| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. ทุติยทฺวยสุตฺตํ
10. Dutiyadvayasuttaṃ
๙๓. ‘‘ทฺวยํ, ภิกฺขเว, ปฎิจฺจ วิญฺญาณํ สโมฺภติฯ กถญฺจ, ภิกฺขเว, ทฺวยํ ปฎิจฺจ วิญฺญาณํ สโมฺภติ? จกฺขุญฺจ ปฎิจฺจ รูเป จ อุปฺปชฺชติ จกฺขุวิญฺญาณํฯ จกฺขุ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ รูปา อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ อิเตฺถตํ ทฺวยํ จลเญฺจว พฺยถญฺจ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ จกฺขุวิญฺญาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย จกฺขุวิญฺญาณสฺส อุปฺปาทาย, โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปนฺนํ จกฺขุวิญฺญาณํ กุโต นิจฺจํ ภวิสฺสติ! ยา โข, ภิกฺขเว, อิเมสํ ติณฺณํ ธมฺมานํ สงฺคติ สนฺนิปาโต สมวาโย, อยํ วุจฺจติ จกฺขุสมฺผโสฺสฯ จกฺขุสมฺผโสฺสปิ อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย จกฺขุสมฺผสฺสสฺส อุปฺปาทาย, โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปโนฺน จกฺขุสมฺผโสฺส กุโต นิโจฺจ ภวิสฺสติ! ผุโฎฺฐ , ภิกฺขเว, เวเทติ, ผุโฎฺฐ เจเตติ, ผุโฎฺฐ สญฺชานาติฯ อิเตฺถเตปิ ธมฺมา จลา เจว พฺยถา จ อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ โสตํ…เป.…ฯ
93. ‘‘Dvayaṃ, bhikkhave, paṭicca viññāṇaṃ sambhoti. Kathañca, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhoti? Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Cakkhu aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Rūpā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Cakkhuviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo cakkhuviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ cakkhuviññāṇaṃ kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati cakkhusamphasso. Cakkhusamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo cakkhusamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno cakkhusamphasso kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho , bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Sotaṃ…pe….
‘‘ชิวฺหญฺจ ปฎิจฺจ รเส จ อุปฺปชฺชติ ชิวฺหาวิญฺญาณํฯ ชิวฺหา อนิจฺจา วิปริณามี อญฺญถาภาวี 1ฯ รสา อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ อิเตฺถตํ ทฺวยํ จลเญฺจว พฺยถญฺจ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ ชิวฺหาวิญฺญาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส อุปฺปาทาย , โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปนฺนํ ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กุโต นิจฺจํ ภวิสฺสติ! ยา โข, ภิกฺขเว, อิเมสํ ติณฺณํ ธมฺมานํ สงฺคติ สนฺนิปาโต สมวาโย, อยํ วุจฺจติ ชิวฺหาสมฺผโสฺสฯ ชิวฺหาสมฺผโสฺสปิ อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย ชิวฺหาสมฺผสฺสสฺส อุปฺปาทาย, โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปโนฺน ชิวฺหาสมฺผโสฺส, กุโต นิโจฺจ ภวิสฺสติ! ผุโฎฺฐ, ภิกฺขเว, เวเทติ, ผุโฎฺฐ เจเตติ, ผุโฎฺฐ สญฺชานาติฯ อิเตฺถเตปิ ธมฺมา จลา เจว พฺยถา จ อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ กายํ…เป.…ฯ
‘‘Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ. Jivhā aniccā vipariṇāmī aññathābhāvī 2. Rasā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Jivhāviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo jivhāviññāṇassa uppādāya , sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ jivhāviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati jivhāsamphasso. Jivhāsamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo jivhāsamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno jivhāsamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Kāyaṃ…pe….
‘‘มนญฺจ ปฎิจฺจ ธเมฺม จ อุปฺปชฺชติ มโนวิญฺญาณํฯ มโน อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ ธมฺมา อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ อิเตฺถตํ ทฺวยํ จลเญฺจว พฺยถญฺจ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ มโนวิญฺญาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย มโนวิญฺญาณสฺส อุปฺปาทาย, โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปนฺนํ มโนวิญฺญาณํ, กุโต นิจฺจํ ภวิสฺสติ! ยา โข, ภิกฺขเว, อิเมสํ ติณฺณํ ธมฺมานํ สงฺคติ สนฺนิปาโต สมวาโย, อยํ วุจฺจติ มโนสมฺผโสฺสฯ มโนสมฺผโสฺสปิ อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโย มโนสมฺผสฺสสฺส อุปฺปาทาย, โสปิ เหตุ โสปิ ปจฺจโย อนิโจฺจ วิปริณามี อญฺญถาภาวีฯ อนิจฺจํ โข ปน, ภิกฺขเว, ปจฺจยํ ปฎิจฺจ อุปฺปโนฺน มโนสมฺผโสฺส, กุโต นิโจฺจ ภวิสฺสติ! ผุโฎฺฐ, ภิกฺขเว, เวเทติ, ผุโฎฺฐ เจเตติ, ผุโฎฺฐ สญฺชานาติฯ อิเตฺถเตปิ ธมฺมา จลา เจว พฺยถา จ อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโนฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ทฺวยํ ปฎิจฺจ วิญฺญาณํ สโมฺภตี’’ติฯ ทสมํฯ
‘‘Manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Mano anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Dhammā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Manoviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo manoviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ manoviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati manosamphasso. Manosamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo manosamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno manosamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Evaṃ kho, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhotī’’ti. Dasamaṃ.
ฉนฺนวโคฺค นวโมฯ
Channavaggo navamo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
ปโลกสุญฺญา สํขิตฺตํ, ฉโนฺน ปุโณฺณ จ พาหิโย;
Palokasuññā saṃkhittaṃ, channo puṇṇo ca bāhiyo;
เอเชน จ ทุเว วุตฺตา, ทฺวเยหิ อปเร ทุเวติฯ
Ejena ca duve vuttā, dvayehi apare duveti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๙-๑๐. ปฐมทฺวยสุตฺตาทิวณฺณนา • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙-๑๐. ปฐมทฺวยสุตฺตาทิวณฺณนา • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
