Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ൯. ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദവണ്ണനാ

    9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā

    ൩൯൧. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാതി ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദം. തത്ഥ ഹന്ദ മയം ആവുസോ ഇമം ഛഗലകം ദബ്ബം മല്ലപുത്തം നാമ കരോമാതി തേ കിര പഠമവത്ഥുസ്മിം അത്തനോ മനോരഥം സമ്പാദേതും അസക്കോന്താ ലദ്ധനിഗ്ഗഹാ വിഘാതപ്പത്താ ‘‘ഇദാനി ജാനിസ്സാമാ’’തി താദിസം വത്ഥും പരിയേസമാനാ വിചരന്തി. അഥേകദിവസം ദിസ്വാ തുട്ഠാ അഞ്ഞമഞ്ഞം ഓലോകേത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘‘ഹന്ദ മയം, ആവുസോ, ഇമം ഛഗലകം ദബ്ബം മല്ലപുത്തം നാമ കരോമാ’’തി, ‘‘ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോ നാമായ’’ന്തി ഏവമസ്സ നാമം കരോമാതി വുത്തം ഹോതി. ഏസ നയോ മേത്തിയം നാമ ഭിക്ഖുനിന്തി ഏത്ഥാപി.

    391.Tena samayena buddho bhagavāti dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ. Tattha handa mayaṃ āvuso imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomāti te kira paṭhamavatthusmiṃ attano manorathaṃ sampādetuṃ asakkontā laddhaniggahā vighātappattā ‘‘idāni jānissāmā’’ti tādisaṃ vatthuṃ pariyesamānā vicaranti. Athekadivasaṃ disvā tuṭṭhā aññamaññaṃ oloketvā evamāhaṃsu – ‘‘handa mayaṃ, āvuso, imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomā’’ti, ‘‘dabbo mallaputto nāmāya’’nti evamassa nāmaṃ karomāti vuttaṃ hoti. Esa nayo mettiyaṃ nāma bhikkhuninti etthāpi.

    തേ ഭിക്ഖൂ മേത്തിയഭുമജകേ ഭിക്ഖൂ അനുയുഞ്ജിംസൂതി ഏവം അനുയുഞ്ജിംസു –‘‘ആവുസോ, കുഹിം തുമ്ഹേഹി ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോ മേത്തിയായ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ദിട്ഠോ’’തി? ‘‘ഗിജ്ഝകൂടപബ്ബതപാദേ’’തി. ‘‘കായ വേലായ’’തി? ‘‘ഭിക്ഖാചാരഗമനവേലായാ’’തി. ആവുസോ ദബ്ബ ഇമേ ഏവം വദന്തി – ‘‘ത്വം തദാ കുഹി’’ന്തി? ‘‘വേളുവനേ ഭത്താനി ഉദ്ദിസാമീ’’തി. ‘‘തവ തായ വേലായ വേളുവനേ അത്ഥിഭാവം കോ ജാനാതീ’’തി? ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘോ, ഭന്തേ’’തി. തേ സങ്ഘം പുച്ഛിംസു – ‘‘ജാനാഥ തുമ്ഹേ തായ വേലായ ഇമസ്സ വേളുവനേ അത്ഥിഭാവ’’ന്തി. ‘‘ആമ, ആവുസോ, ജാനാമ, ഥേരോ സമ്മുതിലദ്ധദിവസതോ പട്ഠായ വേളുവനേയേവാ’’തി. തതോ മേത്തിയഭുമജകേ ആഹംസു – ‘‘ആവുസോ, തുമ്ഹാകം കഥാ ന സമേതി, കച്ചി നോ ലേസം ഓഡ്ഡേത്വാ വദഥാ’’തി. ഏവം തേ തേഹി ഭിക്ഖൂഹി അനുയുഞ്ജിയമാനാ ആമ ആവുസോതി വത്വാ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും.

