| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៣. ទុតិយឥសិទត្តសុត្តំ
3. Dutiyaisidattasuttaṃ
៣៤៥. ឯកំ សមយំ សម្ពហុលា ថេរា ភិក្ខូ មច្ឆិកាសណ្ឌេ វិហរន្តិ អម្ពាដកវនេ។ អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេន ថេរា ភិក្ខូ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘អធិវាសេន្តុ មេ, ភន្តេ ថេរា, ស្វាតនាយ ភត្ត’’ន្តិ។ អធិវាសេសុំ ខោ ថេរា ភិក្ខូ តុណ្ហីភាវេន។ អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ថេរានំ ភិក្ខូនំ អធិវាសនំ វិទិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ។ អថ ខោ ថេរា ភិក្ខូ តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន ចិត្តស្ស គហបតិស្ស និវេសនំ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិំសុ។
345. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū macchikāsaṇḍe viharanti ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati there bhikkhū etadavoca – ‘‘adhivāsentu me, bhante therā, svātanāya bhatta’’nti. Adhivāsesuṃ kho therā bhikkhū tuṇhībhāvena. Atha kho citto gahapati therānaṃ bhikkhūnaṃ adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā there bhikkhū abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho therā bhikkhū tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena cittassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃsu.
អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេន ថេរា ភិក្ខូ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មន្តំ ថេរំ ឯតទវោច – ‘‘យា ឥមា, ភន្តេ ថេរ, អនេកវិហិតា ទិដ្ឋិយោ លោកេ ឧប្បជ្ជន្តិ – ‘សស្សតោ លោកោតិ វា, អសស្សតោ លោកោតិ វា, អន្តវា លោកោតិ វា, អនន្តវា លោកោតិ វា, តំ ជីវំ តំ សរីរន្តិ វា, អញ្ញំ ជីវំ អញ្ញំ សរីរន្តិ វា, ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិ វា។ យានិ ចិមានិ ទ្វាសដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតានិ ព្រហ្មជាលេ ភណិតានិ; ឥមា នុ ខោ, ភន្តេ, ទិដ្ឋិយោ កិស្មិំ សតិ ហោន្តិ, កិស្មិំ អសតិ ន ហោន្តី’’តិ?
Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘yā imā, bhante thera, anekavihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti – ‘sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā. Yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni brahmajāle bhaṇitāni; imā nu kho, bhante, diṭṭhiyo kismiṃ sati honti, kismiṃ asati na hontī’’ti?
ឯវំ វុត្តេ, អាយស្មា ថេរោ តុណ្ហី អហោសិ។ ទុតិយម្បិ ខោ ចិត្តោ គហបតិ…បេ.… តតិយម្បិ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មន្តំ ថេរំ ឯតទវោច – ‘‘យា ឥមា, ភន្តេ ថេរ, អនេកវិហិតា ទិដ្ឋិយោ លោកេ ឧប្បជ្ជន្តិ – សស្សតោ លោកោតិ វា, អសស្សតោ លោកោតិ វា, អន្តវា លោកោតិ វា, អនន្តវា លោកោតិ វា, តំ ជីវំ តំ សរីរន្តិ វា, អញ្ញំ ជីវំ អញ្ញំ សរីរន្តិ វា, ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា។ យានិ ចិមានិ ទ្វាសដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតានិ ព្រហ្មជាលេ ភណិតានិ; ឥមា នុ ខោ, ភន្តេ, ទិដ្ឋិយោ កិស្មិំ សតិ ហោន្តិ, កិស្មិំ អសតិ ន ហោន្តី’’តិ? តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា ថេរោ តុណ្ហី អហោសិ។
Evaṃ vutte, āyasmā thero tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho citto gahapati…pe… tatiyampi kho citto gahapati āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘yā imā, bhante thera, anekavihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti – sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā. Yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni brahmajāle bhaṇitāni; imā nu kho, bhante, diṭṭhiyo kismiṃ sati honti, kismiṃ asati na hontī’’ti? Tatiyampi kho āyasmā thero tuṇhī ahosi.
តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឥសិទត្តោ តស្មិំ ភិក្ខុសង្ឃេ សព្ពនវកោ ហោតិ។ អថ ខោ អាយស្មា ឥសិទត្តោ អាយស្មន្តំ ថេរំ ឯតទវោច – ‘‘ព្យាករោមហំ, ភន្តេ ថេរ, ចិត្តស្ស គហបតិនោ ឯតំ បញ្ហ’’ន្តិ? ‘‘ព្យាករោហិ ត្វំ, អាវុសោ ឥសិទត្ត, ចិត្តស្ស គហបតិនោ ឯតំ បញ្ហ’’ន្តិ។ ‘‘ឯវញ្ហិ ត្វំ, គហបតិ, បុច្ឆសិ – ‘យា ឥមា, ភន្តេ ថេរ, អនេកវិហិតា ទិដ្ឋិយោ លោកេ ឧប្បជ្ជន្តិ – សស្សតោ លោកោតិ វា…បេ.…; ឥមា នុ ខោ, ភន្តេ, ទិដ្ឋិយោ កិស្មិំ សតិ ហោន្តិ, កិស្មិំ អសតិ ន ហោន្តី’’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យា ឥមា, គហបតិ, អនេកវិហិតា ទិដ្ឋិយោ លោកេ ឧប្បជ្ជន្តិ – ‘សស្សតោ លោកោតិ វា, អសស្សតោ លោកោតិ វា, អន្តវា លោកោតិ វា អនន្តវា លោកោតិ វា, តំ ជីវំ តំ សរីរន្តិ វា, អញ្ញំ ជីវំ អញ្ញំ សរីរន្តិ វា, ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា, នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណាតិ វា។ យានិ ចិមានិ ទ្វាសដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតានិ ព្រហ្មជាលេ ភណិតានិ; ឥមា ខោ, គហបតិ, ទិដ្ឋិយោ សក្កាយទិដ្ឋិយា សតិ ហោន្តិ, សក្កាយទិដ្ឋិយា អសតិ ន ហោន្តី’’’តិ។
Tena kho pana samayena āyasmā isidatto tasmiṃ bhikkhusaṅghe sabbanavako hoti. Atha kho āyasmā isidatto āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘byākaromahaṃ, bhante thera, cittassa gahapatino etaṃ pañha’’nti? ‘‘Byākarohi tvaṃ, āvuso isidatta, cittassa gahapatino etaṃ pañha’’nti. ‘‘Evañhi tvaṃ, gahapati, pucchasi – ‘yā imā, bhante thera, anekavihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti – sassato lokoti vā…pe…; imā nu kho, bhante, diṭṭhiyo kismiṃ sati honti, kismiṃ asati na hontī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Yā imā, gahapati, anekavihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti – ‘sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā. Yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni brahmajāle bhaṇitāni; imā kho, gahapati, diṭṭhiyo sakkāyadiṭṭhiyā sati honti, sakkāyadiṭṭhiyā asati na hontī’’’ti.
‘‘កថំ បន, ភន្តេ, សក្កាយទិដ្ឋិ ហោតី’’តិ? ‘‘ឥធ, គហបតិ, អស្សុតវា បុថុជ្ជនោ អរិយានំ អទស្សាវី អរិយធម្មស្ស អកោវិទោ អរិយធម្មេ អវិនីតោ, សប្បុរិសានំ អទស្សាវី សប្បុរិសធម្មស្ស អកោវិទោ សប្បុរិសធម្មេ អវិនីតោ រូបំ អត្តតោ សមនុបស្សតិ, រូបវន្តំ វា អត្តានំ, អត្តនិ វា រូបំ, រូបស្មិំ វា អត្តានំ; វេទនំ អត្តតោ សមនុបស្សតិ…បេ.… សញ្ញំ… សង្ខារេ… វិញ្ញាណំ អត្តតោ សមនុបស្សតិ, វិញ្ញាណវន្តំ វា អត្តានំ, អត្តនិ វា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណស្មិំ វា អត្តានំ។ ឯវំ ខោ, គហបតិ, សក្កាយទិដ្ឋិ ហោតី’’តិ។
‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti? ‘‘Idha, gahapati, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ attato samanupassati…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, gahapati, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti.
‘‘កថំ បន, ភន្តេ, សក្កាយទិដ្ឋិ ន ហោតី’’តិ? ‘‘ឥធ, គហបតិ, សុតវា អរិយសាវកោ អរិយានំ ទស្សាវី អរិយធម្មស្ស កោវិទោ អរិយធម្មេ សុវិនីតោ សប្បុរិសានំ ទស្សាវី សប្បុរិសធម្មស្ស កោវិទោ សប្បុរិសធម្មេ សុវិនីតោ ន រូបំ អត្តតោ សមនុបស្សតិ, ន រូបវន្តំ វា អត្តានំ, ន អត្តនិ វា រូបំ, ន រូបស្មិំ វា អត្តានំ; ន វេទនំ… ន សញ្ញំ… ន សង្ខារេ… ន វិញ្ញាណំ អត្តតោ សមនុបស្សតិ, ន វិញ្ញាណវន្តំ វា អត្តានំ, ន អត្តនិ វា វិញ្ញាណំ, ន វិញ្ញាណស្មិំ វា អត្តានំ។ ឯវំ ខោ, គហបតិ, សក្កាយទិដ្ឋិ ន ហោតី’’តិ។
‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti? ‘‘Idha, gahapati, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, gahapati, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti.
