತಿ ವಾತಿ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂಯೇವ ಅಯಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ಯೋ ಏವಂ ತಥಾಸಞ್ಞೀ ಚೋದೇತಿ ವಾ ಚೋದಾಪೇತಿ ವಾ ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿಪಿ ಪಠಮದುಟ್ಠದೋಸಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।
408.Anāpatti tathāsaññī codeti vā codāpeti vāti ‘‘pārājikaṃyeva ayaṃ āpanno’’ti yo evaṃ tathāsaññī codeti vā codāpeti vā tassa anāpatti. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Samuṭṭhānādīnipi paṭhamaduṭṭhadosasadisānevāti.
ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