    Te bhikkhū mettiyabhumajake bhikkhū anuyuñjiṃsūti evaṃ anuyuñjiṃsu –‘‘āvuso, kuhiṃ tumhehi dabbo mallaputto mettiyāya bhikkhuniyā saddhiṃ diṭṭho’’ti? ‘‘Gijjhakūṭapabbatapāde’’ti. ‘‘Kāya velāya’’ti? ‘‘Bhikkhācāragamanavelāyā’’ti. Āvuso dabba ime evaṃ vadanti – ‘‘tvaṃ tadā kuhi’’nti? ‘‘Veḷuvane bhattāni uddisāmī’’ti. ‘‘Tava tāya velāya veḷuvane atthibhāvaṃ ko jānātī’’ti? ‘‘Bhikkhusaṅgho, bhante’’ti. Te saṅghaṃ pucchiṃsu – ‘‘jānātha tumhe tāya velāya imassa veḷuvane atthibhāva’’nti. ‘‘Āma, āvuso, jānāma, thero sammutiladdhadivasato paṭṭhāya veḷuvaneyevā’’ti. Tato mettiyabhumajake āhaṃsu – ‘‘āvuso, tumhākaṃ kathā na sameti, kacci no lesaṃ oḍḍetvā vadathā’’ti. Evaṃ te tehi bhikkhūhi anuyuñjiyamānā āma āvusoti vatvā etamatthaṃ ārocesuṃ.

    കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ, ആയസ്മന്തം ദബ്ബം മല്ലപുത്തം അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സാതി ഏത്ഥ അഞ്ഞഭാഗസ്സ ഇദം, അഞ്ഞഭാഗോ വാ അസ്സ അത്ഥീതി അഞ്ഞഭാഗിയം. അധികരണന്തി ആധാരോ വേദിതബ്ബോ, വത്ഥു അധിട്ഠാനന്തി വുത്തം ഹോതി. യോ ഹി സോ ‘‘ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോ നാമാ’’തി ഛഗലകോ വുത്തോ, സോ യ്വായം ആയസ്മതോ ദബ്ബസ്സ മല്ലപുത്തസ്സ ഭാഗോ കോട്ഠാസോ പക്ഖോ മനുസ്സജാതി ചേവ ഭിക്ഖുഭാവോ ച തതോ അഞ്ഞസ്സ ഭാഗസ്സ കോട്ഠാസസ്സ പക്ഖസ്സ ഹോതി തിരച്ഛാനജാതിയാ ചേവ ഛഗലകഭാവസ്സ ച സോ വാ അഞ്ഞഭാഗോ അസ്സ അത്ഥീതി തസ്മാ അഞ്ഞഭാഗിയസങ്ഖ്യം ലഭതി. യസ്മാ ച തേസം ‘‘ഇമം മയം ദബ്ബം മല്ലപുത്തം നാമ കരോമാ’’തി വദന്താനം തസ്സാ നാമകരണസഞ്ഞായ ആധാരോ വത്ഥു അധിട്ഠാനം, തസ്മാ അധികരണന്തി വേദിതബ്ബോ. തഞ്ഹി സന്ധായ ‘‘തേ ഭിക്ഖൂ അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സാ’’തി ആഹംസു, ന വിവാദാധികരണാദീസു അഞ്ഞതരം. കസ്മാ? അസമ്ഭവതോ. ന ഹി തേ ചതുന്നം അധികരണാനം കസ്സചി അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സ കഞ്ചിദേസം ലേസമത്തം ഉപാദിയിംസു. ന ച ചതുന്നം അധികരണാനം ലേസോ നാമ അത്ഥി. ജാതിലേസാദയോ ഹി പുഗ്ഗലാനംയേവ ലേസാ വുത്താ, ന വിവാദാധികരണാദീനം. ഇദഞ്ച ‘‘ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോ’’തി നാമം തസ്സ അഞ്ഞഭാഗിയാധികരണഭാവേ ഠിതസ്സ ഛഗലകസ്സ കോചി ദേസോ ഹോതി ഥേരം അമൂലകേന പാരാജികേന അനുദ്ധംസേതും ലേസമത്തോ.

