| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៨. ទុតិយគទ្ទុលពទ្ធសុត្តវណ្ណនា
8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
១០០. អដ្ឋមេ តស្មាតិ យស្មា ទិដ្ឋិគទ្ទុលនិស្សិតាយ តណ្ហារជ្ជុយា សក្កាយថម្ភេ ឧបនិពទ្ធោ វដ្ដនិស្សិតោ ពាលបុថុជ្ជនោ សព្ពិរិយាបថេសុ ខន្ធបញ្ចកំ និស្សាយេវ បវត្តតិ, យស្មា វា ទីឃរត្តមិទំ ចិត្តំ សំកិលិដ្ឋំ រាគេន ទោសេន មោហេន, តស្មា។ ចិត្តសំកិលេសាតិ សុន្ហាតាបិ ហិ សត្តា ចិត្តសំកិលេសេនេវ សំកិលិស្សន្តិ, មលគ្គហិតសរីរាបិ ចិត្តស្ស វោទានត្តា វិសុជ្ឈន្តិ។ តេនាហុ បោរាណា –
100. Aṭṭhame tasmāti yasmā diṭṭhigaddulanissitāya taṇhārajjuyā sakkāyathambhe upanibaddho vaṭṭanissito bālaputhujjano sabbiriyāpathesu khandhapañcakaṃ nissāyeva pavattati, yasmā vā dīgharattamidaṃ cittaṃ saṃkiliṭṭhaṃ rāgena dosena mohena, tasmā. Cittasaṃkilesāti sunhātāpi hi sattā cittasaṃkileseneva saṃkilissanti, malaggahitasarīrāpi cittassa vodānattā visujjhanti. Tenāhu porāṇā –
‘‘រូបម្ហិ សំកិលិដ្ឋម្ហិ, សំកិលិស្សន្តិ មាណវា;
‘‘Rūpamhi saṃkiliṭṭhamhi, saṃkilissanti māṇavā;
រូបេ សុទ្ធេ វិសុជ្ឈន្តិ, អនក្ខាតំ មហេសិនា។
Rūpe suddhe visujjhanti, anakkhātaṃ mahesinā.
‘‘ចិត្តម្ហិ សំកិលិដ្ឋម្ហិ, សំកិលិស្សន្តិ មាណវា;
‘‘Cittamhi saṃkiliṭṭhamhi, saṃkilissanti māṇavā;
ចិត្តេ សុទ្ធេ វិសុជ្ឈន្តិ, ឥតិ វុត្តំ មហេសិនា’’តិ។
Citte suddhe visujjhanti, iti vuttaṃ mahesinā’’ti.
ចរណំ នាម ចិត្តន្តិ វិចរណចិត្តំ។ សង្ខា នាម ព្រាហ្មណបាសណ្ឌិកា ហោន្តិ, តេ បដកោដ្ឋកំ កត្វា តត្ថ នានប្បការា សុគតិទុគ្គតិវសេន សម្បត្តិវិបត្តិយោ លេខាបេត្វា, ‘‘ឥមំ កម្មំ កត្វា ឥទំ បដិលភតិ, ឥទំ កត្វា ឥទ’’ន្តិ ទស្សេន្តា តំ ចិត្តំ គហេត្វា វិចរន្តិ។ ចិត្តេនេវ ចិត្តិតន្តិ ចិត្តការេន ចិន្តេត្វា កតត្តា ចិត្តេន ចិន្តិតំ នាម។ ចិត្តញ្ញេវ ចិត្តតរន្តិ តស្ស ចិត្តស្ស ឧបាយបរិយេសនចិត្តំ តតោបិ ចិត្តតរំ។ តិរច្ឆានគតា បាណា ចិត្តេនេវ ចិត្តិតាតិ កម្មចិត្តេនេវ ចិត្តិតា។ តំ បន កម្មចិត្តំ ឥមេ វដ្ដកតិត្តិរាទយោ ‘‘ឯវំ ចិត្តា ភវិស្សាមា’’តិ អាយូហន្តា នាម នត្ថិ។ កម្មំ បន យោនិំ ឧបនេតិ, យោនិមូលកោ តេសំ ចិត្តភាវោ។ យោនិឧបគតា ហិ សត្តា តំតំយោនិកេហិ សទិសចិត្តាវ ហោន្តិ។ ឥតិ យោនិសិទ្ធោ ចិត្តភាវោ, កម្មសិទ្ធា យោនីតិ វេទិតព្ពា។
