| Library / Tipiṭaka / তিপিটক • Tipiṭaka / সংযুত্তনিকায • Saṃyuttanikāya |
১০. দুতিযদ্ৰযসুত্তং
10. Dutiyadvayasuttaṃ
৯৩. ‘‘দ্ৰযং, ভিক্খৰে, পটিচ্চ ৰিঞ্ঞাণং সম্ভোতি। কথঞ্চ, ভিক্খৰে, দ্ৰযং পটিচ্চ ৰিঞ্ঞাণং সম্ভোতি? চক্খুঞ্চ পটিচ্চ রূপে চ উপ্পজ্জতি চক্খুৰিঞ্ঞাণং। চক্খু অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। রূপা অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। ইত্থেতং দ্ৰযং চলঞ্চেৰ ব্যথঞ্চ অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। চক্খুৰিঞ্ঞাণং অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো চক্খুৰিঞ্ঞাণস্স উপ্পাদায, সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নং চক্খুৰিঞ্ঞাণং কুতো নিচ্চং ভৰিস্সতি! যা খো, ভিক্খৰে, ইমেসং তিণ্ণং ধম্মানং সঙ্গতি সন্নিপাতো সমৰাযো, অযং ৰুচ্চতি চক্খুসম্ফস্সো। চক্খুসম্ফস্সোপি অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো চক্খুসম্ফস্সস্স উপ্পাদায, সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নো চক্খুসম্ফস্সো কুতো নিচ্চো ভৰিস্সতি! ফুট্ঠো , ভিক্খৰে, ৰেদেতি, ফুট্ঠো চেতেতি, ফুট্ঠো সঞ্জানাতি। ইত্থেতেপি ধম্মা চলা চেৰ ব্যথা চ অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। সোতং…পে॰…।
93. ‘‘Dvayaṃ, bhikkhave, paṭicca viññāṇaṃ sambhoti. Kathañca, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhoti? Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Cakkhu aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Rūpā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Cakkhuviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo cakkhuviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ cakkhuviññāṇaṃ kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati cakkhusamphasso. Cakkhusamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo cakkhusamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno cakkhusamphasso kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho , bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Sotaṃ…pe….
‘‘জিৰ্হঞ্চ পটিচ্চ রসে চ উপ্পজ্জতি জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং। জিৰ্হা অনিচ্চা ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী 1। রসা অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। ইত্থেতং দ্ৰযং চলঞ্চেৰ ব্যথঞ্চ অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণস্স উপ্পাদায , সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নং জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কুতো নিচ্চং ভৰিস্সতি! যা খো, ভিক্খৰে, ইমেসং তিণ্ণং ধম্মানং সঙ্গতি সন্নিপাতো সমৰাযো, অযং ৰুচ্চতি জিৰ্হাসম্ফস্সো। জিৰ্হাসম্ফস্সোপি অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো জিৰ্হাসম্ফস্সস্স উপ্পাদায, সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নো জিৰ্হাসম্ফস্সো, কুতো নিচ্চো ভৰিস্সতি! ফুট্ঠো, ভিক্খৰে, ৰেদেতি, ফুট্ঠো চেতেতি, ফুট্ঠো সঞ্জানাতি। ইত্থেতেপি ধম্মা চলা চেৰ ব্যথা চ অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। কাযং…পে॰…।
‘‘Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ. Jivhā aniccā vipariṇāmī aññathābhāvī 2. Rasā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Jivhāviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo jivhāviññāṇassa uppādāya , sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ jivhāviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati jivhāsamphasso. Jivhāsamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo jivhāsamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno jivhāsamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Kāyaṃ…pe….
‘‘মনঞ্চ পটিচ্চ ধম্মে চ উপ্পজ্জতি মনোৰিঞ্ঞাণং। মনো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। ধম্মা অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। ইত্থেতং দ্ৰযং চলঞ্চেৰ ব্যথঞ্চ অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। মনোৰিঞ্ঞাণং অনিচ্চং ৰিপরিণামি অঞ্ঞথাভাৰি। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো মনোৰিঞ্ঞাণস্স উপ্পাদায, সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নং মনোৰিঞ্ঞাণং, কুতো নিচ্চং ভৰিস্সতি! যা খো, ভিক্খৰে, ইমেসং তিণ্ণং ধম্মানং সঙ্গতি সন্নিপাতো সমৰাযো, অযং ৰুচ্চতি মনোসম্ফস্সো। মনোসম্ফস্সোপি অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। যোপি হেতু যোপি পচ্চযো মনোসম্ফস্সস্স উপ্পাদায, সোপি হেতু সোপি পচ্চযো অনিচ্চো ৰিপরিণামী অঞ্ঞথাভাৰী। অনিচ্চং খো পন, ভিক্খৰে, পচ্চযং পটিচ্চ উপ্পন্নো মনোসম্ফস্সো, কুতো নিচ্চো ভৰিস্সতি! ফুট্ঠো, ভিক্খৰে, ৰেদেতি, ফুট্ঠো চেতেতি, ফুট্ঠো সঞ্জানাতি। ইত্থেতেপি ধম্মা চলা চেৰ ব্যথা চ অনিচ্চা ৰিপরিণামিনো অঞ্ঞথাভাৰিনো। এৰং খো, ভিক্খৰে, দ্ৰযং পটিচ্চ ৰিঞ্ঞাণং সম্ভোতী’’তি। দসমং।
‘‘Manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Mano anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Dhammā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Manoviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo manoviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ manoviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati manosamphasso. Manosamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo manosamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno manosamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Evaṃ kho, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhotī’’ti. Dasamaṃ.
ছন্নৰগ্গো নৰমো।
Channavaggo navamo.
তস্সুদ্দানং –
Tassuddānaṃ –
পলোকসুঞ্ঞা সংখিত্তং, ছন্নো পুণ্ণো চ বাহিযো।
Palokasuññā saṃkhittaṃ, channo puṇṇo ca bāhiyo;
এজেন চ দুৰে ৰুত্তা, দ্ৰযেহি অপরে দুৰেতি॥
Ejena ca duve vuttā, dvayehi apare duveti.
Footnotes:
Related texts:
অট্ঠকথা • Aṭṭhakathā / সুত্তপিটক (অট্ঠকথা) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / সংযুত্তনিকায (অট্ঠকথা) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ৯-১০. পঠমদ্ৰযসুত্তাদিৰণ্ণনা • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
টীকা • Tīkā / সুত্তপিটক (টীকা) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / সংযুত্তনিকায (টীকা) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ৯-১০. পঠমদ্ৰযসুত্তাদিৰণ্ণনা • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