    Kiṃpana tumhe, āvuso, āyasmantaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti ettha aññabhāgassa idaṃ, aññabhāgo vā assa atthīti aññabhāgiyaṃ. Adhikaraṇanti ādhāro veditabbo, vatthu adhiṭṭhānanti vuttaṃ hoti. Yo hi so ‘‘dabbo mallaputto nāmā’’ti chagalako vutto, so yvāyaṃ āyasmato dabbassa mallaputtassa bhāgo koṭṭhāso pakkho manussajāti ceva bhikkhubhāvo ca tato aññassa bhāgassa koṭṭhāsassa pakkhassa hoti tiracchānajātiyā ceva chagalakabhāvassa ca so vā aññabhāgo assa atthīti tasmā aññabhāgiyasaṅkhyaṃ labhati. Yasmā ca tesaṃ ‘‘imaṃ mayaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomā’’ti vadantānaṃ tassā nāmakaraṇasaññāya ādhāro vatthu adhiṭṭhānaṃ, tasmā adhikaraṇanti veditabbo. Tañhi sandhāya ‘‘te bhikkhū aññabhāgiyassa adhikaraṇassā’’ti āhaṃsu, na vivādādhikaraṇādīsu aññataraṃ. Kasmā? Asambhavato. Na hi te catunnaṃ adhikaraṇānaṃ kassaci aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kañcidesaṃ lesamattaṃ upādiyiṃsu. Na ca catunnaṃ adhikaraṇānaṃ leso nāma atthi. Jātilesādayo hi puggalānaṃyeva lesā vuttā, na vivādādhikaraṇādīnaṃ. Idañca ‘‘dabbo mallaputto’’ti nāmaṃ tassa aññabhāgiyādhikaraṇabhāve ṭhitassa chagalakassa koci deso hoti theraṃ amūlakena pārājikena anuddhaṃsetuṃ lesamatto.

    ഏത്ഥ ച ദിസ്സതി അപദിസ്സതി അസ്സ അയന്തി വോഹരീയതീതി ദേസോ. ജാതിആദീസു അഞ്ഞതരകോട്ഠാസസ്സേതം അധിവചനം. അഞ്ഞമ്പി വത്ഥും ലിസ്സതി സിലിസ്സതി വോഹാരമത്തേനേവ ഈസകം അല്ലീയതീതി ലേസോ. ജാതിആദീനംയേവ അഞ്ഞതരകോട്ഠാസസ്സേതം അധിവചനം. തതോ പരം ഉത്താനത്ഥമേവ. സിക്ഖാപദപഞ്ഞത്തിയമ്പി അയമേവത്ഥോ. പദഭാജനേ പന യസ്സ അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സ കിഞ്ചിദേസം ലേസമത്തം ഉപാദായ പാരാജികേന ധമ്മേന അനുദ്ധംസേയ്യ , തം യസ്മാ അട്ഠുപ്പത്തിവസേനേവ ആവിഭൂതം, തസ്മാ ന വിഭത്തന്തി വേദിതബ്ബം.

    Ettha ca dissati apadissati assa ayanti voharīyatīti deso. Jātiādīsu aññatarakoṭṭhāsassetaṃ adhivacanaṃ. Aññampi vatthuṃ lissati silissati vohāramatteneva īsakaṃ allīyatīti leso. Jātiādīnaṃyeva aññatarakoṭṭhāsassetaṃ adhivacanaṃ. Tato paraṃ uttānatthameva. Sikkhāpadapaññattiyampi ayamevattho. Padabhājane pana yassa aññabhāgiyassa adhikaraṇassa kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāya pārājikena dhammena anuddhaṃseyya , taṃ yasmā aṭṭhuppattivaseneva āvibhūtaṃ, tasmā na vibhattanti veditabbaṃ.

    ൩൯൩. യാനി പന അധികരണന്തി വചനസാമഞ്ഞതോ അത്ഥുദ്ധാരവസേന പവത്താനി ചത്താരി അധികരണാനി, തേസം അഞ്ഞഭാഗിയതാ ച തബ്ഭാഗിയതാ ച യസ്മാ അപാകടാ ജാനിതബ്ബാ ച വിനയധരേഹി, തസ്മാ വചനസാമഞ്ഞതോ ലദ്ധം അധികരണം നിസ്സായ തം ആവികരോന്തോ ‘‘അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സാതി ആപത്തഞ്ഞഭാഗിയം വാ ഹോതി അധികരണഞ്ഞഭാഗിയം വാ’’തിആദിമാഹ. യാ ച സാ അവസാനേ ആപത്തഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സ വസേന ചോദനാ വുത്താ, തമ്പി ദസ്സേതും അയം സബ്ബാധികരണാനം തബ്ഭാഗിയഅഞ്ഞഭാഗിയതാ സമാഹടാതി വേദിതബ്ബാ.

