| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
೩೯೧. ನವಮೇ ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯ ನಾಸಿತಾಯಪಿ ತಸ್ಸಾ ಭೂತಪುಬ್ಬವೋಹಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞಭಾಗಸ್ಸಾತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಭಿಕ್ಖುಭಾವತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ತಿರಚ್ಛಾನಜಾತಿಛಗಲಕಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ। ಇದನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗೇನ ವುತ್ತಂ, ಅಯಂ ಛಗಲಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಞ್ಞಭಾಗೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತತಿರಚ್ಛಾನಜಾತಿಛಗಲಕಭಾವಸಙ್ಖಾತೋ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ, ಅಞ್ಞಭಾಗಸ್ಸ ಇದನ್ತಿ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯನ್ತಿ ಪಠಮವಿಗ್ಗಹಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ, ಅಞ್ಞಭಾಗಮತ್ಥೀತಿ ದುತಿಯವಿಗ್ಗಹಸ್ಸ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ಛಗಲಕೋವ ವುತ್ತೋ। ಇದಾನಿ ದ್ವೀಹಿಪಿ ವಿಗ್ಗಹೇಹಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಹಿ ಸೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯೋ ಹಿ ಸೋ ಛಗಲಕೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಾಗಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಚ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸಙ್ಖ್ಯಂ ಲಭತೀತಿ ಚ ಯೋಜನಾ। ದುತಿಯವಿಗ್ಗಹಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೋ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಯೋ ಹಿ ಸೋ ‘‘ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಛಗಲಕೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ‘‘ದಬ್ಬೋ’’ತಿ ನಾಮಕರಣಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭೂತಂ ಛಗಲಕಂ ಸನ್ಧಾಯ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ತೇ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ಆಪತ್ತಿಯಾಪಿ ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನತ್ತಾ ‘‘ಪುಗ್ಗಲಾನಂಯೇವ ಲೇಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
391. Navame mettiyaṃ bhikkhuninti liṅganāsanāya nāsitāyapi tassā bhūtapubbavohāraṃ gahetvā vuttaṃ. Aññabhāgassāti therassa manussajātibhikkhubhāvato aññassa tiracchānajātichagalakabhāvasaṅkhātassa koṭṭhāsassa. Idanti sāmaññato napuṃsakaliṅgena vuttaṃ, ayaṃ chagalakoti attho. Aññabhāgoti yathāvuttatiracchānajātichagalakabhāvasaṅkhāto añño koṭṭhāso, aññabhāgassa idanti aññabhāgiyanti paṭhamaviggahassa attho, aññabhāgamatthīti dutiyaviggahassa, dvīhipi chagalakova vutto. Idāni dvīhipi viggahehi vuttamevatthaṃ vitthārato dassento ‘‘yo hi so’’tiādimāha. Tattha yo hi so chagalako vutto, so aññassa bhāgassa hotīti ca aññabhāgiyasaṅkhyaṃ labhatīti ca yojanā. Dutiyaviggahassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘so vā’’tiādi vuttaṃ. Adhikaraṇanti veditabboti etthāpi yo hi so ‘‘dabbo mallaputto nāmā’’ti chagalako vutto, soti ānetvā sambandhitabbaṃ. Tañhi sandhāyāti ‘‘dabbo’’ti nāmakaraṇassa adhiṭṭhānabhūtaṃ chagalakaṃ sandhāya. Te bhikkhūti te anuyuñjantā bhikkhū. Āpattiyāpi puggalādhiṭṭhānattā ‘‘puggalānaṃyeva lesā’’ti vuttaṃ.
೩೯೩. ಯಾ ಚ ಸಾ ಅವಸಾನೇ…ಪೇ॰… ಚೋದನಾ ವುತ್ತಾತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಚೋದೇತೀ’’ತಿಆದಿಂ (ಪಾರಾ॰ ೪೦೭) ಚೋದನಾಭೇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಾರಾಜಿಕತ್ತಾದಿಸಾಮಞ್ಞೇಪಿ ಮೇಥುನಾದಿನ್ನಾದಾನಾದಿವತ್ಥುತೋ, ರಾಗದೋಸತ್ತಾದಿಸಭಾವತೋ ಚ ವಿಸಭಾಗತಾಪಿ ಅತ್ಥೀತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಪನ…ಪೇ॰… ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।
393.Yā ca sā avasāne…pe… codanā vuttāti ‘‘bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti, tañce pārājikena codetī’’tiādiṃ (pārā. 407) codanābhedaṃ sandhāya vadati. Sattannampi āpattīnaṃ paccekaṃ pārājikattādisāmaññepi methunādinnādānādivatthuto, rāgadosattādisabhāvato ca visabhāgatāpi atthīti āha ‘‘yasmā pana…pe… na hotī’’ti.
ವುತ್ತನಯೇನೇವಾತಿ ‘‘ಸಭಾಗವಿಸಭಾಗವತ್ಥುತೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೯೩) ವುತ್ತನಯೇನ। ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ, ತಂಮನಸಿಕಾರೋ ಚ ಅವಿಪನ್ನಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತತೋ ಫಲೂಪಚಾರೇನ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ’’ತಿ। ಪರಿವಾಸಾದಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಾನತ್ತಾದೀನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ‘‘ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Vuttanayenevāti ‘‘sabhāgavisabhāgavatthuto’’tiādinā (pārā. aṭṭha. 2.393) vuttanayena. Kammalakkhaṇaṃ, taṃmanasikāro ca avipannakammassa nimittato phalūpacārena kammanti vuccatīti āha ‘‘taṃ nissāya uppajjanato’’ti. Parivāsādiṃ nissāya mānattādīnaṃ uppajjanato ‘‘purimaṃ purima’’ntiādi vuttaṃ.
೩೯೫. ಸವತ್ಥುಕಂ ಕತ್ವಾತಿ ಪುಗ್ಗಲಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ। ದೀಘಾದಿನೋತಿ ದೀಘರಸ್ಸಾದಿಲಿಙ್ಗಸ್ಸ। ದಿಟ್ಠಾದಿನೋತಿ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾದಿನೋ।
395.Savatthukaṃ katvāti puggalādhiṭṭhānaṃ katvā. Dīghādinoti dīgharassādiliṅgassa. Diṭṭhādinoti diṭṭhapubbādino.
೪೦೮. ಏವಂ ತಥಾಸಞ್ಞೀತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಮೇಥುನಾದಿಕಿರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸೋ’’ತಿ ಏವಂ ತಥಾಸಞ್ಞೀ। ಅಙ್ಗಾನಿ ಪಠಮದುಟ್ಠದೋಸೇ ವುತ್ತಸದಿಸಾನಿ, ಇಧ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿದೇಸಂ ಲೇಸಮತ್ತಂ ಉಪಾದಿಯನಾ ಅಧಿಕಾ।
408.Evaṃ tathāsaññīti aññassa methunādikiriyaṃ disvā ‘‘ayaṃ so’’ti evaṃ tathāsaññī. Aṅgāni paṭhamaduṭṭhadose vuttasadisāni, idha pana kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādiyanā adhikā.
ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೯. ದುತಿಯದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā
