| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ದುತಿಯಗದ್ದುಲಬದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
೧೦೦. ಅಟ್ಠಮೇ ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ದಿಟ್ಠಿಗದ್ದುಲನಿಸ್ಸಿತಾಯ ತಣ್ಹಾರಜ್ಜುಯಾ ಸಕ್ಕಾಯಥಮ್ಭೇ ಉಪನಿಬದ್ಧೋ ವಟ್ಟನಿಸ್ಸಿತೋ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೋ ಸಬ್ಬಿರಿಯಾಪಥೇಸು ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯೇವ ಪವತ್ತತಿ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ ದೀಘರತ್ತಮಿದಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ರಾಗೇನ ದೋಸೇನ ಮೋಹೇನ, ತಸ್ಮಾ। ಚಿತ್ತಸಂಕಿಲೇಸಾತಿ ಸುನ್ಹಾತಾಪಿ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸಂಕಿಲೇಸೇನೇವ ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಲಗ್ಗಹಿತಸರೀರಾಪಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವೋದಾನತ್ತಾ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ। ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ –
100. Aṭṭhame tasmāti yasmā diṭṭhigaddulanissitāya taṇhārajjuyā sakkāyathambhe upanibaddho vaṭṭanissito bālaputhujjano sabbiriyāpathesu khandhapañcakaṃ nissāyeva pavattati, yasmā vā dīgharattamidaṃ cittaṃ saṃkiliṭṭhaṃ rāgena dosena mohena, tasmā. Cittasaṃkilesāti sunhātāpi hi sattā cittasaṃkileseneva saṃkilissanti, malaggahitasarīrāpi cittassa vodānattā visujjhanti. Tenāhu porāṇā –
‘‘ರೂಪಮ್ಹಿ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಮ್ಹಿ, ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಾಣವಾ।
‘‘Rūpamhi saṃkiliṭṭhamhi, saṃkilissanti māṇavā;
ರೂಪೇ ಸುದ್ಧೇ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ಅನಕ್ಖಾತಂ ಮಹೇಸಿನಾ॥
Rūpe suddhe visujjhanti, anakkhātaṃ mahesinā.
‘‘ಚಿತ್ತಮ್ಹಿ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಮ್ಹಿ, ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಾಣವಾ।
‘‘Cittamhi saṃkiliṭṭhamhi, saṃkilissanti māṇavā;
ಚಿತ್ತೇ ಸುದ್ಧೇ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ಇತಿ ವುತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ’’ತಿ॥
Citte suddhe visujjhanti, iti vuttaṃ mahesinā’’ti.
ಚರಣಂ ನಾಮ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ವಿಚರಣಚಿತ್ತಂ। ಸಙ್ಖಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಾಸಣ್ಡಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಪಟಕೋಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಸುಗತಿದುಗ್ಗತಿವಸೇನ ಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಪತ್ತಿಯೋ ಲೇಖಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಇಮಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಇದಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ಇದಂ ಕತ್ವಾ ಇದ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ಚಿತ್ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಕಾರೇನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕತತ್ತಾ ಚಿತ್ತೇನ ಚಿನ್ತಿತಂ ನಾಮ। ಚಿತ್ತಞ್ಞೇವ ಚಿತ್ತತರನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಾಯಪರಿಯೇಸನಚಿತ್ತಂ ತತೋಪಿ ಚಿತ್ತತರಂ। ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಿತಾತಿ ಕಮ್ಮಚಿತ್ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಿತಾ। ತಂ ಪನ ಕಮ್ಮಚಿತ್ತಂ ಇಮೇ ವಟ್ಟಕತಿತ್ತಿರಾದಯೋ ‘‘ಏವಂ ಚಿತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಯೂಹನ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಕಮ್ಮಂ ಪನ ಯೋನಿಂ ಉಪನೇತಿ, ಯೋನಿಮೂಲಕೋ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಭಾವೋ। ಯೋನಿಉಪಗತಾ ಹಿ ಸತ್ತಾ ತಂತಂಯೋನಿಕೇಹಿ ಸದಿಸಚಿತ್ತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಇತಿ ಯೋನಿಸಿದ್ಧೋ ಚಿತ್ತಭಾವೋ, ಕಮ್ಮಸಿದ್ಧಾ ಯೋನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Caraṇaṃ nāma cittanti vicaraṇacittaṃ. Saṅkhā nāma brāhmaṇapāsaṇḍikā honti, te paṭakoṭṭhakaṃ katvā tattha nānappakārā sugatiduggativasena sampattivipattiyo lekhāpetvā, ‘‘imaṃ kammaṃ katvā idaṃ paṭilabhati, idaṃ katvā ida’’nti dassentā taṃ cittaṃ gahetvā vicaranti. Citteneva cittitanti cittakārena cintetvā katattā cittena cintitaṃ nāma. Cittaññeva cittataranti tassa cittassa upāyapariyesanacittaṃ tatopi cittataraṃ. Tiracchānagatā pāṇā citteneva cittitāti kammacitteneva cittitā. Taṃ pana kammacittaṃ ime vaṭṭakatittirādayo ‘‘evaṃ cittā bhavissāmā’’ti āyūhantā nāma natthi. Kammaṃ pana yoniṃ upaneti, yonimūlako tesaṃ cittabhāvo. Yoniupagatā hi sattā taṃtaṃyonikehi sadisacittāva honti. Iti yonisiddho cittabhāvo, kammasiddhā yonīti veditabbā.
ಅಪಿಚ ಚಿತ್ತಂ ನಾಮೇತಂ ಸಹಜಾತಂ ಸಹಜಾತಧಮ್ಮಚಿತ್ತತಾಯ ಭೂಮಿಚಿತ್ತತಾಯ ವತ್ಥುಚಿತ್ತತಾಯ ದ್ವಾರಚಿತ್ತತಾಯ ಆರಮ್ಮಣಚಿತ್ತತಾಯ ಕಮ್ಮನಾನತ್ತಮೂಲಕಾನಂ ಲಿಙ್ಗನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಾನತ್ತವೋಹಾರನಾನತ್ತಾದೀನಂ ಅನೇಕವಿಧಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಂ ನಿಪ್ಫಾದನತಾಯಪಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಚಿತ್ತತೋ ಚಿತ್ತತರಮೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Apica cittaṃ nāmetaṃ sahajātaṃ sahajātadhammacittatāya bhūmicittatāya vatthucittatāya dvāracittatāya ārammaṇacittatāya kammanānattamūlakānaṃ liṅganānattasaññānānattavohāranānattādīnaṃ anekavidhānaṃ cittānaṃ nipphādanatāyapi tiracchānagatacittato cittatarameva veditabbaṃ.
ರಜಕೋತಿ ವತ್ಥೇಸು ರಙ್ಗೇನ ರೂಪಸಮುಟ್ಠಾಪನಕೋ। ಸೋ ಪನ ಅಛೇಕೋ ಅಮನಾಪಂ ರೂಪಂ ಕರೋತಿ, ಛೇಕೋ ಮನಾಪಂ ದಸ್ಸನೀಯಂ, ಏವಮೇವ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ವಾ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಕುಸಲೇನ ವಾ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಪದಾದಿವಿರಹಿತಂ ವಿರೂಪಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಕುಸಲೇನ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಪದಾದಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಭಿರೂಪಂ। ಅಟ್ಠಮಂ।
Rajakoti vatthesu raṅgena rūpasamuṭṭhāpanako. So pana acheko amanāpaṃ rūpaṃ karoti, cheko manāpaṃ dassanīyaṃ, evameva puthujjano akusalacittena vā ñāṇavippayuttakusalena vā cakkhusampadādivirahitaṃ virūpaṃ samuṭṭhāpeti, ñāṇasampayuttakusalena cakkhusampadādisampannaṃ abhirūpaṃ. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ದುತಿಯಗದ್ದುಲಬದ್ಧಸುತ್ತಂ • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೮. ದುತಿಯಗದ್ದುಲಬದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Dutiyagaddulabaddhasuttavaṇṇanā