    393. Yāni pana adhikaraṇanti vacanasāmaññato atthuddhāravasena pavattāni cattāri adhikaraṇāni, tesaṃ aññabhāgiyatā ca tabbhāgiyatā ca yasmā apākaṭā jānitabbā ca vinayadharehi, tasmā vacanasāmaññato laddhaṃ adhikaraṇaṃ nissāya taṃ āvikaronto ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti āpattaññabhāgiyaṃ vā hoti adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā’’tiādimāha. Yā ca sā avasāne āpattaññabhāgiyassa adhikaraṇassa vasena codanā vuttā, tampi dassetuṃ ayaṃ sabbādhikaraṇānaṃ tabbhāgiyaaññabhāgiyatā samāhaṭāti veditabbā.

    തത്ഥ ച ആപത്തഞ്ഞഭാഗിയം വാതി പഠമം ഉദ്ദിട്ഠത്താ ‘‘കഥഞ്ച ആപത്തി ആപത്തിയാ അഞ്ഞഭാഗിയാ ഹോതീ’’തി നിദ്ദേസേ ആരഭിതബ്ബേ യസ്മാ ആപത്താധികരണസ്സ തബ്ഭാഗിയവിചാരണായംയേവ അയമത്ഥോ ആഗമിസ്സതി, തസ്മാ ഏവം അനാരഭിത്വാ ‘‘കഥഞ്ച അധികരണം അധികരണസ്സ അഞ്ഞഭാഗിയ’’ന്തി പച്ഛിമപദംയേവ ഗഹേത്വാ നിദ്ദേസോ ആരദ്ധോതി വേദിതബ്ബോ.

    Tattha ca āpattaññabhāgiyaṃ vāti paṭhamaṃ uddiṭṭhattā ‘‘kathañca āpatti āpattiyā aññabhāgiyā hotī’’ti niddese ārabhitabbe yasmā āpattādhikaraṇassa tabbhāgiyavicāraṇāyaṃyeva ayamattho āgamissati, tasmā evaṃ anārabhitvā ‘‘kathañca adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiya’’nti pacchimapadaṃyeva gahetvā niddeso āraddhoti veditabbo.

    തത്ഥ അഞ്ഞഭാഗിയവാരോ ഉത്താനത്ഥോയേവ. ഏകമേകഞ്ഹി അധികരണം ഇതരേസം തിണ്ണം തിണ്ണം അഞ്ഞഭാഗിയം അഞ്ഞപക്ഖിയം അഞ്ഞകോട്ഠാസിയം ഹോതി, വത്ഥുവിസഭാഗത്താ, തബ്ഭാഗിയവാരേ പന വിവാദാധികരണം വിവാദാധികരണസ്സ തബ്ഭാഗിയം തപ്പക്ഖിയം തംകോട്ഠാസിയം വത്ഥുസഭാഗത്താ, തഥാ അനുവാദാധികരണം അനുവാദാധികരണസ്സ. കഥം? ബുദ്ധകാലതോ പട്ഠായ ഹി അട്ഠാരസ ഭേദകരവത്ഥൂനി നിസ്സായ ഉപ്പന്നവിവാദോ ച ഇദാനി ഉപ്പജ്ജനകവിവാദോ ച വത്ഥുസഭാഗതായ ഏകം വിവാദാധികരണമേവ ഹോതി, തഥാ ബുദ്ധകാലതോ പട്ഠായ ചതസ്സോ വിപത്തിയോ നിസ്സായ ഉപ്പന്നഅനുവാദോ ച ഇദാനി ഉപ്പജ്ജനകഅനുവാദോ ച വത്ഥുസഭാഗതായ ഏകം അനുവാദാധികരണമേവ ഹോതി. യസ്മാ പന ആപത്താധികരണം ആപത്താധികരണസ്സ സഭാഗവിസഭാഗവത്ഥുതോ സഭാഗസരിക്ഖാസരിക്ഖതോ ച ഏകംസേന തബ്ഭാഗിയം ന ഹോതി, തസ്മാ ആപത്താധികരണം ആപത്താധികരണസ്സ സിയാ തബ്ഭാഗിയം സിയാ അഞ്ഞഭാഗിയന്തി വുത്തം. തത്ഥ ആദിതോ പട്ഠായ അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ പഠമം നിദ്ദിട്ഠത്താ ഇധാപി അഞ്ഞഭാഗിയമേവ പഠമം നിദ്ദിട്ഠം, തത്ഥ അഞ്ഞഭാഗിയത്തഞ്ച പരതോ തബ്ഭാഗിയത്തഞ്ച വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.

