| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
10. දුතියද්‌වයසුත්‌තං
10. Dutiyadvayasuttaṃ
93. ‘‘ද්‌වයං, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච විඤ්‌ඤාණං සම්‌භොති. කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වයං පටිච්‌ච විඤ්‌ඤාණං සම්‌භොති? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං. චක්‌ඛු අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. රූපා අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. ඉත්‌ථෙතං ද්‌වයං චලඤ්‌චෙව බ්‍යථඤ්‌ච අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පාදාය, සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුතො නිච්‌චං භවිස්‌සති! යා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉමෙසං තිණ්‌ණං ධම්‌මානං සඞ්‌ගති සන්‌නිපාතො සමවායො, අයං වුච්‌චති චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො. චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සොපි අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස උප්‌පාදාය, සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නො චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො කුතො නිච්‌චො භවිස්‌සති! ඵුට්‌ඨො , භික්‌ඛවෙ, වෙදෙති, ඵුට්‌ඨො චෙතෙති, ඵුට්‌ඨො සඤ්‌ජානාති. ඉත්‌ථෙතෙපි ධම්‌මා චලා චෙව බ්‍යථා ච අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. සොතං…පෙ.….
93. ‘‘Dvayaṃ, bhikkhave, paṭicca viññāṇaṃ sambhoti. Kathañca, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhoti? Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Cakkhu aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Rūpā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Cakkhuviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo cakkhuviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ cakkhuviññāṇaṃ kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati cakkhusamphasso. Cakkhusamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo cakkhusamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno cakkhusamphasso kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho , bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Sotaṃ…pe….
‘‘ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං. ජිව්‌හා අනිච්‌චා විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී 1. රසා අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. ඉත්‌ථෙතං ද්‌වයං චලඤ්‌චෙව බ්‍යථඤ්‌ච අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පාදාය , සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නං ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, කුතො නිච්‌චං භවිස්‌සති! යා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉමෙසං තිණ්‌ණං ධම්‌මානං සඞ්‌ගති සන්‌නිපාතො සමවායො, අයං වුච්‌චති ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො. ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සොපි අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සස්‌ස උප්‌පාදාය, සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නො ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො, කුතො නිච්‌චො භවිස්‌සති! ඵුට්‌ඨො, භික්‌ඛවෙ, වෙදෙති, ඵුට්‌ඨො චෙතෙති, ඵුට්‌ඨො සඤ්‌ජානාති. ඉත්‌ථෙතෙපි ධම්‌මා චලා චෙව බ්‍යථා ච අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. කායං…පෙ.….
‘‘Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ. Jivhā aniccā vipariṇāmī aññathābhāvī 2. Rasā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Jivhāviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo jivhāviññāṇassa uppādāya , sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ jivhāviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati jivhāsamphasso. Jivhāsamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo jivhāsamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno jivhāsamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Kāyaṃ…pe….
‘‘මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං. මනො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. ධම්‌මා අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. ඉත්‌ථෙතං ද්‌වයං චලඤ්‌චෙව බ්‍යථඤ්‌ච අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. මනොවිඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං විපරිණාමි අඤ්‌ඤථාභාවි. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො මනොවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පාදාය, සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නං මනොවිඤ්‌ඤාණං, කුතො නිච්‌චං භවිස්‌සති! යා ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉමෙසං තිණ්‌ණං ධම්‌මානං සඞ්‌ගති සන්‌නිපාතො සමවායො, අයං වුච්‌චති මනොසම්‌ඵස්‌සො. මනොසම්‌ඵස්‌සොපි අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. යොපි හෙතු යොපි පච්‌චයො මනොසම්‌ඵස්‌සස්‌ස උප්‌පාදාය, සොපි හෙතු සොපි පච්‌චයො අනිච්‌චො විපරිණාමී අඤ්‌ඤථාභාවී. අනිච්‌චං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චයං පටිච්‌ච උප්‌පන්‌නො මනොසම්‌ඵස්‌සො, කුතො නිච්‌චො භවිස්‌සති! ඵුට්‌ඨො, භික්‌ඛවෙ, වෙදෙති, ඵුට්‌ඨො චෙතෙති, ඵුට්‌ඨො සඤ්‌ජානාති. ඉත්‌ථෙතෙපි ධම්‌මා චලා චෙව බ්‍යථා ච අනිච්‌චා විපරිණාමිනො අඤ්‌ඤථාභාවිනො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, ද්‌වයං පටිච්‌ච විඤ්‌ඤාණං සම්‌භොතී’’ති. දසමං.
‘‘Manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Mano anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Dhammā aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Itthetaṃ dvayaṃ calañceva byathañca aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Manoviññāṇaṃ aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi. Yopi hetu yopi paccayo manoviññāṇassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppannaṃ manoviññāṇaṃ, kuto niccaṃ bhavissati! Yā kho, bhikkhave, imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ saṅgati sannipāto samavāyo, ayaṃ vuccati manosamphasso. Manosamphassopi anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Yopi hetu yopi paccayo manosamphassassa uppādāya, sopi hetu sopi paccayo anicco vipariṇāmī aññathābhāvī. Aniccaṃ kho pana, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppanno manosamphasso, kuto nicco bhavissati! Phuṭṭho, bhikkhave, vedeti, phuṭṭho ceteti, phuṭṭho sañjānāti. Itthetepi dhammā calā ceva byathā ca aniccā vipariṇāmino aññathābhāvino. Evaṃ kho, bhikkhave, dvayaṃ paṭicca viññāṇaṃ sambhotī’’ti. Dasamaṃ.
ඡන්‌නවග්‌ගො නවමො.
Channavaggo navamo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
පලොකසුඤ්‌ඤා සංඛිත්‌තං, ඡන්‌නො පුණ්‌ණො ච බාහියො;
Palokasuññā saṃkhittaṃ, channo puṇṇo ca bāhiyo;
එජෙන ච දුවෙ වුත්‌තා, ද්‌වයෙහි අපරෙ දුවෙති.
Ejena ca duve vuttā, dvayehi apare duveti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9-10. පඨමද්‌වයසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9-10. පඨමද්‌වයසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
