Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੨. ਦੁਤਿਯਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤਂ
2. Dutiyagilānasuttaṃ
੭੫. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, વਿਹਾਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨવੋ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ। ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਯੇਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ।
75. Atha kho aññataro bhikkhu…pe… bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘amukasmiṃ, bhante, vihāre aññataro bhikkhu navo appaññāto ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Sādhu, bhante, bhagavā yena so bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਨવવਾਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾ ਗਿਲਾਨવਾਦਞ੍ਚ, ‘‘ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਇਤਿ વਿਦਿਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਮਞ੍ਚਕੇ ਸਮਧੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਲਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਮਞ੍ਚਕੇ ਸਮਧੋਸਿ। ਸਨ੍ਤਿਮਾਨਿ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਤ੍ਥਾਹਂ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਨਿਸੀਦਿ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ?
Atha kho bhagavā navavādañca sutvā gilānavādañca, ‘‘appaññāto bhikkhū’’ti iti viditvā yena so bhikkhu tenupasaṅkami. Addasā kho so bhikkhu bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna mañcake samadhosi. Atha kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā tvaṃ mañcake samadhosi. Santimāni āsanāni paññattāni, tatthāhaṃ nisīdissāmī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘kacci te, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo’’ti?
‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ, ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ…ਪੇ॰… ਨ ਖੋ ਮਂ 1, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਸੀਲਤੋ ਉਪવਦਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ…pe… na kho maṃ 2, bhante, attā sīlato upavadatī’’ti.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਕਿਰ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਤ੍ਤਾ ਸੀਲਤੋ ਉਪવਦਤਿ, ਅਥ ਕਿਞ੍ਚ ਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕੋ ਚ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ’’ਤਿ?
‘‘No ce kira te, bhikkhu, attā sīlato upavadati, atha kiñca te kukkuccaṃ ko ca vippaṭisāro’’ti?
‘‘ਨ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Na khvāhaṃ, bhante, sīlavisuddhatthaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਕਿਰ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਸਿ, ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਚਰਹਿ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ?
‘‘No ce kira tvaṃ, bhikkhu, sīlavisuddhatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi, atha kimatthaṃ carahi tvaṃ, bhikkhu, mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsī’’ti?
‘‘ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Anupādāparinibbānatthaṃ khvāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ! ਸਾਧੁ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਸਿ। ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥੋ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ।
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Sādhu kho tvaṃ, bhikkhu, anupādāparinibbānatthaṃ mayā dhammaṃ desitaṃ ājānāsi. Anupādāparinibbānattho hi, bhikkhu, mayā dhammo desito.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਚਕ੍ਖੁ ਨਿਚ੍ਚਂ વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ વਾ’’ਤਿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhikkhu, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ , ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Aniccaṃ , bhante’’.
‘‘ਯਂ…ਪੇ॰… ਸੋਤਂ… ਘਾਨਂ… ਜਿવ੍ਹਾ… ਕਾਯੋ… ਮਨੋ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ… ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਚਂ વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ વਾ’’ਤਿ?
‘‘Yaṃ…pe… sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano… manoviññāṇaṃ… manosamphasso… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘ਯਂ ਪਨਾਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਤਂ ਸੁਖਂ વਾ’’ਤਿ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘ਯਂ ਪਨਾਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਂ, ਕਲ੍ਲਂ ਨੁ ਤਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਿਤੁਂ – ‘ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਏવਂ ਪਸ੍ਸਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੁਤવਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ। ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ; વਿਰਾਗਾ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ; વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhu, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati…pe… manasmimpi… manoviññāṇepi… manosamphassepi nibbindati. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚੀਤਿ 3। ਦੁਤਿਯਂ।
Idamavoca bhagavā. Attamano so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne tassa bhikkhussa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccīti 4. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧-੫. ਪਠਮਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧-੫. ਪਠਮਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-5. Paṭhamagilānasuttādivaṇṇanā