    Tattha aññabhāgiyavāro uttānatthoyeva. Ekamekañhi adhikaraṇaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ aññabhāgiyaṃ aññapakkhiyaṃ aññakoṭṭhāsiyaṃ hoti, vatthuvisabhāgattā, tabbhāgiyavāre pana vivādādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ tappakkhiyaṃ taṃkoṭṭhāsiyaṃ vatthusabhāgattā, tathā anuvādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇassa. Kathaṃ? Buddhakālato paṭṭhāya hi aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya uppannavivādo ca idāni uppajjanakavivādo ca vatthusabhāgatāya ekaṃ vivādādhikaraṇameva hoti, tathā buddhakālato paṭṭhāya catasso vipattiyo nissāya uppannaanuvādo ca idāni uppajjanakaanuvādo ca vatthusabhāgatāya ekaṃ anuvādādhikaraṇameva hoti. Yasmā pana āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa sabhāgavisabhāgavatthuto sabhāgasarikkhāsarikkhato ca ekaṃsena tabbhāgiyaṃ na hoti, tasmā āpattādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇassa siyā tabbhāgiyaṃ siyā aññabhāgiyanti vuttaṃ. Tattha ādito paṭṭhāya aññabhāgiyassa paṭhamaṃ niddiṭṭhattā idhāpi aññabhāgiyameva paṭhamaṃ niddiṭṭhaṃ, tattha aññabhāgiyattañca parato tabbhāgiyattañca vuttanayeneva veditabbaṃ.

    കിച്ചാധികരണം കിച്ചാധികരണസ്സ തബ്ഭാഗിയന്തി ഏത്ഥ പന ബുദ്ധകാലതോ പട്ഠായ ചത്താരി സങ്ഘകമ്മാനി നിസ്സായ ഉപ്പന്നം അധികരണഞ്ച ഇദാനി ചത്താരി സങ്ഘകമ്മാനി നിസ്സായ ഉപ്പജ്ജനകം അധികരണഞ്ച സഭാഗതായ സരിക്ഖതായ ച ഏകം കിച്ചാധികരണമേവ ഹോതി. കിം പന സങ്ഘകമ്മാനി നിസ്സായ ഉപ്പന്നം അധികരണം കിച്ചാധികരണം, ഉദാഹു സങ്ഘകമ്മാനമേവേതം അധിവചനന്തി? സങ്ഘകമ്മാനമേവേതം അധിവചനം. ഏവം സന്തേപി സങ്ഘകമ്മം നാമ ‘‘ഇദഞ്ചിദഞ്ച ഏവം കത്തബ്ബ’’ന്തി യം കമ്മലക്ഖണം മനസികരോതി തം നിസ്സായ ഉപ്പജ്ജനതോ പുരിമം പുരിമം സങ്ഘകമ്മം നിസ്സായ ഉപ്പജ്ജനതോ ച സങ്ഘകമ്മാനി നിസ്സായ ഉപ്പന്നം അധികരണം കിച്ചാധികരണന്തി വുത്തം.

    Kiccādhikaraṇaṃkiccādhikaraṇassa tabbhāgiyanti ettha pana buddhakālato paṭṭhāya cattāri saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇañca idāni cattāri saṅghakammāni nissāya uppajjanakaṃ adhikaraṇañca sabhāgatāya sarikkhatāya ca ekaṃ kiccādhikaraṇameva hoti. Kiṃ pana saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇaṃ, udāhu saṅghakammānamevetaṃ adhivacananti? Saṅghakammānamevetaṃ adhivacanaṃ. Evaṃ santepi saṅghakammaṃ nāma ‘‘idañcidañca evaṃ kattabba’’nti yaṃ kammalakkhaṇaṃ manasikaroti taṃ nissāya uppajjanato purimaṃ purimaṃ saṅghakammaṃ nissāya uppajjanato ca saṅghakammāni nissāya uppannaṃ adhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇanti vuttaṃ.

    ൩൯൪. കിഞ്ചി ദേസം ലേസമത്തം ഉപാദായാതി ഏത്ഥ പന യസ്മാ ദേസോതി വാ ലേസമത്തോതി വാ പുബ്ബേ വുത്തനയേനേവ ബ്യഞ്ജനതോ നാനം അത്ഥതോ ഏകം, തസ്മാ ‘‘ലേസോ നാമ ദസ ലേസാ ജാതിലേസോ നാമലേസോ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ ജാതിയേവ ജാതിലേസോ. ഏസ നയോ സേസേസു.