Caraṇaṃ nāma cittanti vicaraṇacittaṃ. Saṅkhā nāma brāhmaṇapāsaṇḍikā honti, te paṭakoṭṭhakaṃ katvā tattha nānappakārā sugatiduggativasena sampattivipattiyo lekhāpetvā, ‘‘imaṃ kammaṃ katvā idaṃ paṭilabhati, idaṃ katvā ida’’nti dassentā taṃ cittaṃ gahetvā vicaranti. Citteneva cittitanti cittakārena cintetvā katattā cittena cintitaṃ nāma. Cittaññeva cittataranti tassa cittassa upāyapariyesanacittaṃ tatopi cittataraṃ. Tiracchānagatā pāṇā citteneva cittitāti kammacitteneva cittitā. Taṃ pana kammacittaṃ ime vaṭṭakatittirādayo ‘‘evaṃ cittā bhavissāmā’’ti āyūhantā nāma natthi. Kammaṃ pana yoniṃ upaneti, yonimūlako tesaṃ cittabhāvo. Yoniupagatā hi sattā taṃtaṃyonikehi sadisacittāva honti. Iti yonisiddho cittabhāvo, kammasiddhā yonīti veditabbā.
អបិច ចិត្តំ នាមេតំ សហជាតំ សហជាតធម្មចិត្តតាយ ភូមិចិត្តតាយ វត្ថុចិត្តតាយ ទ្វារចិត្តតាយ អារម្មណចិត្តតាយ កម្មនានត្តមូលកានំ លិង្គនានត្តសញ្ញានានត្តវោហារនានត្តាទីនំ អនេកវិធានំ ចិត្តានំ និប្ផាទនតាយបិ តិរច្ឆានគតចិត្តតោ ចិត្តតរមេវ វេទិតព្ពំ។
Apica cittaṃ nāmetaṃ sahajātaṃ sahajātadhammacittatāya bhūmicittatāya vatthucittatāya dvāracittatāya ārammaṇacittatāya kammanānattamūlakānaṃ liṅganānattasaññānānattavohāranānattādīnaṃ anekavidhānaṃ cittānaṃ nipphādanatāyapi tiracchānagatacittato cittatarameva veditabbaṃ.
រជកោតិ វត្ថេសុ រង្គេន រូបសមុដ្ឋាបនកោ។ សោ បន អឆេកោ អមនាបំ រូបំ ករោតិ, ឆេកោ មនាបំ ទស្សនីយំ, ឯវមេវ បុថុជ្ជនោ អកុសលចិត្តេន វា ញាណវិប្បយុត្តកុសលេន វា ចក្ខុសម្បទាទិវិរហិតំ វិរូបំ សមុដ្ឋាបេតិ, ញាណសម្បយុត្តកុសលេន ចក្ខុសម្បទាទិសម្បន្នំ អភិរូបំ។ អដ្ឋមំ។
Rajakoti vatthesu raṅgena rūpasamuṭṭhāpanako. So pana acheko amanāpaṃ rūpaṃ karoti, cheko manāpaṃ dassanīyaṃ, evameva puthujjano akusalacittena vā ñāṇavippayuttakusalena vā cakkhusampadādivirahitaṃ virūpaṃ samuṭṭhāpeti, ñāṇasampayuttakusalena cakkhusampadādisampannaṃ abhirūpaṃ. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. ទុតិយគទ្ទុលពទ្ធសុត្តំ • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៨. ទុតិយគទ្ទុលពទ្ធសុត្តវណ្ណនា • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
