| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อิติวุตฺตก-อฎฺฐกถา • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
๖. ทุติยเอสนาสุตฺตวณฺณนา
6. Dutiyaesanāsuttavaṇṇanā
๕๕. ฉเฎฺฐ พฺรหฺมจริเยสนา สหาติ พฺรหฺมจริเยสนาย สทฺธิํฯ วิภตฺติโลเปน หิ อยํ นิเทฺทโส, กรณเตฺถ วา เอตํ ปจฺจตฺตวจนํฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ ‘‘พฺรหฺมจริเยสนาย สทฺธิํ กาเมสนา, ภเวสนาติ ติโสฺส เอสนา’’ติฯ ตาสุ พฺรหฺมจริเยสนํ สรูปโต ทเสฺสตุํ ‘‘อิติสจฺจปรามาโส, ทิฎฺฐิฎฺฐานา สมุสฺสยา’’ติ วุตฺตํฯ ตสฺสโตฺถ – อิติ เอวํ สจฺจนฺติ ปรามาโส อิติสจฺจปรามาโสฯ อิทเมว สจฺจํ, โมฆมญฺญนฺติ ทิฎฺฐิยา ปวตฺติอาการํ ทเสฺสติฯ ทิฎฺฐิโย เอว สพฺพานตฺถเหตุภาวโต ทิฎฺฐิฎฺฐานาฯ วุตฺตเญฺหตํ – ‘‘มิจฺฉาทิฎฺฐิปรมาหํ, ภิกฺขเว, วชฺชํ วทามี’’ติ (อ. นิ. ๑.๓๑๐)ฯ ตา เอว จ อุปรูปริ วฑฺฒมานา โลภาทิกิเลสสมุสฺสเยน จ สมุสฺสยา, ‘‘อิทเมว สจฺจํ, โมฆมญฺญ’’นฺติ มิจฺฉาภินิวิสมานา สพฺพานตฺถเหตุภูตา กิเลสทุกฺขูปจยเหตุภูตา จ ทิฎฺฐิโย พฺรหฺมจริเยสนาติ วุตฺตํ โหติฯ เอเตน ปวตฺติอาการโต นิพฺพตฺติโต จ พฺรหฺมจริเยสนา ทสฺสิตาติ เวทิตพฺพาฯ
55. Chaṭṭhe brahmacariyesanā sahāti brahmacariyesanāya saddhiṃ. Vibhattilopena hi ayaṃ niddeso, karaṇatthe vā etaṃ paccattavacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘brahmacariyesanāya saddhiṃ kāmesanā, bhavesanāti tisso esanā’’ti. Tāsu brahmacariyesanaṃ sarūpato dassetuṃ ‘‘itisaccaparāmāso, diṭṭhiṭṭhānā samussayā’’ti vuttaṃ. Tassattho – iti evaṃ saccanti parāmāso itisaccaparāmāso. Idameva saccaṃ, moghamaññanti diṭṭhiyā pavattiākāraṃ dasseti. Diṭṭhiyo eva sabbānatthahetubhāvato diṭṭhiṭṭhānā. Vuttañhetaṃ – ‘‘micchādiṭṭhiparamāhaṃ, bhikkhave, vajjaṃ vadāmī’’ti (a. ni. 1.310). Tā eva ca uparūpari vaḍḍhamānā lobhādikilesasamussayena ca samussayā, ‘‘idameva saccaṃ, moghamañña’’nti micchābhinivisamānā sabbānatthahetubhūtā kilesadukkhūpacayahetubhūtā ca diṭṭhiyo brahmacariyesanāti vuttaṃ hoti. Etena pavattiākārato nibbattito ca brahmacariyesanā dassitāti veditabbā.
สพฺพราควิรตฺตสฺสาติ สเพฺพหิ กามราคภวราเคหิ วิรตฺตสฺสฯ ตโต เอว ตณฺหกฺขยสงฺขาเต นิพฺพาเน วิมุตฺตตฺตา ตณฺหกฺขยวิมุตฺติโน อรหโตฯ เอสนา ปฎินิสฺสฎฺฐาติ กาเมสนา, ภเวสนา จ สพฺพโส นิสฺสฎฺฐา ปหีนาฯ ทิฎฺฐิฎฺฐานา สมูหตาติ พฺรหฺมจริเยสนาสงฺขาตา ทิฎฺฐิฎฺฐานา จ ปฐมมเคฺคเนว สมุคฺฆาติตาฯ เอสนานํ ขยาติ เอวเมตาสํ ติสฺสนฺนํ เอสนานํ ขยา อนุปฺปาทนิโรธา ภินฺนกิเลสตฺตาฯ ภิกฺขูติ จ สพฺพโส อาสาภา วาฯ นิราโสติ จ ทิเฎฺฐกฎฺฐสฺส วิจิกิจฺฉากถํกถาสลฺลสฺส ปหีนตฺตา อกถํกถีติ จ วุจฺจตีติฯ
Sabbarāgavirattassāti sabbehi kāmarāgabhavarāgehi virattassa. Tato eva taṇhakkhayasaṅkhāte nibbāne vimuttattā taṇhakkhayavimuttino arahato. Esanā paṭinissaṭṭhāti kāmesanā, bhavesanā ca sabbaso nissaṭṭhā pahīnā. Diṭṭhiṭṭhānā samūhatāti brahmacariyesanāsaṅkhātā diṭṭhiṭṭhānā ca paṭhamamaggeneva samugghātitā. Esanānaṃ khayāti evametāsaṃ tissannaṃ esanānaṃ khayā anuppādanirodhā bhinnakilesattā. Bhikkhūti ca sabbaso āsābhā vā. Nirāsoti ca diṭṭhekaṭṭhassa vicikicchākathaṃkathāsallassa pahīnattā akathaṃkathīti ca vuccatīti.
ฉฎฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อิติวุตฺตกปาฬิ • Itivuttakapāḷi / ๖. ทุติยเอสนาสุตฺตํ • 6. Dutiyaesanāsuttaṃ