    394.Kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāyāti ettha pana yasmā desoti vā lesamattoti vā pubbe vuttanayeneva byañjanato nānaṃ atthato ekaṃ, tasmā ‘‘leso nāma dasa lesā jātileso nāmaleso’’tiādimāha. Tattha jātiyeva jātileso. Esa nayo sesesu.

    ൩൯൫. ഇദാനി തമേവ ലേസം വിത്ഥാരതോ ദസ്സേതും യഥാ തം ഉപാദായ അനുദ്ധംസനാ ഹോതി തഥാ സവത്ഥുകം കത്വാ ദസ്സേന്തോ ‘‘ജാതിലേസോ നാമ ഖത്തിയോ ദിട്ഠോ ഹോതീ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ ഖത്തിയോ ദിട്ഠോ ഹോതീതി അഞ്ഞോ കോചി ഖത്തിയജാതിയോ ഇമിനാ ചോദകേന ദിട്ഠോ ഹോതി. പാരാജികം ധമ്മം അജ്ഝാപജ്ജന്തോതി മേഥുനധമ്മാദീസു അഞ്ഞതരം ആപജ്ജന്തോ. അഞ്ഞം ഖത്തിയം പസ്സിത്വാ ചോദേതീതി അഥ സോ അഞ്ഞം അത്തനോ വേരിം ഖത്തിയജാതിയം ഭിക്ഖും പസ്സിത്വാ തം ഖത്തിയജാതിലേസം ഗഹേത്വാ ഏവം ചോദേതി ‘‘ഖത്തിയോ മയാ ദിട്ഠോ പാരാജികം ധമ്മം അജ്ഝാപജ്ജന്തോ, ത്വം ഖത്തിയോ, പാരാജികം ധമ്മം അജ്ഝാപന്നോസീ’’ അഥ വാ ‘‘ത്വം സോ ഖത്തിയോ, ന അഞ്ഞോ, പാരാജികം ധമ്മം അജ്ഝാപന്നോസി, അസ്സമണോസി അസക്യപുത്തിയോസി നത്ഥി തയാ സദ്ധിം ഉപോസഥോ വാ പവാരണാ വാ സങ്ഘകമ്മം വാ’’തി, ആപത്തി വാചായ വാചായ സങ്ഘാദിസേസസ്സ. ഏത്ഥ ച തേസം ഖത്തിയാനം അഞ്ഞമഞ്ഞം അസദിസസ്സ തസ്സ തസ്സ ദീഘാദിനോ വാ ദിട്ഠാദിനോ വാ വസേന അഞ്ഞഭാഗിയതാ ഖത്തിയജാതിപഞ്ഞത്തിയാ ആധാരവസേന അധികരണതാ ച വേദിതബ്ബാ, ഏതേനുപായേന സബ്ബപദേസു യോജനാ വേദിതബ്ബാ.

    395. Idāni tameva lesaṃ vitthārato dassetuṃ yathā taṃ upādāya anuddhaṃsanā hoti tathā savatthukaṃ katvā dassento ‘‘jātileso nāma khattiyo diṭṭho hotī’’tiādimāha. Tattha khattiyo diṭṭho hotīti añño koci khattiyajātiyo iminā codakena diṭṭho hoti. Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjantoti methunadhammādīsu aññataraṃ āpajjanto. Aññaṃ khattiyaṃ passitvācodetīti atha so aññaṃ attano veriṃ khattiyajātiyaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyajātilesaṃ gahetvā evaṃ codeti ‘‘khattiyo mayā diṭṭho pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tvaṃ khattiyo, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosī’’ atha vā ‘‘tvaṃ so khattiyo, na añño, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi asakyaputtiyosi natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassa. Ettha ca tesaṃ khattiyānaṃ aññamaññaṃ asadisassa tassa tassa dīghādino vā diṭṭhādino vā vasena aññabhāgiyatā khattiyajātipaññattiyā ādhāravasena adhikaraṇatā ca veditabbā, etenupāyena sabbapadesu yojanā veditabbā.

    ൪൦൦. പത്തലേസനിദ്ദേസേ ച സാടകപത്തോതി ലോഹപത്തസദിസോ സുസണ്ഠാനോ സുച്ഛവി സിനിദ്ധോ ഭമരവണ്ണോ മത്തികാപത്തോ വുച്ചതി. സുമ്ഭകപത്തോതി പകതിമത്തികാപത്തോ.

