| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၈. ဒုတိယဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ
8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
၁၀၀. ဒိဋ္ဌိဂဒ္ဒုလနိသ္သိတာယာတိ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန ဒိဋ္ဌိဂဒ္ဒုလနိသ္သိတာယ နိသ္သာယေဝ ပဝတ္တတိ တတော အတ္တာနံ ဝိဝေစေတုံ အသက္ကုဏေယ္ယတ္တာ။ စိတ္တသံကိလေသေနေဝာတိ ဒသဝိဓကိလေသဝတ္ထုဝသေန စိတ္တသ္သ သံကိလိဋ္ဌဘာဝေန။ အရိယမဂ္ဂာဓိဂမနေန စိတ္တသ္သ ဝောဒာနတ္တာ ဝောဒာယန္တိ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။
100.Diṭṭhigaddulanissitāyāti sahajātādipaccayavasena diṭṭhigaddulanissitāya nissāyeva pavattati tato attānaṃ vivecetuṃ asakkuṇeyyattā. Cittasaṃkilesenevāti dasavidhakilesavatthuvasena cittassa saṃkiliṭṭhabhāvena. Ariyamaggādhigamanena cittassa vodānattā vodāyanti visujjhanti.
ဝိစရဏစိတ္တန္တိ ဂဟေတ္ဝာ ဝိစရဏဝသေန ဝိစရဏစိတ္တံ။ သင္ခာနာမာတိ ဧဝံနာမကာ။ ဗ္ရာဟ္မဏပာသဏ္ဍိကာတိ ဇာတိယာ ဗ္ရာဟ္မဏာ, ဆန္နဝုတိယာ ပာသဏ္ဍေသု တံ သင္ခာသညိတံ ပာသဏ္ဍံ ပဂ္ဂယ္ဟ ဝိစရဏကာ။ ပဋကောဋ္ဌကန္တိ ဒုသ္သာပဏကံ။ ဒသ္သေန္တာတိ ယထာဂတိကမ္မဝိပာကစိတ္တတံ ဒသ္သေန္တာ ။ တံ စိတ္တန္တိ တံ ပဋကောဋ္ဌကစိတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိစရန္တိ။ စိန္တေတ္ဝာ ကတတ္တာတိ ‘‘ဣမသ္သ ရူပသ္သ ဧဝံ ဟတ္ထပာဒာ, ဧဝံ မုခံ လိခိတဗ္ဗံ, ဧဝံ အာကာရဝတ္ထဂ္ဂဟဏာနိ, ဧဝံ ကိရိယာဝိသေသာ, ဧဝံ ကိရိယာဝိဘာဂံ, သတ္တဝိသေသာနံ ဝိဘာဂံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ တသ္သ ဥဗ္ဗတ္တနခိပနပဝတ္တနာဒိပယောဇနဉ္စာတိ သဗ္ဗမေတံ တထာ စိန္တေတ္ဝာ ကတတ္တာ စိတ္တေန မနသာ စိန္တိတံ နာမ။ ဥပာယပရိယေသနစိတ္တန္တိ ‘‘ဟတ္ထပာဒာ ဧဝံ လိခိတဗ္ဗာ’’တိအာဒိနာ ယထာဝုတ္တဥပာယသ္သ စေဝ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တသ္သ ဘူမိပရိကမ္မဝဏ္ဏဓာတုသမ္မာယောဇနုပာယသ္သ စ ဝသေန ပဝတ္တံ စိတ္တံ။ တတောပိ စိတ္တတရန္တိ တတော စိတ္တကမ္မတောပိ စိတ္တတရံ စိတ္တကာရေန စိန္တိတပ္ပကာရာနံ သဗ္ဗေသံယေဝ စိတ္တကမ္မေ အနိပ္ဖဇ္ဇနတော။ ကမ္မစိတ္တေနာတိ ကမ္မဝိညာဏေန။ ကမ္မစိတ္တေနာတိ ဝာ ကမ္မသ္သ စိတ္တဘာဝေန။ သော ကမ္မသ္သ ဝိစိတ္တဘာဝော တဏ္ဟာဝသေန ဇာယတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သ္ဝာယမတ္ထော အဋ္ဌသာလိနီဋီကာယံ ဝိဘာဝိတော။ ဧဝံ စိတ္တာတိ ဧဝံ စိတ္တရူပဝိသေသာ။ ယောနိံ ဥပနေတီတိ တံ တံ အဏ္ဍဇာဒိဘေဒံ ယောနိဝိသေသံ ပာပေတိ ဝဏ္ဏဝိသေသော ဝိယ ဖလိကမဏိကံ။ န ဟိ ဝိသေသာ ဟိတဝိစိတ္တသာမတ္ထိယကမ္မံ ယောနိံ ဥပနေတိ, တသ္သ တသ္သ ဝိပာကုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယောနိမူလကော တေသံ စိတ္တဘာဝောတိ ယံ ယံ ယောနိံ ကမ္မံ သတ္တေ ဥပနေတိ, တံတံယောနိမူလကော တေသံ သတ္တာနံ စိတ္တဝိစိတ္တဘာဝော။ တေနာဟ ‘‘ယောနိဥပဂတာ’’တိအာဒိ။ သဒိသစိတ္တာဝ သဒိသစိတ္တဘာဝာ ဧဝ။ ဣတီတိအာဒိ ဝုတ္တသ္သေဝ အတ္ထသ္သ ဥပ္ပဋိပာဋိယာ နိဂမနံ။
Vicaraṇacittanti gahetvā vicaraṇavasena vicaraṇacittaṃ. Saṅkhānāmāti evaṃnāmakā. Brāhmaṇapāsaṇḍikāti jātiyā brāhmaṇā, channavutiyā pāsaṇḍesu taṃ saṅkhāsaññitaṃ pāsaṇḍaṃ paggayha vicaraṇakā. Paṭakoṭṭhakanti dussāpaṇakaṃ. Dassentāti yathāgatikammavipākacittataṃ dassentā . Taṃ cittanti taṃ paṭakoṭṭhakacittaṃ gahetvā vicaranti. Cintetvā katattāti ‘‘imassa rūpassa evaṃ hatthapādā, evaṃ mukhaṃ likhitabbaṃ, evaṃ ākāravatthaggahaṇāni, evaṃ kiriyāvisesā, evaṃ kiriyāvibhāgaṃ, sattavisesānaṃ vibhāgaṃ kātabba’’nti tassa ubbattanakhipanapavattanādipayojanañcāti sabbametaṃ tathā cintetvā katattā cittena manasā cintitaṃ nāma. Upāyapariyesanacittanti ‘‘hatthapādā evaṃ likhitabbā’’tiādinā yathāvuttaupāyassa ceva pubbe pavattassa bhūmiparikammavaṇṇadhātusammāyojanupāyassa ca vasena pavattaṃ cittaṃ. Tatopi cittataranti tato cittakammatopi cittataraṃ cittakārena cintitappakārānaṃ sabbesaṃyeva cittakamme anipphajjanato. Kammacittenāti kammaviññāṇena. Kammacittenāti vā kammassa cittabhāvena. So kammassa vicittabhāvo taṇhāvasena jāyatīti veditabbo. Svāyamattho aṭṭhasālinīṭīkāyaṃ vibhāvito. Evaṃ cittāti evaṃ cittarūpavisesā. Yoniṃ upanetīti taṃ taṃ aṇḍajādibhedaṃ yonivisesaṃ pāpeti vaṇṇaviseso viya phalikamaṇikaṃ. Na hi visesā hitavicittasāmatthiyakammaṃ yoniṃ upaneti, tassa tassa vipākuppattiyā paccayo hoti. Yonimūlako tesaṃ cittabhāvoti yaṃ yaṃ yoniṃ kammaṃ satte upaneti, taṃtaṃyonimūlako tesaṃ sattānaṃ cittavicittabhāvo. Tenāha ‘‘yoniupagatā’’tiādi. Sadisacittāva sadisacittabhāvā eva. Itītiādi vuttasseva atthassa uppaṭipāṭiyā nigamanaṃ.
တိရစ္ဆာနဂတစိတ္တဘာဝတော စိတ္တသ္သေဝ သဝိသေသံ စိတ္တဘာဝကရဏံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စိတ္တံ နာမေတံ စိတ္တတရမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဟဇာတဓမ္မစိတ္တတာယာတိ ရာဂာဒိသဒ္ဓာဒိဓမ္မဝိစိတ္တဘာဝေန။ ဘူမိစိတ္တတာယာတိ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တတာယ။ ကမ္မနာနတ္တံ မူလံ ကာရဏံ ဧတေသန္တိ ကမ္မနာနတ္တမူလကာ, တေသံ။ လိင္ဂနာနတ္တံ ဣတ္ထိလိင္ဂာဒိနာနတ္တဝသေန စေဝ တံတံသဏ္ဌာနနာနတ္တဝသေန စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သညာနာနတ္တံ ဣတ္ထိပုရိသဒေဝမနုသ္သာဒိသညာနာနတ္တဝသေန ။ ဝောဟာရနာနတ္တံ တိသ္သောတိအာဒိဝောဟာရနာနတ္တဝသေန။ စိတ္တာနံ ဝိစိတ္တာနံ။ တံတံဝောဟာရနာနတ္တမ္ပိ စိတ္တေနေဝ ပညပီယတိ။ ရင္ဂဇာတရူပသမုဋ္ဌာပနာဒိနာ ဝတ္ထံ ရဉ္ဇယတီတိ ရဇကော, ဝဏ္ဏကာရော။ ပုထုဇ္ဇနသ္သ အတ္တဘာဝသညိတရူပသမုဋ္ဌာပနတာ နိယတာ ဧကန္တိကာတိ ပုထုဇ္ဇနဂ္ဂဟဏံ။ ‘‘အဘိရူပံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီ’’တိ အာနေတ္ဝာ သမ္ဗန္ဓော။
Tiracchānagatacittabhāvato cittasseva savisesaṃ cittabhāvakaraṇaṃ dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi vuttaṃ. Tattha cittaṃ nāmetaṃ cittatarameva veditabbanti sambandho. Sahajātadhammacittatāyāti rāgādisaddhādidhammavicittabhāvena. Bhūmicittatāyāti adhiṭṭhānacittatāya. Kammanānattaṃ mūlaṃ kāraṇaṃ etesanti kammanānattamūlakā, tesaṃ. Liṅganānattaṃ itthiliṅgādinānattavasena ceva taṃtaṃsaṇṭhānanānattavasena ca veditabbaṃ. Saññānānattaṃ itthipurisadevamanussādisaññānānattavasena . Vohāranānattaṃ tissotiādivohāranānattavasena. Cittānaṃ vicittānaṃ. Taṃtaṃvohāranānattampi citteneva paññapīyati. Raṅgajātarūpasamuṭṭhāpanādinā vatthaṃ rañjayatīti rajako, vaṇṇakāro. Puthujjanassa attabhāvasaññitarūpasamuṭṭhāpanatā niyatā ekantikāti puthujjanaggahaṇaṃ. ‘‘Abhirūpaṃ rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti ānetvā sambandho.
ဒုတိယဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၈. ဒုတိယဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တံ • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၈. ဒုတိယဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