‘‘កុតោ , ភន្តេ, អយ្យោ ឥសិទត្តោ អាគច្ឆតី’’តិ? ‘‘អវន្តិយា ខោ, គហបតិ, អាគច្ឆាមី’’តិ។ ‘‘អត្ថិ, ភន្តេ, អវន្តិយា ឥសិទត្តោ នាម កុលបុត្តោ អម្ហាកំ អទិដ្ឋសហាយោ បព្ពជិតោ? ទិដ្ឋោ សោ អាយស្មតា’’តិ? ‘‘ឯវំ, គហបតី’’តិ។ ‘‘កហំ នុ ខោ សោ, ភន្តេ, អាយស្មា ឯតរហិ វិហរតី’’តិ? ឯវំ វុត្តេ, អាយស្មា ឥសិទត្តោ តុណ្ហី អហោសិ។ ‘‘អយ្យោ នោ, ភន្តេ, ឥសិទត្តោ’’តិ? ‘‘ឯវំ, គហបតី’’តិ។ ‘‘អភិរមតុ, ភន្តេ, អយ្យោ ឥសិទត្តោ មច្ឆិកាសណ្ឌេ។ រមណីយំ អម្ពាដកវនំ។ អហំ អយ្យស្ស ឥសិទត្តស្ស ឧស្សុក្កំ ករិស្សាមិ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារាន’’ន្តិ។ ‘‘កល្យាណំ វុច្ចតិ, គហបតី’’តិ។
‘‘Kuto , bhante, ayyo isidatto āgacchatī’’ti? ‘‘Avantiyā kho, gahapati, āgacchāmī’’ti. ‘‘Atthi, bhante, avantiyā isidatto nāma kulaputto amhākaṃ adiṭṭhasahāyo pabbajito? Diṭṭho so āyasmatā’’ti? ‘‘Evaṃ, gahapatī’’ti. ‘‘Kahaṃ nu kho so, bhante, āyasmā etarahi viharatī’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā isidatto tuṇhī ahosi. ‘‘Ayyo no, bhante, isidatto’’ti? ‘‘Evaṃ, gahapatī’’ti. ‘‘Abhiramatu, bhante, ayyo isidatto macchikāsaṇḍe. Ramaṇīyaṃ ambāṭakavanaṃ. Ahaṃ ayyassa isidattassa ussukkaṃ karissāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. ‘‘Kalyāṇaṃ vuccati, gahapatī’’ti.
អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មតោ ឥសិទត្តស្ស ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា ថេរេ ភិក្ខូ បណីតេន ខាទនីយេន ភោជនីយេន សហត្ថា សន្តប្បេសិ សម្បវារេសិ។ អថ ខោ ថេរា ភិក្ខូ ភុត្តាវិនោ ឱនីតបត្តបាណិនោ ឧដ្ឋាយាសនា បក្កមិំសុ។ អថ ខោ អាយស្មា ថេរោ អាយស្មន្តំ ឥសិទត្តំ ឯតទវោច – ‘‘សាធុ ខោ តំ, អាវុសោ ឥសិទត្ត, ឯសោ បញ្ហោ បដិភាសិ។ នេសោ បញ្ហោ មំ បដិភាសិ។ តេនហាវុសោ ឥសិទត្ត, យទា អញ្ញថាបិ ឯវរូបោ បញ្ហោ អាគច្ឆេយ្យ, តញ្ញេវេត្ថ បដិភាសេយ្យា’’តិ។ អថ ខោ អាយស្មា ឥសិទត្តោ សេនាសនំ សំសាមេត្វា បត្តចីវរមាទាយ មច្ឆិកាសណ្ឌម្ហា បក្កាមិ។ យំ មច្ឆិកាសណ្ឌម្ហា បក្កាមិ, តថា បក្កន្តោវ អហោសិ, ន បុន បច្ចាគច្ឆីតិ។ តតិយំ។
Atha kho citto gahapati āyasmato isidattassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā there bhikkhū paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho therā bhikkhū bhuttāvino onītapattapāṇino uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Atha kho āyasmā thero āyasmantaṃ isidattaṃ etadavoca – ‘‘sādhu kho taṃ, āvuso isidatta, eso pañho paṭibhāsi. Neso pañho maṃ paṭibhāsi. Tenahāvuso isidatta, yadā aññathāpi evarūpo pañho āgaccheyya, taññevettha paṭibhāseyyā’’ti. Atha kho āyasmā isidatto senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya macchikāsaṇḍamhā pakkāmi. Yaṃ macchikāsaṇḍamhā pakkāmi, tathā pakkantova ahosi, na puna paccāgacchīti. Tatiyaṃ.
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. ទុតិយឥសិទត្តសុត្តវណ្ណនា • 3. Dutiyaisidattasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. ទុតិយឥសិទត្តសុត្តវណ្ណនា • 3. Dutiyaisidattasuttavaṇṇanā