    400. Pattalesaniddese ca sāṭakapattoti lohapattasadiso susaṇṭhāno succhavi siniddho bhamaravaṇṇo mattikāpatto vuccati. Sumbhakapattoti pakatimattikāpatto.

    ൪൦൬. യസ്മാ പന ആപത്തിലേസസ്സ ഏകപദേനേവ സങ്ഖേപതോ നിദ്ദേസോ വുത്തോ, തസ്മാ വിത്ഥാരതോപി തം ദസ്സേതും ‘‘ഭിക്ഖു സങ്ഘാദിസേസം അജ്ഝാപജ്ജന്തോ ദിട്ഠോ ഹോതീ’’തിആദി വുത്തം. കസ്മാ പനസ്സ തത്ഥേവ നിദ്ദേസം അവത്വാ ഇധ വിസും വുത്തോതി? സേസനിദ്ദേസേഹി അസഭാഗത്താ. സേസനിദ്ദേസാ ഹി അഞ്ഞം ദിസ്വാ അഞ്ഞസ്സ ചോദനാവസേന വുത്താ. അയം പന ഏകമേവ അഞ്ഞം ആപത്തിം ആപജ്ജന്തം ദിസ്വാ അഞ്ഞായ ആപത്തിയാ ചോദനാവസേന വുത്തോ. യദി ഏവം കഥം അഞ്ഞഭാഗിയം അധികരണം ഹോതീതി? ആപത്തിയാ. തേനേവ വുത്തം – ‘‘ഏവമ്പി ആപത്തഞ്ഞഭാഗിയഞ്ച ഹോതി ലേസോ ച ഉപാദിന്നോ’’തി. യഞ്ഹി സോ സങ്ഘാദിസേസം ആപന്നോ തം പാരാജികസ്സ അഞ്ഞഭാഗിയം അധികരണം. തസ്സ പന അഞ്ഞഭാഗിയസ്സ അധികരണസ്സ ലേസോ നാമ യോ സോ സബ്ബഖത്തിയാനം സാധാരണോ ഖത്തിയഭാവോ വിയ സബ്ബാപത്തീനം സാധാരണോ ആപത്തിഭാവോ. ഏതേനുപായേന സേസാപത്തിമൂലകനയോ ചോദാപകവാരോ ച വേദിതബ്ബോ.

    406. Yasmā pana āpattilesassa ekapadeneva saṅkhepato niddeso vutto, tasmā vitthāratopi taṃ dassetuṃ ‘‘bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hotī’’tiādi vuttaṃ. Kasmā panassa tattheva niddesaṃ avatvā idha visuṃ vuttoti? Sesaniddesehi asabhāgattā. Sesaniddesā hi aññaṃ disvā aññassa codanāvasena vuttā. Ayaṃ pana ekameva aññaṃ āpattiṃ āpajjantaṃ disvā aññāya āpattiyā codanāvasena vutto. Yadi evaṃ kathaṃ aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ hotīti? Āpattiyā. Teneva vuttaṃ – ‘‘evampi āpattaññabhāgiyañca hoti leso ca upādinno’’ti. Yañhi so saṅghādisesaṃ āpanno taṃ pārājikassa aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ. Tassa pana aññabhāgiyassa adhikaraṇassa leso nāma yo so sabbakhattiyānaṃ sādhāraṇo khattiyabhāvo viya sabbāpattīnaṃ sādhāraṇo āpattibhāvo. Etenupāyena sesāpattimūlakanayo codāpakavāro ca veditabbo.

    ൪൦൮. അനാപത്തി തഥാസഞ്ഞീ ചോദേതി വാ ചോദാപേതി വാതി ‘‘പാരാജികംയേവ അയം ആപന്നോ’’തി യോ ഏവം തഥാസഞ്ഞീ ചോദേതി വാ ചോദാപേതി വാ തസ്സ അനാപത്തി. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനമേവ. സമുട്ഠാനാദീനിപി പഠമദുട്ഠദോസസദിസാനേവാതി.

    408.Anāpatti tathāsaññī codeti vā codāpeti vāti ‘‘pārājikaṃyeva ayaṃ āpanno’’ti yo evaṃ tathāsaññī codeti vā codāpeti vā tassa anāpatti. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Samuṭṭhānādīnipi paṭhamaduṭṭhadosasadisānevāti.

    ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൯. ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദം • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadaṃ

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൯. ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൯. ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൯. ദുതിയദുട്ഠദോസസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 9. Dutiyaduṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact